Japansko more

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Japansko more na karti

Japansko more je deo Tihog okeana, nalazi se između Japanskih ostrva Hokaido, Honšu i Kjušu na istoku, Korejskog poluostrva na zapadu, i Rusije i ostrva Sahalin na severu. Kao i Sredozemno more, ono skoro da nema plime i oseke zbog skoro potpunog ograđivanja Tihog okeana.[1]

Japansko more je povezano sa drugim morima preko šest moreuza:

Ima maksimalnu dubinu od 3.472 metra, a prosečna dubina mu iznosi 1.752 metra. Njegova površina iznosi 978.000 kilometra kvadratnih. Dno Japanskog mora ima tri glavna basena: Jamato na jugoistoku, Japanski basen na severu i Cušima basen na jugozapadu. Japanski basen je najdublji, dok je Cušima basen najplići.

Sever i i jugoistok mora su sektori bogati ribom. Značaj ribolova u Japanskom moru pokazuje i sukob Japana i Južne Koreje oko prava nad Liankurskim stenama. Ono je takođe značajno zbog minerala koji se nalaze u njemu, pre svega peska i magnetita. Ima takođe i prirodnog gasa i nafte. Rastom ekonamija istočnoazijskih država, Japansko more je postalo značajan trgovački pomorski put.

U Južnoj Koreji ga zovu „istočno more“, a u Severnoj Koreji ga zovu „istočno korejsko more“. Iako se obe Koreje protive tome, „Japansko more“ je zvanično ime koje su prihvatile Svetska hidrografska organizacija 1928. i Ujedinjene nacije.

Imena[uredi | uredi izvor]

Japansko more je dominantni izraz koji se u engleskom jeziku koristi za ovo more, a naziv na većini evropskih jezika je ekvivalentan, ali se ponekad naziva različitim imenima u zemljama u okolini ovog mora.

More se zove Rìběn hǎi (日本海, doslovno „Japansko more“) ili originalno Jīng hǎi (鲸海, doslovno „More kitova“) u Kini,[2] Japansko more (Яponskoe more, doslovno „Japansko more“) u Rusiji, Chosŏn Tonghae (조선동해, doslovno „Korejsko istočno more“) u Severnoj Koreji i Donghae (동해, doslovno „Istočno more“) u Južnoj Koreji. Postoji spor oko imena mora, pri čemu Južna Koreja promoviše engleski prevod svog izvornog imena kao Istočno more.

Spor o imenovanju[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Spor oko imena Japanskog mora

Upotreba termina „Japansko more” kao dominantnog naziva je sporna. Južna Koreja želi da se koristi naziv „Istočno more“, bilo umesto ili pored „Japansko more;“[3][4] dok Severna Koreja preferira naziv „Istočno more Koreje“.[5]

Glavno pitanje u sporu vrti se oko neslaganja oko toga kada je naziv „Japansko more“ postao međunarodni standard. Japan tvrdi da je termin bio međunarodni standard najmanje od početka 19. veka,[6] dok Koreje tvrde da je termin „Japansko more“ nastao kasnije dok je Koreja bila pod japanskom vlašću, a pre te okupacije, drugi nazivi kao što su „More Koreje“ ili „Istočno more“ korišćeni su na engleskom.[7] More se naziva Japansko more prema Enciclopediji Britanika.[8] Godine 2012, Međunarodna hidrografska organizacija (IHO), međuvladina organizacija koja vodi publikaciju u kojoj se navode granice okeana i morskih područja širom sveta, odustala je od svog poslednjeg od nekoliko pokušaja u poslednjih 25 godina da revidira svoju publikaciju imena mora. Ovo je prvenstveno zbog nedostatka dogovora između Koreje i Japana oko pitanja imenovanja.[9] U septembru 2020. godine, IHO je najavila da će usvojiti novi numerički sistem, poznat i kao „S-130”. U novembru 2020. godine, S-23, prethodna verzija nautičke karte napravljene 1953. godine, je objavljena kao publikacija IHO kako bi se demonstrirao evolucioni proces od analogne do digitalne ere. IHO je odobrila predlog nove zvanične nautičke karte. Novi grafikon će biti označen numeričkim identifikatorom bez imena.[10][11]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Vekovima je ovo more štitilo Japan od kopnenih invazija, posebno Mongola. Dugo su njime plovili azijski, a od 18. veka i evropski brodovi. Ruske ekspedicije 1733–1743 mapirale su Sahalin i japanska ostrva. Tokom 1780-ih, Francuz Žan-Fransoa de Galo, grof de Laperuz, putovao je na sever preko mora kroz moreuz koji je kasnije nazvan po njemu. Godine 1796, britanski pomorski oficir Vilijam Robert Broton istraživao je Tatarski moreuz, istočnu obalu ruskog Dalekog istoka i Korejsko poluostrvo.

