Administrativna podela Republike Irske
Republika Irska je podeljena na 34 područne jedinice, od čega su 29 okruzi, a 5 samostalnih velegradovi. U okviru okruga zvanično postoji još 80 gradova (srednjih, malih) sa ograničenim ovlašćenjima samouprave.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Prvobitna, istorijska podela Irske kao ostrva je na četiri pokrajine (Pogledati: Irske pokrajine). Uspostavljanje podele na okruge započeto je 1605. godine, sa jačanjem engleske vlasti nad ostrvom. Početkom 20. veka postojalo je 33 okruga na ostrvu.
Osamostaljenjem Republike Irske 1921. godine preuzeta je podela na okruge koji su se našli u okviru nove države (manji deo je ostao u okviru Ujedinjenog Kraljevstva, kao deo Severne Irske). Uz manje promene ovakvo područno ustrojstvo države se zadržalo do kraja veka.
Novim zakonodavstvom iz 2001. godine došlo je do promena u cilju pojednostavljenja, jer su 5 najvažnijih gradskih naselja (tzv. „velegradovi") izdvojena iz svojih okruga i postala samostalne područne jedinice. Ostala, srednja i manja gradska naselja (njih 80) izgubila su određene povlastice u korist okruga.
Spisak okruga i velegradova[uredi | uredi izvor]
Okruzi i samostalni (vele)gradovi u Republici Irskoj su osnovni stepen mesne samouprave. Oni poseduju značajne dužnosti i ovlašćenja u oblastima planiranja, saobraćaja, usluga, javne bezbednosti i delovanja kulturnih ustanova.
| Okrug / velegrad | Maternji naziv eng. / irs. |
Istorijska pokrajina |
Stanovništvo (2011) [1] |
Površina (km²) |
Gustina naseljenosti |
Sedište | Oznaka[2] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Veksford | Wexford Loch Garman |
Lenster | 145.320 | 2.365,27 | 61,4 | Veksford | WX |
| Vestmid | Westmeath An Iarmhí |
Lenster | 86.164 | 1.824,86 | 47,2 | Malingar | WH |
| Viklou | Wicklow Cill Mhantáin |
Lenster | 136.640 | 2.032,60 | 67,2 | Viklou | WW |
| Dablin (grad) | Dublin Baile Átha Cliath |
Lenster | 527.612 | 117,61 | 4486,1 | Dablin | D |
| Dan Liri-Ratdaun | Dún Laoghaire-Rathdown Dún Laoghaire–Ráth an Dúin |
Lenster | 206.261 | 126,95 | 1624,7 | Dan Liri | D |
| Južni Dablin | South Dublin Baile Átha Cliath Theas |
Lenster | 265.205 | 223,01 | 1189,2 | Talat | D |
| Karlou | Carlow Ceatharlach |
Lenster | 54.612 | 897,90 | 60,7 | Karlou | CW |
| Kilder | Kildare Cill Dara |
Lenster | 210.312 | 1.694,20 | 124,1 | Nejs | KE |
| Kilkeni | Kilkenny Cill Chainnigh |
Lenster | 95.419 | 2.071,69 | 46,1 | Kilkeni | KK |
| Laud | Louth Lú |
Lenster | 122.897 | 831,99 | 147,7 | Dandalk | LH |
| Liš | Laois Laois |
Lenster | 80.559 | 1.719,46 | 46,8 | Portliš | LS |
| Longford | Longford An Longfort |
Lenster | 39.000 | 1.091,25 | 35,7 | Longford | LD |
| Mid | Meath An Mhí |
Lenster | 184.135 | 2.334,54 | 78,8 | Navan | MH |
| Ofali | Offaly Uí Failge |
Lenster | 76.687 | 1.989,81 | 38,5 | Talamor | OY |
| Fingal | Fingal Fine Gall |
Lenster | 273.991 | 453,09 | 604,7 | Svords | D |
| - | - | Lenster | 2.504.814 | 19.774,23 | 126,7 | - | - |
| Voterford (okrug) | County Waterford Contae Phort Láirge |
Manster | 113.795 | 1.817,13 | 61,2 | Voterford | W |
| Tiperari | Tipperary Tiobraid Árann |
Manster | 158.754 | 2.257,94 | 36,8 | Klonmel i Nina | T |
| Keri | Kerry Ciarraí |
Manster | 145.502 | 4.734,65 | 30,7 | Trali | KY |
| Kler | Clare Clár |
Manster | 117.196 | 3.442,32 | 34,0 | Enis | CE |
| Kork (grad) | Cork Corcaigh |
Manster | 119.230 | 39,61 | 3010,1 | Kork | C |
| Kork (okrug) | County Cork Contae Chorcaí |
Manster | 399.802 | 7.467,97 | 53,5 | Kork | C |
| Limerik | Limerick Luimnigh |
Manster | 191.809 | 20,35 | 69,4 | Limerik | L |
| - | - | Manster | 1.246.088 | 24.607,52 | 50,6 | - | - |
| Golvej (grad) | Galway Gaillimh |
Konot | 75.529 | 50,57 | 1493,5 | Golvej | G |
| Golvej (okrug) | County Galway Contae na Gaillimhe |
Konot | 175.124 | 6.099,95 | 28,7 | Golvej | G |
| Litrim | Leitrim Liatroim |
Konot | 31.798 | 1.588,85 | 20,0 | Karik na Šenonu | LM |
| Mejo | Mayo Maigh Eo |
Konot | 130.638 | 5.588,31 | 23,4 | Kaslbar | MO |
| Roskomon | Roscommon Ros Comáin |
Konot | 64.065 | 2.548,04 | 25,1 | Roskomon | RN |
| Slajgo | Sligo Sligeach |
Konot | 65.393 | 1.837,46 | 35,6 | Slajgo | SO |
| - | - | Konot | 542.547 | 17.713,18 | 30,6 | - | - |
| Donegol | Donegal Dún na nGall |
Alster (deo) | 161.137 | 4.859,51 | 33,2 | Liford | DL |
| Kavan | Cavan An Cabhán |
Alster (deo) | 73.183 | 1.931,88 | 37,9 | Kavan | CN |
| Monahan | Monaghan Muineachán |
Alster (deo) | 60.483 | 1.295,92 | 46,7 | Monahan | MN |
| - | - | Alster (izuzev Severne Irske) |
294.803 | 8.087,31 | 36,5 | - | - |
| Republika Irska | - | - | 4.588.252 | 70.182,24 | 65,4 | - | - |
Podela prema NTSJ-u[uredi | uredi izvor]
Podela prema evropskoj NTSJ je novina od 1994. godine, a vezana je za usaglašavanje područnog ustrojstva svih članica Evropske unije. Pre datoj podelu u okviru republike postoje 2 NTSJ-2 područja i 8 NTSJ-3 područja.
NUTS 2: Postoje 2 područja (regije):
NUTS 3: (broj u zagradi označava regiju na karti)
- Dablinska NUTS-3 regija (Irska) (5)
- Zapadna NUTS-3 regija (Irska) (2)
- Jugozapadna NUTS-3 regija (Irska) (7)
- Jugoistočna NUTS-3 regija (Irska) (6)
- Pogranična NUTS-3 regija (Irska) (1)
- Središnja NUTS-3 regija (Irska) (3)
- Srednjozapadna NUTS-3 regija (Irska) (8)
- Srednjoistočna NUTS-3 regija (Irska) (4)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Census 2011, Preliminary results", Table 8. Central Statistics Office Ireland
- ^ Registarska oznaka automobila u Republici Irskoj.