Abruco
| Abruco | |
|---|---|
 | |
 | |
| Država |  Italija |
| Admin. centar | L’Akvila |
| Predsednik | Lučano D'Alfonso |
| Površina | 10.794 km2 |
| — broj st. | 1.327.371 |
| — gustina st. | 122,97 st./km2 |
| Zvanični veb-sajt | |
Abruco (ital. Abruzzo) je jedna od 20 regija Italije. Nalazi se u njenom središnjem delu zemlje. Glavni grad je L'Akvila, a najveći grad i ekonomsko središte je Peskara.
Pokrajina Abruco je poznata kao izrazito planinska oblast koja se strmo spušta ka Jadranu.
Poreklo naziva[uredi | uredi izvor]
Ime pokrajine Abruco izvedeno je latinske reči Aprutium, mada se ovaj naziv javio tek u srednjem veku. Ova reč je verovatno povezana sa imenom drevnog plemena Pretuta koje naseljavalo ove prostore. Međutim, u poslednje vreme razvilo se i više drugih pretpostavki o poreklu reči Aprutium.
Položaj[uredi | uredi izvor]
Abruco je središnja pokrajina Italije, smeštena na Apeninskom poluostrvu. Na istoku se nalazi Jadransko more.
Sa ostalih strana nalaze se druge italijanske pokrajine:
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Površina pokrajine je 10.794 km² i po ovome je Abruco jedna od srednje prostranih italijanskih pokrajina.
Reljef[uredi | uredi izvor]
Celokupna površ pokrajine Abruca je pokrenutog terena. Sasvim mala ravničarska područja pružaju se duž donjih delova rečnih dolina. Na istoku se nalazi jadranska obala, slabo razuđena i sa malo prirodnih luka. Obala je strma i brzo prelazi u bregovito i brdsko područje. Ono je ispresecano dubokim rečnim dolinama u vidu klisura. Brdsko područje postepeno ka središnjem delu Abruca prelazi u visoko planinsko područje središnjih Apenina. Najviši vrh pokrajine i ujedno najviši vrh Apenina je Gran Saso, visok 2.912 m. Na krajnjem zapadu nalazi se sistem visoko postavljenih polja i dolina, koje su bolje povezane sa dolinom Tibra dalje ka zapadu.
Klima[uredi | uredi izvor]
Klima u primorskom delu Abruca je sredozemna. Kako se zalazi u kopno i ide na više nadmorske visine ona postaje prelazna između sredozemne i kontinentalne. U višim krajevima klima je oštrija, planinska.
Vode[uredi | uredi izvor]
Pokrajina Abruco je većim delom u slivu Jadranskog mora, a manjih u slivu Tirenskog (preko Tibra). Većina reka u slivu Jadrana su male, kratkog toka i sa dubokim dolinama u vidu klisura. One su mahom meridijanskog pravca i spuštaju sa središnje postavljenih Apenina u Jadran na istoku. Manji broj reka teče ka zapadu, ka Tibru i one najčešće samo gornjim delom toka protiču kroz Abruco. Iako nijedna reka nije značajna u državnim okvirima na nivou pokrajine poznate reke su: Peskara, Sangro i Vomano (u slivu Jadrana), Salto (u slivu Tibra).
Upravna podela[uredi | uredi izvor]
Abruco je podeljen u 4 okruga, odn. provincije sa istoimenim gradovima kao upravnim središtima:
Istorija[uredi | uredi izvor]
Područje Abruca bilo je naseljeno još u vreme praistorije. Rimljani zaposedaju ovo područje početkom 3. veka p. n. e.. Oni ovde osnivaju provinciju Picenum (Picenum), koja je obuhvata i susednu pokrajinu Marke. Tokom nekoliko vekova vladavine starog Rima stanovništvo je romanizovano, a provincija se razvila u jednu od razvijenijih.
Po propasti starog Rima ova oblast u ranom srednjem veku brzo menja gospodare. Prvo potpada pod Gote, zatim pod vizantijski Ravenski egzarhat, potom dolaze Langobardi i na kraju Franci. Tada se u upotrebu uvodi naziv Aprucijum, a posle se on menja u Abruco.
U 13. veku oblast konačno potpada pod vlast Napuljske kraljevine i sa manjim prekidima tako ostaje sve do sredine 19. veka. Abruco kao obodna oblast imao sve vreme izvesnu količinu autonomije. 1860. godine došlo je do pripajanja ove oblasti novoosnovanoj Italiji. Odmah je osnovana pokrajina Abruci i Molize, koja se 1963. godine podelila na dve nove pokrajine: Abruco i Molize. Nova vladavina nije donela privredni procvat. Tek u drugoj polovini 20. veka dolazi do stabilizacije privrede i rasta stanovništva.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Danas Abruco ima oko 1,3 miliona stanovnika i po tome je ona jedna od manjih pokrajina Italije. To je svega 25% više stanovnika nego pre jednog veka, odnosno za 10% više nego pre 25 godina.
Gustina Naseljenosti je nešto preko 120 st./km², što je znatno manje od državnog proseka (200 st./km²). Istočni, niži deo pokrajine je znatno gušće naseljen nego Apeninsko područje na zapadu.
Etnička slika U pokrajini dominira italijansko stanovništvo. Uticaj naglog razvoja pokrajine u poslednjim decenijama ogleda se i u značajnom udelu stanovništva sa privremenim boravkom (4,5%).
Privreda[uredi | uredi izvor]
Do pre 30ak godina pokrajina Abruco spadala je u nerazvijeni deo Italije. Tada je to bila ruralna i mahom poljoprivredna oblast. Poljoprivreda (sa ribarstvom na Jadranu) je i danas razvijena, ali nema taj značaj kao pre.
Danas je Abruco na pragu prelaska u krug razvijenog dela zemlje zahvaljujući pametno unapređenom zanatstvu, koje ima dugu tradiciju, a poslednjih godina se ono razvilo u pravo malo preduzetništvo sa savremenom proizvodnjom i istaknutim proizvodima. U primorskim oblastima razvijene su i sve privredne grane vezane za more.
Poslednjih godina uočava se i sve veći jaz između razvijenog i prenaseljenog primorja i prazne i slabo razvijene unutrašnjosti.
Galerija gradova pokrajine[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |