Antigva i Barbuda

Uredi veze
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
„Antigva” preusmerava ovde. Ukoliko ste tražili ostrvo, pogledajte Antigva (ostrvo).
Antigva i Barbuda
Antigua and Barbuda  (engleski)
Krilatica: Свако стреми, сви постижу
(engl. Each Endeavouring, All Achieving)
Himna: Лепа Антигво, поздрављамо те
(engl. Fair Antigua, We Salute Thee)
Боже, чувај краља!1
(engl. God, Save the King!)
Položaj Antigve i Barbude
Glavni gradSent Džons
Službeni jezikEngleski jezik
Vladavina
 — KraljČarls III
 — Generalni guvernerRodni Vilijams
 — PremijerGaston Braun
Istorija
NezavisnostOd Ujedinjenog Kraljevstva
11. novembra 1981.
Geografija
Površina‍
 — ukupno440 km2 (195)
 — voda (%)zanemarljivo
Stanovništvo‍
 — 2017.[1]94.731 (202)
 — gustina215,3 st./km2
Ekonomija
ValutaIstočnokaripski dolar
 — stoti deo valute‍100 центи‍
Ostale informacije
Vremenska zonaUTC -4
Internet domen‍.ag‍
Pozivni broj+1-246
1 Kraljevska himna Bože, čuvaj kralja! (engl. God, Save the King), se koristi samo prilikom monarhijskih prilika.
Okruzi Antigve i Barbude

Antigva i Barbuda (engl. Antigua and Barbuda) ostrvska je država koja se nalazi u Srednjoj Americi, na Malim Antilima.[2] Smeštena je u istočnom delu Karipskog mora na granici sa Atlantskim okeanom.[3] Ona se sastoji od dva glavna ostrva, Antigve i Barbuda, i brojnih manjih ostrva (uključujući Grejt Bird, Grin, Gvajanu, Long, Mejdn i Jork ostrva i dalje južno, ostrvo Redonda). Stalno stanovništvo broji oko 81.800 (prema popisu iz 2011. godine), a prestonica i najveća luka i grad je Sent Džons na Antigvi. Ležeći blizu jedan drugog (glavni aerodrom Barbuda je manje od 0,5° latitude, ili 30 nautičkih milja, severno od glavnog aerodroma Antigve). Antigva i Barbuda su u središtu Ostrva zavetrine, deo su Malih Antila, na oko 17°N od ekvatora.

Ostrvo Antigva je istražio Kristifor Kolumbo 1493. godine[2] i nazvao ga je Santa Marija la Antigva.[4] Antigvu je kolonizovala Britanija 1632. godine[2]; ostrvo Barbuda je prvi put kolonizovano 1678. godine.[4] Antigva i Barbuda su pripojeni Zapadnoindijskoj federaciji 1958. godine.[5] Sa raspadom federacije, ova ostrva su postala jedna od država Zapadnoindijske asocijacije 1967. godine.[6] Tome je sledila samouprava u oblasti unutrašnjih poslova. Nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva ostvarena 1. novembra 1981.[2]

Država Antigva i Barbuda je ostala član Komonvelta i Čarls III je i dalje kralj ove zemlje, kao i šef države.[7]

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Antigva je španski za „drevni“, a barbuda je španski za „bradate“.[8] Ostrvo Antigva su Aravaci prvobitno zvali Vadadli i danas je lokalno poznato pod tim imenom; Karibi su se verovatno zvali Barbuda Va'omoni. Kristifer Kolumbo, dok je plovio 1493. godine, možda ga je nazvao Santa Marija la Antigva, po ikoni u španskoj katedrali u Sevilji. Smatra se da se pojam „bradati“ odnosilo ili na muške stanovnike ostrva, ili na tamo prisutna bradata stabla smokve.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Položaj[uredi | uredi izvor]

Antigva i Barbuda je dio arhipelaga Malih Antila. U blizini se nalaze Gvadelup na jugu, Monserat na jugozapadu, Sent Kits i Nevis na zapadu i Sent Bartelemija na sjeverozapadu. Ona je nezavisna ostrvska država, u Zapadnoindijskim ostrvima, u istočnom delu Karipskog mora. Sastoji se od tri Luvard ostrva — Antigva i dva manja ostrva, Barbuda na severu i Redonda, nenaseljeno stenovito ostrvce, na jugozapadu. Ukupna površina Antigve i Barbude je 442 km², i država ima 67.448 (2002) stanovnika. Uopšte, Antigva je nisko položeno ostrvo, ali se diže do 470 m na Bogi vrhu. Barbuda je ravno koralno ostrvo sa lepim plažama. Klima je tropska, ali su ostrva podložna suši. Privreda Antigve i Barbude je jako zavisna od turizma; takođe je važan porast pamuka, voća i šećerne trske. Njihov društveni proizvod iznosio je 682 miliona amer. dolara u 2001. godine. Ribarstvo je važno u Barbudi. Industrijske prerađevine uključuju prečišćeni petrolej, rum, odeću i električnu opremu.

