Nju Delhi
| Nju Delhi नई दिल्ली | |
|---|---|
 Znamenitosti Delhija | |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Indija |
| Savezna država | Teritorija Delhi |
| Osnovan | 1911 |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 249.998 [1] |
| — gustina | 5,900 st./km2 |
| Aglomeracija (2018.) | 28.514.000 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 28° 36′ 50″ S; 77° 12′ 32″ I / 28.613887° S; 77.208969° I |
| Vremenska zona | UTC+5:30 |
| Aps. visina | 216 m |
| Površina | 42,70[2][3] km2 |
  Nju Delhi Nju Delhi na karti Indije | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Amit Jadav |
| Poštanski broj | 110001 |
| Pozivni broj | +91-11 |
| Registarska oznaka | DL-2X |
| Veb-sajt | |
| http://www.ndmc.gov.in/ | |
Nju Delhi (hindi: नई दिल्ली, Naī Dillī)[4] je glavni grad države Indije. Prema nezvaničnim rezultatima popisa 2011. u gradu je živelo 249.998 stanovnika. Čini zajedničku aglomeraciju s starim delom Delhija koji se nalazi nešto severnije i ima 26.454.000 stanovnika (stanje: 2016). Nalazi se na administrativnoj teritoriji glavnog grada koji je samostalna upravna jedinica u indijskoj federaciji. Važno je upravno sedište, industrijski grad, saobraćajno čvorište i kulturni centar. Kako Nju Delhi i grad Delhi čine jedinstvenu upravnu celinu, oba grada zajedno Indijci najčešće zovu jednostavno Delhi.
Geografija[uredi | uredi izvor]
Smešten je na severu Indije, uz obalu reke Jamuna, na prelazu iz doline Inda u dolinu Ganga. Predstavlja značajno saobraćajno, političko, upravno i trgovačko središte.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima Nju Delhija je vlažna suptropska sa suvim zimama (Cwa), sa velikim razlikama između letnjih i zimskih temperatura koje leti dopiru i do 46 °C leti do 0°C zimi. Leta su duga, traju od početka aprila sve do oktobra, sa monsunskom sezonom sredinom leta. Zima počinje u novembru, a najnaglašenija je u januaru. Prosečna dnevna temperatura iznosi oko 25 °C, dok prosečne mesečne temperature variraju od 13 do 34 °C. Najviša zabeležena temperatura bila je 22. maja 2022., a iznosila je 49,6 °C, dok je najniža zabeležena temperatura izmerena 11. januara 1967.,a iznosila je -2,2 °C. Prosečna godišnja količina padavina iznosi 774,4 milimetra.
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 32,5 (90,5) |
34,1 (93,4) |
40,6 (105,1) |
45,6 (114,1) |
47,2 (117) |
46,7 (116,1) |
45,0 (113) |
42,0 (107,6) |
40,6 (105,1) |
39,4 (102,9) |
36,1 (97) |
30,0 (86) |
47,2 (117) |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 25,8 (78,4) |
29,5 (85,1) |
35,8 (96,4) |
41,4 (106,5) |
44,3 (111,7) |
43,7 (110,7) |
40,4 (104,7) |
37,4 (99,3) |
37,1 (98,8) |
36,1 (97) |
32,2 (90) |
27,3 (81,1) |
44,8 (112,6) |
| Maksimum, °C (°F) | 20,1 (68,2) |
24,2 (75,6) |
29,9 (85,8) |
36,5 (97,7) |
39,9 (103,8) |
39,0 (102,2) |
35,6 (96,1) |
34,2 (93,6) |
34,1 (93,4) |
33,0 (91,4) |
28,4 (83,1) |
22,8 (73) |
31,4 (88,5) |
| Prosek, °C (°F) | 13,9 (57) |
17,6 (63,7) |
22,9 (73,2) |
29,1 (84,4) |
32,7 (90,9) |
33,3 (91,9) |
31,5 (88,7) |
30,4 (86,7) |
29,6 (85,3) |
26,2 (79,2) |
20,5 (68,9) |
15,6 (60,1) |
25,3 (77,5) |
| Minimum, °C (°F) | 7,5 (45,5) |
10,6 (51,1) |
15,6 (60,1) |
21,3 (70,3) |
25,8 (78,4) |
27,7 (81,9) |
27,5 (81,5) |
26,7 (80,1) |
25,0 (77) |
19,5 (67,1) |
13,0 (55,4) |
8,4 (47,1) |
18,9 (66) |
| Srednji minimum, °C (°F) | 3,5 (38,3) |
6,0 (42,8) |
10,7 (51,3) |
16,3 (61,3) |
20,5 (68,9) |
22,2 (72) |
24,3 (75,7) |
23,7 (74,7) |
21,9 (71,4) |
15,0 (59) |
8,8 (47,8) |
4,5 (40,1) |