Američki, kanadski i francuski kitolovci krstarili su u potrazi za kitovima ovim morem između 1847. i 1892. godine.[12] Većina je ušla u more preko Korejskog moreuza[13] i izašla preko moreuza La Peruza,[14] dok su neki ušli i izašli preko Cugaru moreuza.[15] Oni su prvenstveno ciljali na prave kitove,[16] ali su počeli da hvataju grbave kako je ulov pravih kitova opadao.[17] Takođe su pokušavali da love plave[18] i kitove perajare,[19] ali su ove vrste uvek potanjale nakon što su ubijene. Pravi kitovi su se hvatani od marta do septembra,[20] sa najvećim ulovom u maju i junu.[21] Tokom vrhunca 1848. i 1849. godine ukupno je preko 170 plovila (preko 60 u 1848. godini i preko 110 u 1849. godini) krstarilo Japanskim morem,[22] sa znatno manjim brojem u narednim godinama.[23]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Tides in Marginal, Semi-Enclosed and Coastal Seas – Part I: Sea Surface Height”. ERC-Stennis at Mississippi State University. Arhivirano iz originala 18. 3. 2004. g. Pristupljeno 2. 2. 2007. 
  2. ^ 2006. “鲸海”这个名字如何改成了“日本海” Arhivirano 2017-08-28 na sajtu Wayback Machine. Retrieved on 7 March 2017
  3. ^ East Sea or "Sea of Japan" Arhivirano 2007-10-24 na sajtu Wayback Machine. Korea.net. Retrieved on 21 March 2013.
  4. ^ Ministry of Maritime Affairs and Fisheries 2005. The Name East Sea Used for Two Millennia. Ministry of Foreign Affairs and Trade of Korea, 2005
  5. ^ Efforts of the Government of Japan in Response to the Issue of the Name of the Sea of Japan (1) The 8th UNCSGN, The Ministry of Foreign Affairs of Japan
  6. ^ „Japanese Basic Position on the Naming of the "Japan Sea"”. Japan Coast Guard. 1. 3. 2005. Arhivirano iz originala 24. 5. 2011. g. 
  7. ^ „Legitimacy for Restoring the Name East Sea” (PDF). Republic of Korea Ministry of Foreign Affairs and Trade. Pristupljeno 28. 9. 2010. 
  8. ^ „Sea of Japan | sea, Pacific Ocean”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 7. 4. 2021. 
  9. ^ Kyodo News, "IHO nixes 'East Sea' name bid", Japan Times, 28 April 2012, p. 2; Rabiroff, Jon, and Yoo Kyong Chang",Agency rejects South Korea's request to rename Sea of Japan Arhivirano na sajtu Wayback Machine (20. septembar 2016)", Stars and Stripes, 28 April 2012, p. 5.
  10. ^ „2nd Session of the IHO Assembly (Report of Proceeding)”. international hydrographic organization. 16. 11. 2020. Pristupljeno 9. 12. 2021. 
  11. ^ „2 nd Session of the IHO Assembly (November 2020) Report of Proceedings Volume 1” (PDF). The International Hydrographic Organization. 18. 11. 2020. Pristupljeno 9. 12. 2021. 
  12. ^ Athol, of St. John, 8 June – 10 August 1847, NBW 1335; Vesper, of New London, 20 April – 26 August 1848, G. W. Blunt White Library (GBWL); Northern Light, of New Bedford, 14 May – 22 July 1875, Old Dartmouth Historical Society (ODHS); Cape Horn Pigeon, of New Bedford, 17 April – 13 July 1892, Kendall Whaling Museum (KWM).
  13. ^ Splendid, of Edgartown, 17 April 1848, Nicholson Whaling Collection (NWC); Fortune, of New Bedford, 12 March 1849, ODHS; Sea Breeze, of New Bedford, 14 April 1874, GWBL.
  14. ^ Bowditch, of Warren, 2 August 1848, NWC; Arnolda, of New Bedford, 17 June 1874, ODHS.
  15. ^ Good Return, of New Bedford, 30 April 1849, ODHS; Milo, of New Bedford, 16–18 Apr. 1850, ODHS.
  16. ^ Eliza Adams, of Fairhaven, 21 April – 4 August 1848, ODHS; Huntress, of New Bedford, 4 May – 3 July 1848, NWC.
  17. ^ Florida, of Fairhaven, 12–27 May 1860, in One Whaling Family (Williams, 1964); Sea Breeze, of New Bedford, 11–12 May, 4–5 June 1874, GWBL.
  18. ^ George Washington, of Wareham, 16 May 1849, ODHS; Florida, of Fairhaven, 5 May 1860, in One Whaling Family (Williams, 1964).
  19. ^ Daniel Wood, of New Bedford, 6 April 1854, NWC.
  20. ^ Henry Kneeland, of New Bedford, 1 September 1852, in Enoch's Voyage (1994), pp. 153-154.
  21. ^ Catch of right whales by month based on over 510 whales caught during 71 vessel seasons from 1847 to 1891: June (31.7%), May (28.8%), July (19.9%), April (11.8%), and August (5.4%).
  22. ^ Ships spoken in 1848 by Vesper (GBWL); Eliza Adams (ODHS); Splendid (NWC); Bowditch (NWC); Huntress (NWC); Liverpool 2nd, of New Bedford (NWC); Cherokee, of New Bedford (NWC); and Mechanic, of Newport (NWC); Hannibal, of Sag Harbor (EHL); Josephine, of Sag Harbor (EHL); John Jay, of Sag Harbor (NHA); in 1849 by Huntress (NWC); Good Return (ODHS); Fortune (ODHS); Ocmulgee, of Holmes Hole (ODHS); Mary and Susan (NWC); Maria Theresa, of New Bedford (ODHS); George Washington (ODHS); Liverpool 2nd (NWC); Julian, of New Bedford (NWC); Henry Kneeland, of New Bedford (ODHS), Montpelier, of New Bedford (NWC), Cambria, of New Bedford (NWC), India, of New Bedford (ODHS), and Phoenix, of New Bedford (NHA); N. P. Tallmadge, Pioneer, and Superior, of New London (GBWL), Alpha, of Nantucket (NHA), and Prudent, of Stonington (GBWL).
  23. ^ Ships spoken in 1856 by Pacific, of Fairhaven (NWC), and Onward, of New Bedford (NWC); and from 1859 to 1861 by Florida, of Fairhaven, in One Whaling Family (Williams, 1964).