Ribarstvo se gotovo uduplalo od 1980, i koralni grebeni koji okružuju majušna ostrva su pretrpeli neke poremećaje. Oko 15% površine je zaštićeno zakonom. Zbog ograničenih prirodnih slatkovodnih bogatstava, upravljanje vodom je druga najvažnija oblast zainteresovanosti države.

Gradovi i sela[uredi | uredi izvor]

Najmnogoljudniji gradovi na Antigvi i Barbudi uglavnom su na Antigvi, a to su Sveti Jovan, Svi Sveti, Pigoti i Liberta.[9] Najmnogoljudniji grad na Barbudi je Kodrington. Procenjuje se da 25% stanovništva živi u urbanom području, što je mnogo niže od međunarodnog proseka od 55%. [10][11]

Ostrva[uredi | uredi izvor]

Antigva i Barbuda sastoje se uglavnom od dva istoimena ostrva, Antigve i Barbude, osim toga, najveća ostrva Antigve i Barbude su ostrvo Gvajana i Long, ostrvo uz obalu Antigve i ostrvo Redonda, koje je daleko od oba glavna mesta ostrva.

Ekološki problemi[uredi | uredi izvor]

Kao i druge ostrvske države, Antigva i Barbuda suočavaju se sa jedinstvenim ekološkim problemima stvorenim zbog okeana i njihove male veličine. To uključuje pritiske na vodne resurse, prirodne ekosisteme i krčenje šuma.

Mapa Antigve i Barbude

Postojeće probleme na ostrvu dodatno pogoršavaju klimatske promene, porast nivoa mora, povećana vremenska promenljivost, koje stvaraju povećani pritisak na zajednice na ostrvima i kopnu, kroz procese poput erozije obale i upadanje slane vode.[12]

Ova pitanja ne samo da prete stanovnicima ostrva, već i ometaju ekonomiju - gde turizam čini 80% BDP-a.[13] Sezona uragana 2017. bila je posebno destruktivna, uragan Marija i uragan Irma su u više navrata oštetili ranjivu infrastrukturu na ostrvima Antigva i Barbuda.[14]

Administrativna podela[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Administrativna podela Antigve i Barbude

Teritorija Antigve i Barbude administrativno je podjeljena na 6 okruga (engl. parishes), koji se nalaze na ostrvu Antigva, i dva zavisna ostrva - Barbuda i Redonda, koji obuhvataju istoimena ostrva.

№ Teritorijalna
jedinica		 Administrativni
centar		 Površina
km²		 Stanovnika
(2011)
Okrug
1. Sent Džordž Pigots
24,41
7.496
2. Sent Džon Sent Džons
66,96
49.225
3. Sent Meri Bolands
63,55
7.067
4. Sent Pol Falmut
45,27
7.979
5. Sent Piter Parem
32,37
5.269
6. Sent Filip Fritaun
40,67
3.125
Zavisna ostrva
7. Barbuda Kodrington 160,58 1.638
8. Redonda — 1,50 —
Antigva i Barbuda Sent Džons 442,21 76.886

Istorija[uredi | uredi izvor]

Glavni članak: Istorija Antigve i Barbude
Ostrva Antigva i Barbuda.

Istorija Antigve i Barbude može se podeliti u tri perioda. Prvi period je period do 1493. godine tj. do dolaska Kristifora Kolumba na Antigvu. Od 1632. do 1981. godine Antigva i Barbuda je u sastavu Engleske. Od Ujedinjenog kraljevstva stekla je nezavisnost 1981. godine.

Pretkolumbovski period[uredi | uredi izvor]

Do 1200. na ovim prostorima su obitavali Aravak Indijanci iz područja reke Orinoko. Aravak indijanci su se bavili poljoprivredom, te su uzgajali poznati crni ananas s Antigve, kukuruz, slatki krompir, čili papriku, duvan i pamuk. Bili su jako dobri u brodogradnji, te su stoga plovili Karipskim morem i delom Atlantika.

