Anhis

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Eneja odnosi Anhisa iz Troje, Carle van Loo, 1729. (Luvr).

Anhis (grč. Ἀγχίσης) je u grčkoj mitologiji bio sin Kapisa i Temiste, Hijeromneme,[1] Egeste ili Euridike,[2] trojanski princ.

Etimologija[uredi | uredi izvor]

Ime Anhis ima značenje „onaj koji je živeo sa boginjom“.[2]

Mitologija[uredi | uredi izvor]

U mladosti je živeo na planini Idi, gde je lovio i čuvao goveda. Takođe je i putovao po egejskim ostrvima i Grčkoj i tako se sprijateljio sa Anijem i Evandrom. Bio je izuzetno lep, pa se u njega zaljubila boginja Afrodita. Zapravo, ljubav u njenom srcu je rasplamsao Zevs, kako bi je kaznio što bogove navodi na ljubav prema smrtnicima. Boginju su harite pripremile u njenom hramu na Kritu, a ona se odevena u najlepše haljine i nakit pojavila pred Anhisom. On je podozrevao da je ona zapravo božanstvo, ali ga je razuverila rečima da je kćerka frigijskog kralja Otreja. Ipak, Afrodita mu je konačno priznala da je boginja i da će mu roditi sina, vladara Trojanaca. Postiđena što je začela sa smrtnikom, daleko od očiju bogova, kraj reke Simois je rodila Eneju, a po nekim predanjima i Lirna (ili Lira). Iako ga je boginja zavetovala da ne oda njen identitet, on se ipak pohvalio drugarima, zbog čega ga je Zevs kaznio munjom, odnosno oslepeo ga je ili obogaljio.[3] Prema jednoj priči, život mu je spasila Afrodita svojim pojasom, tako da se grom uzemljio kraj njegovih nogu, ali ga je ipak obogaljio.[2] Postoje navodi da se Anhis ubio, ali ne i kad, niti daju neke detalje o tome.[4] Anhis se oženio Eriopodom koja mu je rodila više kćeri, među kojima se izdvajala Hipodamija. Život je proveo u senci Prijama i Laomedonta, koji je posedovao božanske konje. Tajno je priveo njegovim konjima svoje kobile i one su oždrebile šest mladunaca, od kojih je dva poklonio svom sinu Eneji. U vreme trojanskog rata je već bio starac i nakon pada Troje, pratio je Eneju na putu ka Italiji.[3] Eneja ga je spasio iz zapaljenog grada noseći ga na ramenu, a i svog sina Askanija, držeći ga za ruku. Ovo spasavanje tri generacije je, prema nekima, bilo delo same Afrodite koja ih je vodila kroz borbu i razaranje, sklanjajući plamen od njih. Prema drugoj priči, Eneja je sa svojim ljudima držao deo grada, ne dozvoljavajući pristup uljezima. U kasnijim pregovorima, dozvolio je ljudima da ponesu od svoje imovine onoliko koliko su mogli. Dok su drugi nosili zlato i srebro, on je poneo svog oca na ramenima.[5] Zbog ovog gesta, Agamemnon je zapovedio da niko ne sme da naudi tako primernom i pobožnom sinu[2], a Ahejani su dozvolili Eneju da ponovo bira šta će poneti od svog pokućstva. On je izabrao tzv. kućne bogove, zapravo umetnička dela koja su predstavljala dva mladića sa kopljima i koji su smatrani bogovima trka, porodice, kuće i imovine. Postavljeni su bili u Lavinijumu u Italiji, ali su kasnije odneseni u Albu. Međutim, tokom noći su se sami vratili u Lavinijum.[6] Pominje se više mesta gde bi mogao biti Anhisov grob. Umro je ili na Idi, na poluostrvu Palena, u Arkadiji, na Epiru, u južnoj Italiji ili kod Drepanona.[3] Pominje se i da je sahranjen u podnožju planine Anhisije, nazvane po njemu.[7] Nakon smrti, Eneja ga je sreo na Elisinskim poljima, gde je od njega saznao neke misterije života, uključujući i sopstvenu sudbinu.[8] Prema Anhisovim rečima, svaka duša najpre mora da pati u vrtlogu, vatri ili na neki drugi način zbog dela učinjenih u toku ovozemaljskog života. Kada se „očisti“, ona luta srećna Eisinskim poljima sve dok ne ostane esencija osećanja i duha. Kada se završi ovaj ciklus, koji traje hiljadu godina, duša na izvoru Lete izgubi sva sećanja i poželi da se rodi ponovo.[9]

Tumačenje[uredi | uredi izvor]

Robert Grevs je pisao da je Afrodita Uranija, što bi značilo „kraljica planina ili vresa“, bila zapravo nimfa Erikina, boginja miholjskog leta. Ona je uništavala svetog kralja posle ljubavnog čina na planinskim vrhovima, baš kao što pčela matica uništava truta čupajući mu polne organe. Zbog toga su i pčele prisutne prilikom opisa Afroditinog i Anhisovog ljubavnog čina na planinskom vrhu. Ovim je objasnio i poštovanje Kibele, frigijske Afrodiite na planini Idi, kao kraljice pčela. Običaj je bio da Afroditini sveštenici u ekstazi sami sebe kastriraju u znak sećanja na njenog ljubavnika Atisa. Anhis je jedan od mnogih svetih kraljeva koje je pogađao ritualni grom pošto su kao živi bili ljubavnici boginje Smrti. U ranijim verzijama ovog mita Anhis je bio ubijen, a u kasnijim se spasava da bi se opravdala priča o pobožnom Eneji, koji je doneo sveti paladijum u Rim, prenevši svog oca iz zapaljene Troje. Njegovo ime poistovećuje Afroditu sa Izidom, čijeg je muža Ozirisa kastrirao Set prerušivši se u divljeg vepra. Anhis je, prema tumačenju Grevsa, sinonim za Adonisa. On je imao svoje svetilište u Egesti, u blizini planine Eriks, o čemu je pisao Dionis iz Halikarnasa. Anhisovi ćivoti postojali su i u Arkadiji i Troadi. Inače, Grevs je tvrdio da su se Prijam i Anhis pojavili i u Starom zavetu kao Piram i Ahis (IsusNavin X, 3 i 1, knjiga Samuila XXVII, 2).[2]

Druge ličnosti[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; Family
  2. ^ a b v g d đ Robert Grevs. 1995. Grčki mitovi. 6. izdanje. Nolit. Beograd.
  3. ^ a b v Cermanović-Kuzmanović, A. & Srejović, D. 1992. Leksikon religija i mitova. Savremena administracija. Beograd.
  4. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; What perhaps happened next
  5. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; Aeneas' remembered gesture
  6. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; The PENATES
  7. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; ADeath of Anchises
  8. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1
  9. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Anchises 1; Anchises 1 reveals mysteries of life and death
  10. ^ Carlos Parada, 1997. Genealogical Guide to Greek Mythology Greek Mythology Link: Dictionary; Althepus to Antilochus

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Anhis na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Анхис&oldid=26036325”