Južna Holandija

Južna Holandija Zuid-Holland
Zastava Grb
Država	Holandija
Admin. centar	Hag
Najveći grad	Roterdam
Površina	2.818 km2
Stanovništvo	2011.
— broj st.	3.528.324
— gustina st.	1.252,07 st./km2
— ISO 3166-2	NL-ZH
Broj opština	73
Zvanični veb-sajt

Južna Holandija (hol. Zuid-Holland) je provincija na zapadu konstitutivne države Holandije. Nalazi se na obali Severnog mora. Površina provincije je ispresecana rukavcima reka Rajna i Mas.

U provinciji je krajem 2009. živelo 3.502.595 stanovnika, što je oko 21% stanovništva zemlje.

Istorijska regija Holandija podeljena je 1840. na severni i južni deo. Severna i Južna Holandiji su dve centralne provincije po kojima nosi ime i sama država (u srpskom i još nekim jezicima), iako je ona sačinjena iz ukupno 12 provincija. Južna Holandija je najindustrijalizovanija i najgušće naseljena provincija države Holandije.

Najveći grad Južne Holandije je lučki grad Roterdam, dok je Hag glavni grad, kako provincije, tako i države. Ostali značajni gradovi su: Lajden, Delft, Dordreht, Shidam i Gauda.

Istorija

Antičko doba

U rimsko doba granica Rimskog carstva se prostirala do Stare Rajne (hol. Oud Rijn) kod Katvejka (hol. Katwijk) i pripadala je oblasti Donja Germanija (Germania Inferior). Na granici su bile podignute tvrđave. U današnjoj Južnoj Holandiji u gradu Vorburhu (hol. Voorburg) nalaze se ostaci grada Forum Hadrijani (Forum Hadriani) koji je osnovan u vreme Rimskog carstva.

Srednji vek

Oblast je od Verdunskog sporazuma (hol. Verdrag van Verdun) pripadala Istočnom Franačkom carstvu, koju je kralj kao znak zahvalnosti zbog podrške poklonio Herlofu (hol. Gerlof), a kasnije i Dirku I. Tako je nastala grofovija Holandija koja je tek posle poraza kod Flandringena (hol. Vlaardingen) postala nezavisna.

Godine 1248. po zadatku grofa Vilema II izgrađena je Dvorana vitezova (hol. Ridderzaal) u Hagu. Dordreht je bio prvi grad u Holandiji koji je 1220. godine dobio status grada. Tokom trinaestog veka broj gradova u ovoj provinciji bio je mali ali to se promenilo oko 1500. godine kada je Holandija postala provincija sa najvećom koncentracijom gradova u Evropi.

Moderno doba

Tokom Osamdesetogodišnjeg rata u južnom delu Holandije odigrali su se razni događaji među kojima i oslobođenje Lejdena (hol. Leiden) 3. oktobra 1574. godine i ubistvo Vilema Oranskog u Delftu 10. jula 1584. godine. Nakon uspešnog oslobođenja Lejdena u ovom gradu osnovan je i prvi holandski univerzitet. Iskopavanje Novog vodenog puta ili Nieuve Vaterveha (hol. Nieuwe Waterweg) 1863. označio je početak procvata Roterdama i roterdamske luke a time su se povećale i mogućnosti za zaposlenje u ovoj regiji. Skoro jedan vek kasnije, 14. maja 1940. godine centar Roterdama uništen je za vreme bombardovanja Nemaca u Drugom svetskom ratu.

Geografija

Južna Holandija se na zapadu graniči sa Severnim morem, na severu sa provincijom Severna Holandija, na istoku sa provincijama Utreht i Helderland, na jugoistoku sa provincijom Severni Brabant a na jugu sa provincijom Zeland. Ukoliko izuzmemo dine na obali Severnog mora reljef Južne Holandije je ravan i velikim delom je sačinjen od poldera. Jugozapadni deo provincije pripada delti reka Rajne i Mas ili Meze (hol. Maas, fr. Meuse). Zapadni i centralni deo provincije je u velikoj meri urbanizovan i pripada Randstadu, urbanoj oblasti u zapadnoj Holandiji. Zbog prostranstva istočni deo Južne Holandije pripada Zelenom srcu ili Hrune Hart (hol. Groene Hart). Na jugu provincije nalaze se Južnoholandska ostrva koja su pretežno ruralnog karaktera.

Religija

Od 2003. godine 55% stanovnika smatra se pripadnikom neke verske zajednice.

Interes za organizovanu religiju počeo je da opada pedesetih godina 20. veka mahom zbog pojave mas–medija, ukidanja vertikalne društvene stratifikacije i pojavom socijalne zaštite. Da bi udružile snage holandske protestantske crkve su se 2004. godine ujedinile u Protestantsku crkvu u Holandiji. Dok je poseta protestantskim crkvama opadala u Holandiji su se javljale druge religije. Prva džamija u Holandiji podignuta je već 1955. godine u Hagu.

Saobraćaj

U Roterdamu se nalazi velika morska luka odakle plove brodovi ka velikim rečnim tokovima.

U Roterdamu se nalazi aedrom Roterdam – Hag (hol. het Rotterdam The Hague Airport) koji je ujedno i jedini aerodrom u ovoj provinciji. Pored aerodroma Shiphol i aerodroma u Ejndhovenu ovo je treći aerodrom po veličini u Holandiji.

Znamenitosti

• Opštinski muzej u Hagu (hol. Het Haags Gemeentemuseum)
• Naturalis, prirodnjački muzej u Lejdenu
• Muzej Bojmans van Buninhen (hol. Het museum Boijmans Van Beuningen)
• Mauricova kuća ili Maurichajs (hol. Het Mauritshuis)
• Cirkus teatar
• Kraljevsko pozorište (hol. De Koninklijke Schouwburg)
• Poznate ličnosti:
• Antoni van Levenhuk
• Kristijan Hajgens
• Baruh Spinoza
• Johanes Vermer
• Rembrant van Rejn
• Jan Stejn (Sten)