3,1 (37,6) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −0,6 (30,9) |
1,6 (34,9) |
4,4 (39,9) |
10,7 (51,3) |
15,1 (59,2) |
17,6 (63,7) |
20,3 (68,5) |
20,7 (69,3) |
16,1 (61) |
9,4 (48,9) |
3,9 (39) |
0,0 (32) |
−0,6 (30,9) |
| Količina kiše, mm (in) | 19,1 (0,752) |
21,3 (0,839) |
17,4 (0,685) |
16,3 (0,642) |
30,7 (1,209) |
74,1 (2,917) |
209,7 (8,256) |
233,1 (9,177) |
123,5 (4,862) |
15,1 (0,594) |
6,0 (0,236) |
8,1 (0,319) |
774,4 (30,488) |
| Dani sa kišom | 1,7 | 1,5 | 1,7 | 1,0 | 2,7 | 4,8 | 9,7 | 10,2 | 5,5 | 0,8 | 0,4 | 0,6 | 40,6 |
| Relativna vlažnost, % (u 17:30 IST č.) | 57 | 46 | 37 | 25 | 28 | 43 | 63 | 68 | 60 | 47 | 52 | 59 | 49 |
| Sunčani sati — mesečni prosek | 220,1 | 223,2 | 248,0 | 276,0 | 285,2 | 219,0 | 179,8 | 176,7 | 219,0 | 260,4 | 246,0 | 220,1 | 2.773,5 |
| Sunčani sati — dnevni prosek | 7,1 | 7,9 | 8,0 | 9,2 | 9,2 | 7,3 | 5,8 | 5,7 | 7,3 | 8,4 | 8,2 | 7,1 | 7,6 |
| Sunčano vreme — mesečni procenti | 67 | 71 | 67 | 71 | 68 | 53 | 42 | 44 | 59 | 73 | 77 | 69 | 63,4 |
| UV indeks | 3 | 5 | 6 | 7 | 9 | 9 | 8 | 7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 6 |
| Izvor #1: India Meteorological Department (sun 1971–2000);[5][6][7][8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18] Time and Date (dewpoints, 2005–2015)[19] Revised Rainfall data[20] | |||||||||||||
| Izvor #2: Tokyo Climate Center (mean temperatures 1991–2020);[21] Weather Atlas (UV Index)[22](Daylight)[23] | |||||||||||||
| Klima Nju Delhija (Palam) 1981–2010, ekstremi 1956–sadašnjost | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Apsolutni maksimum, °C (°F) | 31,0 (87,8) |
35,7 (96,3) |
41,3 (106,3) |
45,3 (113,5) |
48,4 (119,1) |
47,8 (118) |
44,6 (112,3) |
43,2 (109,8) |
40,8 (105,4) |
40,7 (105,3) |
36,4 (97,5) |
30,4 (86,7) |
48,4 (119,1) |
| Maksimum, °C (°F) | 20,4 (68,7) |
24,1 (75,4) |
29,9 (85,8) |
37,1 (98,8) |
40,3 (104,5) |
39,9 (103,8) |
35,9 (96,6) |
34,4 (93,9) |
34,7 (94,5) |
33,4 (92,1) |
28,5 (83,3) |
22,8 (73) |
31,8 (89,2) |
| Minimum, °C (°F) | 7,3 (45,1) |
10,2 (50,4) |
15,1 (59,2) |
21,4 (70,5) |
26,0 (78,8) |
27,7 (81,9) |
27,0 (80,6) |
26,2 (79,2) |
24,7 (76,5) |
19,5 (67,1) |
13,6 (56,5) |
8,8 (47,8) |
19,0 (66,2) |
| Apsolutni minimum, °C (°F) | −2,2 (28) |
−1,6 (29,1) |
3,4 (38,1) |
8,6 (47,5) |
14,6 (58,3) |
19,8 (67,6) |
17,8 (64) |
20,2 (68,4) |
13,6 (56,5) |
9,9 (49,8) |
2,1 (35,8) |
−1,3 (29,7) |
−2,2 (28) |
| Količina kiše, mm (in) | 18,4 (0,724) |
20,0 (0,787) |
13,2 (0,52) |
9,1 (0,358) |
37,7 (1,484) |
82,1 (3,232) |
174,4 (6,866) |
188,7 (7,429) |
105,3 (4,146) |
13,7 (0,539) |
5,1 (0,201) |
6,9 (0,272) |
674,5 (26,555) |
| Dani sa kišom | 1,4 | 1,7 | 1,4 | 1,0 | 2,6 | 4,0 | 8,6 | 8,3 | 4,6 | 0,9 | 0,5 | 0,7 | 35,7 |
| Relativna vlažnost, % (u 17:30 IST č.) | 53 | 44 | 34 | 23 | 26 | 40 | 61 | 66 | 56 | 41 | 42 | 52 | 45 |
| Izvor: India Meteorological Department[24][25][26] | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Britanski kralj Džordž V i car Britanske Indije zadužio je 1911. godine britanske arhitekte Edvina Lutinsa i Herberta Bejkera da isplaniraju novi administrativni deo grada. Ovaj planski građeni glavni grad smešten je na tadašnjem južnom kraju Delhija završen je 1929. i svečano preuzet 1931. godine. Nju Delhi sa velikim parkovima i kolonijalnom arhitekturom je od tada glavni grad Indije (u međuvremenu je upravljanje bilo izmešteno u Kalkutu.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema nezvaničnim rezultatima popisa, u gradu je 2011. živelo 249.998 stanovnika.
