Administrativna podela Grčke

Upravna podela Grčke na periferije od 2011.

Prostorne nadležnosti decentralizovanih uprava, 2011.

Republika Grčka je 2011. godine dobila novo ustrojstvo države, podeljeno na tri nivoa. Država je podeljena na 7 decentralizovanih uprava, 13 periferija i 325 opština. Periferije i opštine imaju potpunu samoupravu, dok su decentralizovane uprave zasnovane na sekretarima, koje nezavisno postavlja grčka skupština.

Sveta Gora, kao potpuno autonomna monaška jedinica u Grčkoj, uživa posebne povlastice, pa je izuzetak od izloženog.

Istorijat

Grčka je dobila 1. januara 2011. godine novu upravnu podelu države prema Kalikratisovom planu (Zakon 2852/2010). Novom podelom veoma je izmenjeno dotadašnje ustrojstvo države po pređašnjem Kapodistrijskom planu iz 1997. godine. Osnovni cilj bio je smanjenje činovništva i ukidanje brojnih opštinskih uprava sa svega par stotina stanovnika, što je iziskivalo mnogo sredstava iz državne blagajne. S tim u vezi značajno su učinjeni sledeći koraci:

• Osetno je smanjen broj opština (grč. δήμοι, dímoi), za 3 puta (sa 1033 na 325), spajanjem par opština i zajednica prema pređašnjem planu, dok su neke veće opštine zadržane u prethodnom obliku. Opštinama rukovodi načelnik opštine i opštinsko veće, birani na izborima svake pete godine. Opštine se dalje dele na opštine jedinice, a potom i na naselja (zajednice). Mada će naselja imati svoja veća, ona će biti čisto savetodavnog oblika. Od bitnijih nadležnosti opština mogu se nabrojati: sigurnost (policija i vatrogasna služba, civilna zaštita), domovi zdravlja i obdaništa, stanje i opremljenost škola, pristupačno stanovanje, mesno planiranje, kulturna delatnost mesnog značaja, javno zelenilo, infrastruktura opštinskog značaja, pitanje odnošenja smeća i stanja voda, navodnjavanje, groblja, poljoprivreda, trgovina, turizam;
• Nivo prefektura, njih 54, je ukinut. On je delimično nadoknađen stvaranjem okruga (tačnije, periferijskih jedinica), koje imaju znatno manje nadležnosti nego ranije prefekture, pa se mogu izjednačiti sa pojmom okruga u Srbiji. Dati okruzi imaju načelnika, koga bira samouprava periferije, pa je njegova uloga prvenstveno u sprovođenju mera i odluka date uprave;
• Dosadašnje periferije (grč. περιφέρειες, peripheries) su ostale u neizmenjenom sastavu, ali su dobile nove nadležnosti regionalne samouprave. Na čelu periferija su načelnici periferija i periferijska veća, birani na izborima svake pete godine. Periferije se (kao što je rečeno) dele na periferijske jedinice.
• Novouvedeni nivo pri novoj upravnoj podeli jeste decentralizovana uprava (grč. αποκεντρωμένες διοικήσεις, apokentroménes dioikíseis), koja obuhvata 2 ili 3 periferije (osim u slučaju Atike i Krita). Njima rukovode sekretari, koje nezavisno postavlja grčka skupština, uz učešće savetodavnog saveta, imenovanog od strane načelnika periferija i predstavnika opštine, koje su u nadležnosti dato sekretara.

Decetralizovane uprave

1. Decetralizovana uprava Atike obuhvata periferiju Atiku,

2. Decetralizovana uprava Egeja obuhvata periferije Severni Egej i Južni Egej,

3. Decetralizovana uprava Epira i Zapadne Makedonije obuhvata periferije Epir i Zapadnu Makedoniju,

4. Decetralizovana uprava Makedonije i Trakije obuhvata periferije Središnju Makedoniju i Istočnu Makedoniju i Trakiju,

5. Decetralizovana uprava Peloponeza, Zapadne Grčke i Jonskih ostrva obuhvata periferije Peloponez, Zapadnu Grčku i Jonska ostrva,

6. Decetralizovana uprava Tesalije i Kopnene Grčke obuhvata periferije Tesaliju i Središnju Grčku,

7. Decetralizovana uprava Krita obuhvata periferiju Krit.

Vidi još

• Spisak gradova u Grčkoj
• Periferije Grčke
• Okruzi Grčke
• Istorijske pokrajine Grčke
• Prefekture Grčke - ukinute