Apostol Petar

S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Karavađo: Raspeće Svetog Petra
Deo serije o hrišćanstvu
Hrišćanstvo
  • Bezgrešno začeće
  • Krštenje
  • Raspeće
  • Vaskrsenje
    		•
  • Stari zavet
  • Novi zavet
  • Kanon
  • Knjige
  • Crkva
  • Simbol vere
    		•
    Teologija
  • Bogorodica
  • Apostoli
  • Judeohrišćani
  • Petar
  • Pavle
  • Oci
  • Rano hrišćanstvo
  • Konstantin
  • Sabor
  • Avgustin
  • Veliki raskol
  • Krstaški ratovi
  • Reformacija
  • Luter
    		•
    Srodne teme
    Denominacije hrišćana
    Portal Hrišćanstvo

    Sveti apostol Petar (Galileja — Rim, 64) je bio jedan od dvanaest apostola,[1][2] i jedan od prvih vođa rane crkve. Tradicionalno se smatra prvim episkom Rima ili papom, a takođe i prvim episkopom Antiohije. Na osnovu savremenih istorijskih podataka, procenjuje se da je njegovo papstvo trajalo od 30. godine nove ere do njegove smrti, što bi ga učinilo papom sa najdužom vladavinom, između 34 i 38 godina;[3] međutim, dužina njegove vladavine nikada nije bila potvrđena.

    Po hrišćanskom predanju, Petar je razapet u Rimu pod carem Neronom. Sve drevne hrišćanske crkve poštuju Petra kao velikog sveca i kao osnivača antiohijske i rimske crkve,[3] ali se razlikuju u svojim stavovima u pogledu autoriteta njegovih naslednika. Prema katoličkom učenju, Isus je Petru obećao poseban položaj u crkvi.[4]

    U Novom zavetu se ime „Simon Petar“ nalazi 19 puta. Pojavljuje se više puta i prominentno u sva četiri jevanđelja, kao i Delima apostolskim. On je brat Svetog Andreja, i obojica su bili ribari. Tradicionalno se smatralo da posebno Jevanđelje po Marku pokazuje uticaj Petrovog propovedanja i sećanja očevidaca. Takođe se pominje, bilo pod imenom Petar ili Kifa, u Pavlovoj Prvoj poslanici Korinćanima i Poslanici Galatima. Novi zavet takođe uključuje dve opšte poslanice, Prvu Petrovu i Drugu Petrovu, koje mu se tradicionalno pripisuju, ali moderna nauka generalno odbacuje petrovo autorstvo obe.[5] Ipak, evangelisti i katolici su uvek tvrdili Petrovo autorstvo, a u poslednje vreme sve veći broj naučnika oživljava tvrdnju o Petrovom autorstvu ovih poslanica.[6]

    Izvan Novog zaveta, kasnije mu je pripisano nekoliko apokrifnih knjiga, posebno Dela Petrova, Petrovo jevanđelje, Petrova propoved, Petrova apokalipsa i Petrov sud, iako naučnici veruju da su ova dela pseudoepigrafa.[7][8][9]

    Biografija[uredi | uredi izvor]

    Sveti Petar je bio među prvim Jevrejima koji su postali učenici Isusa Hrista. O njegovom životu govore priče iz Novog zaveta. Po njima je Petar bio vođa prvobitne zajednice jerusalimskih hrišćana.

    Petar je bio ribar na Tiberijskom jezeru. Sa bratom Andrejem odlučio je da postane Isusov učenik. Tada je dobio aramejsko ime Kefa (kamen), što je na grčkom bilo Petar (grč. Πέτρος). U Matejevom jevanđelju kaže se da je Hrist smatrao Petra za temelj svoje Crkve.

    Petar se uvek pominje prvi među 12 apostola, i kao onaj koji govori u njihovo ime. Često se u Bibliji spominje, zajedno sa Jakovom i Jovanom, kao svedok važnih događaja (preobraženje). Sveti Pavle je svedočio da je Petar apostol za Jevreje, dok je on apostol za ostale narode.

    Sva četiri jevanđelja tvrde da je na Tajnoj večeri Hristos predskazao da će ga se Petar tri puta odreći pre nego što petao zakukuriče tri puta. U tri jevanđelja se opisuje kako je Petar ispunio ovo proročanstvo bojeći se osvete naroda.