| 1991. | 2001. | 2011. |
|---|---|---|
| 301.297[27] | 302.363[27] | 249.998[1] |
Hindi je jezik koji je u najširoj upotrebi u gradu. Engleski se koristi u formalne svrhe, najčešće u prostorijama preduzeća ili vlasti. Po ppisu iz 2011. godine, Nju Delhi ima stopu pismenosti od 89,38%.
Religija[uredi | uredi izvor]
Hinduizam je sa 89,82% većinska religija u gradu. Prati ga Islam sa 4,5%, zatim Hrišćanstvo sa 2,39%, Sikizam sa 1,97%, Džainizam sa 0,42% i ostali sa 0,36%.
.jpg)
Privreda[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
| Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
Partnerski gradovi[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b „Census of India 2011: Provisional Population Totals. Cities having population 1 lakh and above.” (PDF). Pristupljeno 14. 10. 2012.
- ^ „About Delhi”. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ Amanda Briney. „Geography of New Delhi”. About.com Education. Arhivirano iz originala 05. 03. 2016. g. Pristupljeno 26. 11. 2020.
- ^ Wells, John C. (2008), Longman Pronunciation Dictionary (3rd izd.), Longman, ISBN 9781405881180; Roach, Peter (2011), Cambridge English Pronouncing Dictionary (18th izd.), Cambridge: Cambridge University Press, ISBN 9780521152532
- ^ „Station: New Delhi (Safdarjang) Climatological Table 1981–2010” (PDF). Climatological Normals 1981–2010. India Meteorological Department. januar 2015. str. 555—556. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 6. 2. 2020.
- ^ „Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012)” (PDF). India Meteorological Department. decembar 2016. str. M46. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 6. 2. 2020.
- ^ „New Delhi (Safdarjang) Climatological Table 1981–2010”. India Meteorological Department. Pristupljeno 6. 2. 2020.
- ^ „Table 3 Monthly mean duration of Sun Shine (hours) at different locations in India” (PDF). Daily Normals of Global & Diffuse Radiation (1971–2000). India Meteorological Department. decembar 2016. str. M-3. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 7. 2. 2020.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of December”. Pristupljeno 29. 12. 2020.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of January” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 2. 1. 2023. g. Pristupljeno 2. 1. 2023.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of February” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 11. 2. 2023. g. Pristupljeno 11. 2. 2023.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of March” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 14. 3. 2023. g. Pristupljeno 14. 3. 2023.
- ^ „new delhi (safdarjung) extreme weather events in the month of april” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 27. 4. 2023. g. Pristupljeno 27. 4. 2023.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of May” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 27. 5. 2023. g. Pristupljeno 27. 5. 2023.
- ^ „New Delhi (Safdarjung) Extreme Weather Events in the Month of June”. Pristupljeno 29. 12. 2020.
- ^ „At 17.6 Degrees Celsius, Delhi Records Lowest Temperature In June”. NDTV.com. Pristupljeno 2. 6. 2021.
- ^ „Climatological Information - New Delhi (Safdarjung) (42182)”. India Meteorological Department. Arhivirano iz originala 20. 9. 2022. g. Pristupljeno 20. 9. 2022.
- ^ „Climatological Tables 1991-2020” (PDF). India Meteorological Department. str. 282. Arhivirano iz originala (PDF) 1. 1. 2023. g. Pristupljeno 1. 1. 2023.
