Anali franačkog kraljevstva
Anali franačkog kraljevstva (lat. Annales regni Francorum; ARF), anali koji opisuju istoriju Franačke u periodu od 741. do 829. godine, glavni izvor za ceo period vladavine Karla I Velikog i prvu polovinu vladavine Luja I Pobožnog.
Ranije su „Anali franačkog kraljevstva“ u istorijskoj nauci nosili naziv „Veliki lorški anali“ (lat. Annales Laurissenses maiores; po manastiru Lorš, navodnom mestu nastanka) ili „Ajnhardovi anali“ (lat. Annales Einhardi; po imenu Ajnharda, njihovog navodnog autora). Međutim, nakon što su obe hipoteze pobijene, preostao je samo ovaj naziv. Nastali su na dvoru kraljeva Franačke države s ciljem da se oni uveličaju i da se opravda njihova ekspanzionistička politika prema susedima.
Sadržaj[uredi | uredi izvor]
U Analima je dat kratak opis svakog događaja u određenoj godini, pri čemu je posebna pažnja posvećena aktivnostima Karolinške monarhije, počev od stupanja Pipina Malog na presto, nakon svrgavanja.merovinškog kralja Hilderika III. Značajno mesto dobili su i vojni pohodi koje su preduzimali karolinški vladari, pri čemu su svoje postupke pravdali potrebom očuvanja mira i osvajanja u ime širenja hrišćanske vere. Svrgavanje dinastije Merovinga prikazano je na način da se opravda prenošenje kraljevske vlasti sa jedne dinastije na drugu, naglašavajući privrženost Karolinga franačkim tradicijama i odobravanje pape Zaharija[1].
Od tri kralja – Pipina, Karla Velikog i Luja Pobožnog – najdetaljnije su opisani Karlovi vojni pohodi, opisujući njegove pobede nad Saksoncima, Bretoncima i drugim narodima. Opis Karlovog pohoda protiv Saksonaca je takođe značajan jer sadrži jedan od samo nekoliko postojećih opisa Irminsula, važnog, ali zagonetnog dela germanskog paganizma koji su praktikovali Saksonci u to vreme. Uništenje Irminsula zauzima značajno mesto u hronici i opisano je kao deo pobeda franačkih nad „nefrancuskim“ i nehrišćanskim varvarima. U originalnom tekstu se ne pominju porazi koje je Karl pretrpeo, kao što su bitka kod Ronsvoa 778. (kasnije opevana u Pesmi o Rolanu) i bitka kod Suntela 782. godine.[5] U stvari, Anali opisuju bitku kod Suntela kao pobedu, iako su Saksonci zapravo naneli težak poraz Francima. Zavera koju je Pipin Grbavac skovao protiv Karla Velikog 792. godine, kao i bilo kakva nepravda Karla Velikog, takođe se prećutkuju. Revidirani tekst uključuje i ove događaje, uz zadržavanje opšte naklonosti prema franačkom caru, koji je predstavljen kao vojskovođa bez premca.
Luj Pobožni, sin Karla Velikog, retko je prikazan u boji, ali uglavnom kao komandant koji šalje druge u bitku ili, alternativno, kao neko ko pregovara o miru. Kontrast između Ludovika i njegovog oca je sasvim jasan. Dok su raniji kraljevi bili nepokolebljivi, prikazivani kao bolji od svojih neprijatelja, čak i u porazu, Luj je tada bio prikazan kao čovek koji je delegirao vojnu moć drugima, slično kao što su merovinški kraljevi prikazani na početku Anala. Čuda pomažu Karlu i njegovim ljudima, a milost Božija ga vodi u pobedu; Ludovik je uglavnom okružen zlom i propašću, kao što je, na primer, znak u zvezdama koji navodno predviđa poraz njegove vojske od Esona i iznenadni pad drvene konstrukcije na njega 817. godine.
Delovi hronike koji opisuju događaje iz 9. veka sve su više ispunjeni upečatljivim prirodnim pojavama, čudnim događajima i čudima. Pored neobičnih prirodnih pojava, poput pomračenja, počinju da se beleže i natprirodne pojave, obično u vezi sa gotovo ritualnim godišnjim beleženjem redovnog smenjivanja Božića i Vaskrsa. Nebeski oganj je 823. godine uništio oko 20 sela, a u isto vreme je navodno jedna neimenovana devojka započela svoj trogodišnji post.
Anali su jedini dokaz da je Karlo Veliki posedovao slona, po imenu Abul-Abas, a pominje ga Ajnhard, koji ga preuzima iz ove hronike. Ovog slona je Karlu Velikom, uz druge poklone, poklonio abasidski kalif Harun al-Rašid, što svedoči o nastojanju da se u to vreme stvori abasidsko-karolinški savez, o čemu u Analima ima samo nagoveštaja[2].
Nastanak[uredi | uredi izvor]
„Anali franačkog kraljevstva“ su nastali iz pera nekoliko hroničara i u više navrata su prerađivani. Prvi deo anala sastavio je 789. godine nepoznati autor i opisuje događaje u periodu 741—788. Bazira se na spisu „Fredegarovih nastavljača“ i nesačuvanih anala. Isti autor je potom počeo da vodi godišnje zapise, produživši anale do 783. godine. Posle njega rad nad analima vodila su trojica analista: jedan je opisao događaje u periodu 795-807, drugi u periodu 808-820, a treći (koji je bio opat manastira Sen Deni Hilduin) opisao je događaje u periodu od 821. do 829. Ovo je takozvana „Prva redakcija ‘Anala franačkog kraljevstva’“. Napisana je na sirovom latinskim uz primesu varvarizama. U nastojanju da uveliča kralja Karla Velikog, prvi hroničar je propustio čitav niz događaja, koji su mogli da smetaju tom cilju: ne spominje poraz Franaka u Ronsevalskom klancu 778. i ustanak Pipina Grbavog 792, a poraz od Saksonaca u bici kod Zintela 782. proglašava pobedom Franaka.
Oko 812. godine još jedan nepoznati hroničar (pretpostavlja se da je to mogao biti Ajnhard), koji je imao jedan od prepisa prvobitnog teksta anala, redigovao je deo koji pokriva period 741-801. (to je takozvana „druga redakcija ‘Anala franačkog kraljevstva’“), poboljšavši književni stil i uklonivši sve propuste prethodnih autora anala.
„Anali franačkog kraljevstva“ su na taj način postali prilično potpun pregled istorije Franačke države u periodu od sredine 8. do prve trećine 9. veka. Sačuvani su u mnogim rukopisima, postavši osnova za kasnije anale, od kojih su glavni: „Bertinski anali“ (za istoriju Zapadnofranačkog kraljevstva) i „Fuldski anali“ (za istoriju Istočnofranačkog kraljevstva).
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Lюblinskaя, A. D. (1955). Istočnikovedenie istorii srednih vekov. Leningrad. str. 79—81.
- Živković, Tibor (2010). „'Originalni' i 'ispravljeni' Anali franačkog kraljevstva”. Istorijski časopis. 59: 9—57.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Ostale | |
- ^ Scholz, Bernhard Walter; Rogers, Barbara (1970). Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories (na jeziku: engleski). University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-06186-0.
- ^ McKitterick, Rosamond (2004). History and memory in the Carolingian world. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-511-21108-2. OCLC 173610070.