    Petar je posle provedenih tridesetak godina kao sveštenik krenuo za Rim gde će postati mučenik. Apokrifna „Petrova pisma“ kažu da je raspet na krstu postavljenom natraške, jer je rekao da ne zaslužuje da umre na isti način kao Isus.

    Postoji još jedna često pominjana legenda koja se vezuje za mučeništvo i smrt Svetog Petra. Po njoj je Petar pokušao da pobegne iz Rima, a na putu ga je srela vizija Isusa. Na pitanje: „Kuda ideš gospodaru?“ (lat. Quo vadis, Domine?), Isus mu je odgovorio: „Idem u Rim da me ponovo raspnu“. Na ovo se Petar predomislio i vratio u Rim prihvativši svoje mučeništvo.

    Rimokatolička crkva smatra da je apostol Petar bio prvi antiohijski episkop i osnivač rimske crkve, to jest prvi rimski episkop, i da je rimskim episkopima Isus Hristos namenio ulogu vrhovnog vođe, učitelja i sudije u hrišćanskoj zajednici. To je osnova za teoriju o primatu rimskih biskupa. Ostale hrišćanske crkve ne dele ovo mišljenje. Za pravoslavnu, anglikansku i drevnoistočne crkve, Sveti Petar je svetac i prvi rimski episkop.

    Većina protestantskih i katoličkih teologa,[10] i mnogi istoričari,[11] smatraju da je Petar smrtno stradao za vreme Nerona u Rimu. Neki od istraživača sumnjaju u crkvene stavove o ulozi Svetog Petra u vreme ranog hrišćanstva.[12][13][14][15][16] Na primer, istoričar Oto Cvirlajn je u dve opsežne studije demonstrirao da ne postoje dokazi, ni pisani, ni arheološki, da je Petar ikada bio u Rimu.[17][18][19]

    Ikona iz manastira Sv. Katarine na Sinaju

    Sveti Petar u pravoslavlju[uredi | uredi izvor]

    U pravoslavnom kalendaru, Sveti Petar se spominje 29. januara zbog veriga, u koje bi okovan od bezakonog Iroda, i koje pri pojavi angela u tamnici spadoše s njega (Dap 12, 7).

    Te verige čuvahu hrišćani koliko zbog uspomene na velikog apostola, toliko i zbog njihove celebne moći, jer se mnogi bolesnici izlečiše dodirom o njih (kao i o ubrus apostola Pavla, Dap 19, 12). Patrijarh jerusalimski Sveti Juvenal dade te verige na dar carici Evdoksiji, prognanoj ženi cara Teodosija Mlađeg, a ova ih prepolovi, pa jednu polovinu posla crkvi Svetih apostola u Carigrad, a drugo svojoj kćeri carici Evdoksiji, ženi Valentinijanovoj u Rim. Ova Evdoksija sazida Crkvu Svetog Petra, i položi u nju ove verige zajedno sa onim, u koje beše Petar pred svoju smrt okovan od cara Nerona.

    Srpska pravoslavna crkva slavi ga 16. januara i 29. juna po crkvenom, a 29. januara i 12. jula po gregorijanskom kalendaru.

    Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

    Iako je praksa rane crkve bila da se hramovi grade oltarom okrenutom ka istoku, što su pravoslavci sačuvali, rimokatolici imaju neke hramove posvećene svetom Petru, oltarom okrenutom ka zapadu. Takav je slučaj sa bazilikom svetog Petra u Vatikanu [20], katedrale svetog Petra u Đakovu [21] i Baru [22].

    Reference[uredi | uredi izvor]