- ^ „Climate & Weather Averages in New Delhi, Delhi, India”. Time and Date. Pristupljeno 17. 7. 2022.
- ^ „Under new benchmark, Delhi sees 4.6mm drop in annual rain”. Hindustan Times. Arhivirano iz originala 1. 1. 2023. g. Pristupljeno 6. 9. 2022.
- ^ „Normals Data: New Delhi/Safdarjung - India Latitude: 28.58°N Longitude: 77.20°E Height: 211 (m)”. Japan Meteorological Agency. Arhivirano iz originala 1. 12. 2022. g. Pristupljeno 1. 12. 2022.
- ^ „Average UV index New Delhi, India”. Weather Atlas. Arhivirano iz originala 12. 6. 2022. g. Pristupljeno 12. 6. 2022.
- ^ „Average daylight / Average sunshine New Delhi, India”. Weather Atlas. Arhivirano iz originala 14. 6. 2022. g. Pristupljeno 14. 6. 2022.
- ^ „Station: New Delhi Palam (A) Climatological Table 1981–2010” (PDF). Climatological Normals 1981–2010. India Meteorological Department. januar 2015. str. 553—554. Arhivirano (PDF) iz originala 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „Extremes of Temperature & Rainfall for Indian Stations (Up to 2012)” (PDF). India Meteorological Department. decembar 2016. str. M46. Arhivirano iz originala (PDF) 5. 2. 2020. g. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ „New Delhi (Palam) Climatological Table 1981–2010”. India Meteorological Department. Pristupljeno 5. 2. 2020.
- ^ a b World Gazetteer: Die wichtigsten Orte mit Statistiken zu ihrer Bevölkerung, Pristupljeno 5. 5. 2013.
- ^ „Moscow and New Delhi twin cities strengthen friendly ties”. 7. 9. 2012. Arhivirano iz originala 8. 10. 2016. g. Pristupljeno 3. 8. 2016.
- ^ Rajan, DS (27. 10. 2013). „India & China: An Assessment of October 2013 Agreements”. Institute of Peace and Conflict Studies. Pristupljeno 4. 2. 2015.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Byron, Robert. (1997). Architectural Review, New Delhi. London: Asian Educational Services; 2 edition. str. 36 pages. ISBN 978-8120612860.
- Kapoor, Pramod; Malvika Singh; Rudrangshu Mukherjee (2009). New Delhi: Making of a Capital. Lustre Press. ISBN 978-81-7436-574-3.
- Byron, Robert (1931). New Delhi. The Architectural Review, Westminster.
- Johnson, David A. "A British Empire for the twentieth century: the inauguration of New Delhi, 1931," Urban History, Dec 2008, Vol. 35 Issue 3, pp 462–487
- Volwahsen, Andreas. (2003). Imperial Delhi: The British Capital of the Indian Empire. Prestel Publishing. str. 320 pages. ISBN 978-3791327884.
- Kumar, Pushpam (februar 2009). „Assessment of Economic Drivers of Land Use Change in Urban Ecosystems of Delhi, India”. AMBIO. 38 (1): 35—39. PMID 19260345. S2CID 45773128. doi:10.1579/0044-7447-38.1.35.
- Ridley, Jane. "Edwin Lutyens, New Delhi, and the Architecture of Imperialism," Journal of Imperial & Commonwealth History, May 1998, Vol. 26 Issue 2, pp 67–83.
- Bardiar, Nilendra. (2014). Urban, Cultural, Economic and Social Transformation: History of New Delhi 1947–65. New Delhi: Ruby Press & Co. ISBN 978-93-82395-49-2.
- Sonne, Wolfgang. Representing the State: Capital City Planning in the Early Twentieth Century (2003) 367pp; compares New Delhi, Canberra, Washington & Berlin.
- Pothen, Nayantara. (2012). Glittering Decades New Delhi in Love and War. Penguin. str. 288 pages. ISBN 978-0670086009.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- New Delhi Hotels
- New Delhi Information
- New Delhi Government Portal
- New Delhi Municipal Council
- Official Website of Delhi Tourism
- „Ever recorded Maximum and minimum temperatures up to 2010” (PDF). India Meteorological Department. Arhivirano iz originala (PDF) 16. 3. 2014. g. Pristupljeno 16. 5. 2014.
- „Chapter 1: Introduction” (PDF). Economic Survey of Delhi, 2005–2006. Planning Department, Government of National Capital Territory of Delhi. str. 1—7. Arhivirano iz originala (PDF) 13. 11. 2016. g. Pristupljeno 21. 12. 2006.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