Kolonijalni period[uredi | uredi izvor]

Ostrvo Antigvu otkrio je Kolumbo 1493. godine. On je ostrvo nazvao Santa Marija la Antigva, prema ikoni u katedrali u Sevilji. Španci nisu kolonizovali ovo ostrvlje zbog nedostatka pitke vode.

Godine 1632. Englezi se naseljavaju na Antigvu. Francuzi su ga zauzeli 1666. ali je vraćeno Engleskoj sledeće godine. Barbuda je u posedu Britanaca od 1628. Ser Kristofer Kodrington je došao na Barbudu 1684. godine. Englezi su uspostavili robovlasnički poredak otvarajući brojne plantaže na kojima se u prvom redu uzgajao duvan, a kasnije i šećerna trska.

19. i 20. vek[uredi | uredi izvor]

Plaža na ostrvu Antigva.

U 19. veku dolazi do ukidanja ropstva i privredne stagnacije, a 1870. Antigva i Barbuda se ujedinjuju u jednu zajedničku državu. Godine 1956. Antigva i Barbuda postaju samostalne kolonije koje su imale određeni vid samouprave, a od 1958. do 1962. bile su uključene u okvir provincije Zapadnoindijske federacije.

Godine 1967. Antigva i Barbuda su uspele da se izbore za potpunu unutrašnjopolitičku autonomiju, čije samo spoljašnje poslove vodi Ujedinjeno Kraljevstvo. Dana 1. novembra 1981. zvanično je stečena i nezavisnost od Ujedinjenog Kraljevstva. Elizabeta II, kraljica Ujedinjenog Kraljevstva proglašena je za prvu kraljicu Antigve i Barbuda.

Uragan Luis je 1995. godine Barbudi naneo veliku štetu.[15]

21. vek[uredi | uredi izvor]

Dominacija ALP-a u antigvanskoj politici završila se opštim izborima u Antigvu 2004. godine, na kojima je pobedila Ujedinjena napredna stranka (UPP) Boldvina Spensera.[16] Međutim, UPP je izgubio opšte izbore na Antigvi 2014. godine, ALP se vratio na vlast pod vođstvom Gastona Brauna.

Veći deo Barbude razoren je početkom septembra 2017. od strane uragana Irma, koji je doneo vetrove brzinom od 295 km. Oluja je oštetila i uništila 95% ostrvskih zgrada i infrastrukture, ostavljajući Barbudu "jedva nastanjivom" prema premijeru Gastonu Braunu. Gotovo svi na ostrvu evakuisani su na Antigvu.[17] Usred sledećih napora na obnovi Barbude za koje je procenjeno da će koštati najmanje 100 miliona dolara, vlada je najavila planove za ukidanje 100 godina starog zakona o vlasništvu komunalnog zemljišta dozvoljavajući stanovnicima da kupuju zemlju; potez koji je kritikovan kao promocija „kapitalizma katastrofe“.[18]

Vlada[uredi | uredi izvor]

Antigva i Barbuda je članica Komonvelta nacija i kralj Čarls III je vođa države. Kralja Čarlsa III u Antigvi i Barbudi predstavlja Vrhovni Guverner. Izvršna vlast i predsedavanje vlade je u rukama premijera. Premijer je obično vođa političke stranke koja dobija najveći broj glasova na izborima za Dom Zastupnika (17 članova). Izbori sa Dom Zastupnika se održavaju svakih pet godina. Drugo telo parlamenta, Senat, broji 17 članova i njih imenuje Vrhovni Guverner.

Međunarodni odnosi[uredi | uredi izvor]

Antigva i Barbuda je član Ujedinjenih nacija, ALBE, Komonvelta nacija, Karipske zajednice, Organizacije zemalja istočnih Kariba, Organizacije američkih država, Svetske trgovačke organizacije (WTO) i Istočnokaripskog regionalnog sigurnosnog sistema. Antigva i Barbuda je član Međunarodnog krivičnog suda (ICC) čije je sedište u Hagu.