    1. ^ Antoun, Richard T.; Quataert, Donald (1991). „The Alawis of Syria Religious Ideology and Organization”. Syria: Society, Culture, and Polity. Suny Series in Judaica. SUNY Press. str. 53. ISBN 9780791407134 — preko books.google.com. 
    2. ^ Ehrman, Bart D. (1990). „Cephas and Peter”. Journal of Biblical Literature. 109 (3): 463—74. JSTOR 3267052. doi:10.2307/3267052. 
    3. ^ a b „Catholic Encyclopedia: St. Peter, Prince of the Apostles”. www.newadvent.org. 
    4. ^ Matthew 16:18
    5. ^ Dale Martin 2009 (lecture). "24. Apocalyptic and Accommodation" na sajtu YouTube. Yale University. Accessed 22 July 2013. Lecture 24 (transcript) Arhivirano na sajtu Wayback Machine (6. septembar 2014).
    6. ^ Jobes, Karen H. Baker Exegetical Commentary on the New Testament: 1 Peter (Grand Rapids: Baker Academic, 2005), 7–18; Kruger, Michael J. (1999). „The Authenticity of 2 Peter”. Journal of Evangelical Society. 42 (4): 645—671. ; Michaels, J. Ramsey. 1 Peter, WBC 49. (Texas: Word Books, 1988),i-lvii
    7. ^  Chapman, Henry Palmer (1913). „Fathers of the Church”. Ur.: Herbermann, Charles. Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 
    8. ^ Saint Jerome (1999). Thomas Patrick Halton, ur. On Illustrious Men. CUA Press. str. 5—7. ISBN 0-8132-0100-4. 
    9. ^ "The Early Church Fathers", Chapter 1, New Advent
    10. ^ Keener 2009, str. 425.
    11. ^ O'Connor, Daniel William (2013). „Saint Peter the Apostle”. Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. str. 5. Pristupljeno 12. 04. 2013. „[M]any scholars… accept Rome as the location of the martyrdom and the reign of Nero as the time.” 
    12. ^ Brown, Raymond E.; Meier, John P. (1983). Antioch and Rome: New Testament Cradles of Christianity. Paulist Press. str. 98. ISBN 978-0-8091-0339-3. „As for Peter, we have no knowledge at all of when he came to Rome and what he did there before he was martyred. Certainly he was not the original missionary who brought Christianity to Rome (and therefore not the founder of the church of Rome in that sense). There is no serious proof that he was the bishop (or local ecclesiastical officer) of the Roman church—a claim not made till the third century. Most likely he did not spend any major time at Rome before 58 when Paul wrote to the Romans, and so it may have been only in the 60s and relatively shortly before his martyrdom that Peter came to the capital.”  Nepoznati parametar |name-list-style= ignorisan (pomoć)
    13. ^ Cullmann 1962, str. 234
    14. ^ Chadwick 1993, str. 18.
    15. ^ J.N.D. Kelly, Oxford Dictionary of the Popes (Oxford University Press) (1996). str. 6. "Ignatius assumed that Peter and Paul wielded special authority over the Roman church, while Irenaeus claimed that they jointly founded it and inaugurated its succession of bishops. Nothing, however, is known of their constitutional roles, least of all Peter's as presumed leader of the community."
    16. ^ Building Unity, Ecumenical Documents IV (Paulist Press) (1989). str. 130. "There is increasing agreement that Peter went to Rome and was martyred there, but we have no trustworthy evidence that Peter ever served as the supervisor or bishop of the local church in Rome."
    17. ^ Pieter Willem van der Horst, review of Otto Zwierlein, Petrus in Rom: die literarischen Zeugnisse. Mit einer kritischen Edition der Martyrien des Petrus und Paulus auf neuer handschriftlicher Grundlage, Berlin: Walter de Gruyter, 2009, in Bryn Mawr Classical Review 2010.03.25 Arhivirano na sajtu Wayback Machine (5. мај 2010).
    18. ^ James Dunn, review of Zwierlein 2009, in Review of Biblical Literature 2010.
    19. ^ Zwierlein, Otto: Petrus und Paulus in Jerusalem und Rom. Vom Neuen Testament zu den apokryphen Apostelakten. Berlin: Walter de Gruyter. 2013. 2013. ISBN 978-3-11-030331-5.
    20. ^ Gugl mape, bazilika svetog Petra u Vatikanu. 
    21. ^ Gugl mape, rimokatolička katedrala svetog Petra u Đakovu. 
    22. ^ Gugl mape, rimokatolička katedrala svetog Petra Baru. 

    Literatura[uredi | uredi izvor]

    Kruger, Michael J. (1999). „The Authenticity of 2 Peter”. Journal of Evangelical Society. 42 (4): 645—671. 

    Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


    Titule Katoličke crkve
    -
    		 Papa
    33—64/67
    Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Апостол_Петар&oldid=27550170”