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Fukuoka N. (1966). "On the distribution patterns of the so-called Japan Sea elements confined to the Sea of Japan region". es 15: 63–80.
  • „Sea of Japan” (PDF). Ministry of Foreign Affairs of Japan. avgust 2002. Pristupljeno 21. 11. 2010. 
  • „East Sea” (na jeziku: korejski). Encyclopedia of Korean Ethnic Culture. „'Sea in the east of our country.'” 
  • „South Sea” (na jeziku: korejski). Encyclopædia Britannica. „'Sea in the south of Korea'” 
  • „West Sea” (na jeziku: korejski). Encyclopædia Britannica. „'Sea in the west of Korean Peninsula'” 
  • Kim, Chun-gil (2005). The history of KoreaNeophodna slobodna registracija. Greenwood Publishing Group. str. 8. ISBN 0-313-33296-7. „'Koreans have named the seas on its three sides the East Sea, the South Sea, and the West Sea. However, on most maps, the West Sea is called the Yellow Sea, and the East Sea is called the Sea of Japan. Therefore, the Korean government has waged a campaign with mapmakers around the world to have the Sea of Japan changed to the Korean term, the East Sea.'” 
  • Olsen, Edward A. (2005). Korea, the divided nation. Praeger Security International [Greenwood Publishing Group]. str. 4. ISBN 0-275-98307-2. „'The peninsula, or what Koreans refer to as a bando (literally half an island), is surrounded by water to the west, south, and east. Logically, Koreans refer to these as the West Sea (Suh hae), South Sea (Nam hae), and East Sea (Dong hae). However, most non-Koreans refer to the West Sea adjoining China's northern coast as Yellow Sea and call the East Sea dividing the peninsula from the Japanese archipelago, the Sea of Japan. The latter is a particularly sensitive issue among Koreans, North and South, who are adamant that the rest of the world also should call it the East Sea.'” 
  • Richmond, Simon (2010). Korea. Lonely Planet. str. 20. ISBN 978-1-74104-831-5. „'East Sea (Sea of Japan), West Sea (Yellow Sea), and South Sea (East China Sea)'” <
  • „VN, China pledge to solve East Sea issue”. Socialist Republic of Việt Nam. 20. 4. 2011. 
  • „VN asserts sea and island sovereignty”. Socialist Republic of Việt Nam. 2011-06-09. 
  • „The Fourth Round of Consultation on East Sea between China and Japan to Be Held”. Ministry of Foreign Affairs of People's Republic of China. 2. 3. 2006. 
  • „Chinese Premier Meets with Japanese Prime Minister Taro Aso”. Ministry of Foreign Affairs of People's Republic of China. 24. 10. 2008. 
  • „IHO Special Publication 23”. Korean Hydrographic and Oceanographic Administration. 2004. Arhivirano iz originala 30. 12. 2012. g. Pristupljeno 10. 9. 2010. 
  • „Major Historical Background Information”. Japan Coast Guard. 29. 1. 2009. Arhivirano iz originala 24. 5. 2011. g. Pristupljeno 21. 11. 2010. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Japansko more na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Јапанско_море&oldid=27551318”