Ada (grad)

Koordinate: 45° 47′ 55″ S; 20° 07′ 55″ I / 45.798514° S; 20.131832° I / 45.798514; 20.131832
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
(preusmereno sa Ада (место))

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Ada.
Ada
Rimokatolička crkva u Adi
Grb
Grb
Administrativni podaci
DržavaSrbija
Autonomna pokrajinaVojvodina
Upravni okrugSevernobanatski
OpštinaAda
Stanovništvo
 — 2022.7.423
 — gustina105/km2
Geografske karakteristike
Koordinate45° 47′ 55″ S; 20° 07′ 55″ I / 45.798514° S; 20.131832° I / 45.798514; 20.131832
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina80 m
Površina90,9 km2
Ada na karti Srbije
Ada
Ada
Ada na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj24430
Pozivni broj024
Registarska oznakaSA

Ada je gradsko naselje i sedište istoimene opštine u Severnobanatskom okrugu, iako se geografski nalazi u Bačkoj, odnosno na desnoj obali reke Tise. Prethodni naziv mesta je bio Ostrovo (na Tisi). Prema popisu iz 2022. bilo je 7.423 stanovnika.

Ovde se nalaze Kapela Dudvarski i Srpska pravoslavna crkva Vaznesenja Hristovog u Adi.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Iz popisa Potiske vojne granice iz 1748. godine Šanac "Ostrovo" (Ada) ima 178 graničara konjanika. Od toga 61 ih je bilo izvan vojne službe. Aktivni pripadnici - njih 117, bili su nejednako opremljeni; samo 50 ih je imalo potpunu konjičku vojnu opreme. Štab su činili oficiri njih šest, na čelu sa poručnikom Ristom Mirkovićem i zastavnikom Nikolom Dudvarskim. Kada je reč o pešadiji, bilo je 1748. godine u mestu 144 graničara. Trojica su stigla od Komorske vlasti a ostali su tu od ranije bili. Punu opremu je imalo 49, a nepotpunu 82 graničara.Oficiri su bili: kapetan Petar Julinac, poručnik Marko Milisavljević i zastavnik Teodor Mirković.[1] Tokom pojedinačnog izjašnjavanja graničarskih oficira u vezi budućeg statusa, početkom novembra 1750. godine za militarski status su se opredeli mesni oficiri: hadnađi Rista Mirković, Marko Milosavljević i Stevan Majnović, te barjaktari Nikola Dudvarski i Todor Tomin.[2]

Dudvarski su bili Srbi stari plemići u Adi. Njihov rodonačelnik je Nikola Dudvarski graničarski zastavnik rođen 1709-1710. godine. Postao je zastavnik 1739. godine nakon višegodišnjeg služenja u Temišvaru. U Osijeku je službovao do 1743. godine, pa premešten u Ostrovo. Godine 1750. opredelio se za provincijalni stalež. Sledeće 1751. godine dobio je plemićku titulu i 44 lanca zemlje u Ostrovu.[3]

U Adi je početkom aprila 1854. godine izbio veliki požar tokom kojeg je stradalo 300 domova. Novosadski list "Srbski dnevnik" se tada obraćao javnosti tražeći pomoć za postradale u Adi.[4]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Ada živi 8544 punoletna stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,9 godina (39,2 kod muškaraca i 42,5 kod žena). U naselju ima 4093 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,58.

Ovo naselje je uglavnom naseljeno Mađarima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.

Demografija[5]
Godina Stanovnika
1948. 10.800
1953. 10.935
1961. 11.472
1971. 12.347
1981. 12.331
1991. 12.078 11.849
2002. 10.547 11.067
2011. 9.564
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[6]
Mađari
  
 8.744 82,90%
Srbi
  
 1.106 10,48%
Jugosloveni
  
 216 2,04%
Romi
  
 117 1,10%
Hrvati
  
 43 0,40%
Albanci
  
 27 0,25%
Crnogorci
  
 21 0,19%
Muslimani
  
 14 0,13%
Slovaci
  
 10 0,09%
Nemci
  
 10 0,09%
Rumuni
  
 7 0,06%
Bunjevci
  
 4 0,03%
Ukrajinci
  
 3 0,02%
Slovenci
  
 3 0,02%
Bošnjaci
  
 3 0,02%
Rusi
  
 1 0,00%
nepoznato
  
 16 0,15%


Stanovništvo prema polu i starosti[7]
m
ž
? 16
  
  
 16
80+ 90
  
  
 184
75—79 128
  
  
 216
70—74 227
  
  
 327
65—69 228
  
  
 327
60—64 278
  
  
 340
55—59 368
  
  
 353
50—54 379
  
  
 436
45—49 434
  
  
 463
40—44 370
  
  
 392
35—39 341
  
  
 359
30—34 327
  
  
 282
25—29 345
  
  
 324
20—24 368
  
  
 324
15—19 343
  
  
 380
10—14 310
  
  
 278
5—9 265
  
  
 266
0—4 244
  
  
 219
Prosek : 39,2 42,5
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 3.400 3.691 3.917 4.213 4.563 4.513 4.093
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 935 1.251 835 835 177 50 7 1 1 1 2,58
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 4.242 1.203 2.662 177 195 5
Ženski 4.723 796 2.700 937 279 11
UKUPNO 8.965 1.999 5.362 1.114 474 16
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 2.117 486 2 0 1.047
Ženski 1.538 164 0 0 700
UKUPNO 3.655 650 2 0 1.747
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 7 80 201 31 38
Ženski 0 14 166 26 15
UKUPNO 7 94 367 57 53
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 8 18 67 45 38
Ženski 38 35 67 136 144
UKUPNO 46 53 134 181 182
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 27 1 0 21
Ženski 26 3 1 3
UKUPNO 53 4 1 24

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Most preko Tise u Adi.
    Most preko Tise u Adi.
  • Osnovna škola Čeh Karolj u Adi
    Osnovna škola Čeh Karolj u Adi
  • Zgrada Zadružnog doma
    Zgrada Zadružnog doma
  • Spomenik u centru Ade
    Spomenik u centru Ade
  • Spomenik Damjanič Janošu
    Spomenik Damjanič Janošu
  • Spomen ploča palim borcima tokom Drugog svetskog rata
    Spomen ploča palim borcima tokom Drugog svetskog rata
  • Pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg
    Pravoslavna crkva Vaznesenja Gospodnjeg
  • Dom zdravlja
    Dom zdravlja
  • Katolička crkva
    Katolička crkva
  • Spomenik pored katoličke crkve
    Spomenik pored katoličke crkve

Sport[uredi | uredi izvor]

Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

Godine 1927. trojica stanovnika Ade, mađarske nacionalnosti Šandor Kapaloš, Fabijan Keresteš i Andraš Rešocki su napravilo umetničko delo. Od belog mermera isklesali su ti "obični seljaci" poprsje počivšeg srpskog kralja Petra Karađorđevića. Bista je trebalo da bude dopremljena u beogradski Narodni muzej.[8]

Napomene[uredi | uredi izvor]

→ * — Podaci za površinu i gustinu naseljenosti dati su zbirno za katastarsku opštinu Ada, na kojoj se nalaze dva naselja, Ada i Sterijino.

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ "Mešovita građa",...
  2. ^ Mita Kostić: "Srpska naselja u Rusiji", Beograd 1923.
  3. ^ "Mešovita građa", Beograd 2011. godine
  4. ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1854. godine
  5. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  6. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  7. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 
  8. ^ "Politika", Beograd 1927. godine

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ada na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ада_(град)&oldid=26549670”