Vojska[uredi | uredi izvor]

Kraljevske odbrambene snage Antigve i Barbude imaju oko 260 članova. Sprovođenju mira pomaže i Kadetski korpus Antigve i Barbude sačinjen od 200 tinejdžera između 12 i 18 godina.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Turizam ostvaruje više od polovine ukupnog bruto društvenog proizvoda i dominantna je delatnost. Antigva je poznata po mnogobrojnim luksuznim odmaralištima. Jedna trećina turista dolazi iz Sjedinjenih Država. Bankarstvo i finansijske usluge, takođe čine važan deo privrede ove zemlje. Poljoprivreda nije dovoljno razvijena, s obzirom na nedostatak vode za navodnjavanje.

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

U Antigvi i Barbudi živi nešto više od 80.000 stanovnika, uglavnom zapadnoafričkog, britanskog i portugalskog porekla. U rasnom smislu, 91% stanovnika pripada crnoj rasi; 4.4% je mešanaca; 1.7% belaca; 2.9% ostalih (azijata...) Većina belaca je britanskog ili irskog porekla. Na ostrvima živi i mali broj Arapa i Jevreja.

Religija[uredi | uredi izvor]

Oko 74% stanovnika su hrišćani, sa anglikanskom denominacijom (oko 44%). Među ostalim hrišćanima su baptisti, katolici i prezbiterijanci. Pored hrišćanstva, raširena je i karipska ideologija - rastafarijanstvo, islam, judaizam i Bahai religija.[19]

Jezici[uredi | uredi izvor]

Engleski je zvanični jezik Antigve i Barbude, ali se upotrebljava i lokalni antigvanski kreolski. Barbudanski akcenat se nešto razlikuje od antigvanskog. U obrazovnom procesu je odbačen kreolski jezik, već se nastava izvodi na književnom, britanskom engleskom. Velika je upotreba i španskog jezika, tačnije oko 10.000 stanovnika govori španski.

U medijima se koristi isključivo engleski jezik. U državi izlaze i dva lista: Daily Observer i Antigua Sun. Postoji nekoliko radio stanica, te lokalna televizijska kuća ABS TV 10.

Ljudska prava[uredi | uredi izvor]

Antigva i Barbuda ne dozvoljava diskriminaciju u zapošljavanju, dečijem radu i postoje zakoni protiv nasilja u porodici i zlostavljanja dece. Zabranjena je trgovina ljudima.[20] Iako već dugi niz godina nije izvršena zatvorska kazna, niti je slučaj pokrenut pred sudom, poput ostalih karipskih ostrva, istopolne seksualne aktivnosti su protivzakonite na Antigvi i Barbudi i kažnjavaju se zatvorom, iako se kazne ne sprovode. U toku je nekoliko pokreta za ukidanje zakona o kažnjavaju LGBT ljudi.[21][22]

Kultura[uredi | uredi izvor]

Kultura ovog ostrvlja je spoj zapadnoafričkog i britanskog uticaja. Kriket je nacionalni sport i upravo nekoliko svetski poznatih igrača kriketa dolazi sa Antigve i Barbude, kao što su Sir Vivijan Ričards, Anderson Roberts i Ričard Ričardson. Među ostalim poznatim sportovima se ubrajaju fudbal, jedrenje i surfiranje (Nedelja jedrenja u Antigvi je događaj koji privlači lokalne i strane posetioce iz celog svijeta). Antigva i Barbuda je učestvovala i na Olimpijskim igrama sa nekoliko svojih atletičara u različitim disciplinama. Popularna američka kultura i moda su ostavili traga i na kulturu ove male države. Porodica i religija igraju veliku ulogu u životu Antigvana. Većina odlaze na nedeljnu misu, ali je sve veći broj pripadnika adventista sedmog dana. Nacionalni karneval se održava svakog avgusta. Veliki uticaj sa Trinidada i Tobaga je ostvarila i soka i kalipso muzika.

Kuhinja[uredi | uredi izvor]

Kukuruz i slatki krompir igraju važnu ulogu u kuhinji Antigve i Barbude. Tako na primer, popularno antigvansko jelo Dukuna je slatko, napravljeno od slatkih krompira, brašna i začina. Kada je reč o pićima, dominiraju raznorazni sokovi od manga, hibiskusa, kokosovo mleko, pivo od đumbira.

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Pismenost Antigve i Barbude je nešto viša od 90%. U državi postoje dve najjače medicinske škole. Jedna je u sklopu Američkog univerziteta Antigve, a druga je Univerzitet za zdravstvo Antigve. Postoji i državni koledž, te Institut za informacione tehnologije Antigve i Barbude (ABIIT). Privatne škole se moraju rukovoditi istim programom kao i dve državne škole.

Festivali[uredi | uredi izvor]

Nacionalni karneval koji se održava svakog avgusta obeležava ukidanje ropstva u britanskoj Zapadnoj Indiji, iako na nekim ostrvima Karneval može proslaviti dolazak Velikog posta. Njegova svečana takmičenja, emisije i druge aktivnosti glavna su turistička atrakcija.

Simboli[uredi | uredi izvor]

Bucida buceras, nacionalno drvo Antigve i Barbude.

Nacionalna ptica je ptica fregata, a nacionalno drvo je Bucida buceras (drvo belog drveta).[23]

Klar Vajt Keler uključila je agave karato za predstavljanje Antigve i Barbude u venčani veo Megan Markl, koji je uključivao prepoznatljivu floru svake zemlje Komonvelta.[24]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „The World Factbook - ANTIGUA AND BARBUDA (2017)”. Arhivirano iz originala 20. 09. 2017. g. Pristupljeno 06. 08. 2018. 
  2. ^ a b v g Mišić, Milan, ur. (2005). Enciklopedija Britanika. A-B. Beograd: Narodna knjiga : Politika. str. 54. ISBN 86-331-2075-5. 
  3. ^ „Countries or areas / geographical regions”. Arhivirano iz originala 13. 07. 2011. g. Pristupljeno 09. 04. 2014. 
  4. ^ a b Crocker, John. "Barbuda Eyes Statehood and Tourists". The Washington Post. 28 January 1968. p. E11.
  5. ^ Fleck, Bryan. "Discover Unspoiled: Barbuda". Everybody's Brooklyn. 31 October 2004. p. 60.
  6. ^ Sheridan 1974, str. 185
  7. ^ „Antigua and Barbuda - Countries - Office of the Historian”. history.state.gov. 
  8. ^ „Antigua and Barbuda - The World Factbook”. www.cia.gov. Pristupljeno 2021-03-03. 
  9. ^ „Largest cities in Antigua and Barbuda”. Mongabay. Pristupljeno 2021-03-03. [mrtva veza]
  10. ^ „Urban population (% of total population) | Data”. data.worldbank.org. Pristupljeno 2021-03-03. 
  11. ^ „Antigua and Barbuda - Urban population (% of total population)”. www.indexmundi.com. Pristupljeno 2021-03-03. 
  12. ^ „World Bank Climate Change Knowledge Portal”. climateknowledgeportal.worldbank.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 
  13. ^ „Deforestation statistics for Antigua and Barbuda”. Mongabay. Pristupljeno 2021-03-03. 
  14. ^ „Vulnerability of Eastern Caribbean Countries - World”. ReliefWeb (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 
  15. ^ „20th Anniversary of Hurricane Luis | Dale Destin - Antigua Met Service”. web.archive.org. 2017-09-12. Arhivirano iz originala 12. 09. 2017. g. Pristupljeno 2021-03-03. 
  16. ^ „Antigua and Barbuda | History, Geography, & Facts”. Encyclopedia Britannica (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 
  17. ^ Facebook; Twitter; options, Show more sharing; Facebook; Twitter; LinkedIn; Email; URLCopied!, Copy Link; Print (2017-09-10). „Hurricane Irma leaves Caribbean islands devastated”. Los Angeles Times (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 
  18. ^ „After Irma, Disaster Capitalism Threatens Cultural Heritage in Barbuda”. NACLA (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 
  19. ^ „The World Factbook — Central Intelligence Agency”. www.cia.gov. Arhivirano iz originala 20. 09. 2017. g. Pristupljeno 06. 08. 2018. 
  20. ^ Antigua and Barbuda 2018 Human Rights Report (PDF). United States Department of State. 2018. str. 1–13.
  21. ^ „71 countries where it's illegal to be gay”. Newsweek (na jeziku: engleski). 2019-04-04. Pristupljeno 2021-03-03. 
  22. ^ „State-Sponsored Homophobia report”. ILGA (na jeziku: engleski). 2017-09-14. Pristupljeno 2021-03-03. 
  23. ^ „Government of Antigua and Barbuda”. ab.gov.ag. Pristupljeno 2021-03-03. 
  24. ^ Jenny.minard (2018-05-19). „The Wedding Dress, Bridesmaids’ Dresses and Page Boys' Uniforms”. The Royal Family (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2021-03-03. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Антигва_и_Барбуда&oldid=27521485”