Batajnica

Koordinate: 44° 54′ 00″ S; 20° 17′ 00″ I / 44.9° S; 20.283333° I / 44.9; 20.283333
S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Batajnica
Crkva Svetih Arhanđela Mihaila i Gavrila u centru Batajnice
Administrativni podaci
Država Srbija
Grad Beograd
OpštinaZemun
Geografske karakteristike
Koordinate44° 54′ 00″ S; 20° 17′ 00″ I / 44.9° S; 20.283333° I / 44.9; 20.283333
Batajnica na karti Grada Beograda
Batajnica
Batajnica
Batajnica na karti Grada Beograda
Ostali podaci
Poštanski broj11273
Pozivni broj011
Registarska oznakaBG
Mesne zajednice Batajnice

Batajnica je gradsko naselje na krajnjem severozapadu Beograda, koje se nalazi na teritoriji gradske opštine Zemun. Beogradu je pripojena 1972. godine, do kada je bila deo Srema. Poslednjih decenija od tipičnog ravničarskog sela vojvođanskog tipa, sa pretežno poljoprivrednim stanovništvom, Batajnica je postala naselje mešovitog tipa i višestruko uvećanim stanovništvom. Prema popisu iz 2011. godine, Batajnica je imala oko 48.600 stanovnika i 450 privrednih subjekata, uglavnom privatnih.[traži se izvor]

Ime[uredi | uredi izvor]

O nastanku Batajnice postoje dve legende.

Po prvoj legendi, sadašnje naselje osnovano je u 16. veku. Osnovao ga je mađarski grof Bataj, pa je po njemu naselje i dobilo ime.

Po drugoj legendi ime Batajnica potiče od francuske reči la bataille čita se bataj, a u prevodu znači bitka. Naime Austrija je u toku 18. veka vodila velike ratove sa Bavarcima, Prusima, Francuzima i Turcima, pa se jedna od bitaka vodila i na području današnje Batajnice. Ako je naselje osnovano oko 1725, dakle posle doseljavanja Srba pod Arsenijem Čarnojevićem u ove krajeve, onda je ovo najverovatnija verzija imena.[1]

Istorija[uredi | uredi izvor]

Jedna od starih kuća u Batajnici. Ulica carice Jelene. Kuća Voina Obreškog iz 1840.

Po nekim istoričarima, Batajnica spada u naselja iz bronzanog doba, o čemu svedoče i iskopine prema Dunavu u batajničkim poljima. Ovde se nalazi arheološki lokalitet Velika humka u Batajnici.[2]

Godine 1546. Batajnica je, turskim popisom, navedena kao jedno od devet naselja u Zemunskoj nahiji, sa 25 domaćinstava.[3] U izveštaju iz 1753. godine, navodi se da je Batajnica malo selo, koje je imalo oko 90 imućnijih starešina, odnosno domaćinstava.

Po ukidanju vojne granice, u selu je osnovana zadruga koja je uvela zajednički rad meštana kojima se to veoma dopalo. Zadruga je 1912. godine imala 52 člana. Od njih je 40% seljaka imalo preko deset jutara zemlje.

Naselje u sadašnjem obliku, sa omeđenim glavnim ulicama i raskrsnicom, nastalo je povratkom graničara sa dužnosti u Vojnoj krajini. Oni su u ovom mestu dobili zemlju i mogućnost da se nastane na ovom području. Posle Prvog svetskog rata, Batajnica je takođe intenzivno naseljavana bivšim vojnicima koji su dobijali zemlju u ovom području.

Mesto je rano dobilo osnovnu školu, u koju su u početku išla samo muška deca. Zgrada škole bila je u broju 7, za dva broja udaljena od stare zgrade pokrivene trskom. Škola je osnovana 1708. godine. Sadašnja zgrada je najstarija u okolini i datira iz 1875. godine. U Batajnici postoji i „Pozorište amatera Batajnice“ osnovano 1994. godine.

Spomenik 101 srpskom dobrovoljcu, poginulim za slobodu 1914—1918, u centru Batajnice.

Česta prezimena starosedelačkog stanovništva Batajnice su sledeća: Barišić, Bajac, Bačvanin, Bešlić, Bokun, Bojić, Budimirović, Bogunović, Bunoš, Velicki, Videnović, Vojnović, Vukadinović, Gavrilović, Golubović, Grkinić, Grujičić, Gudurić, Dmijović, Dobrić, Dubajić, Ergić, Zarić, Josimović, Jovanović, Kerečki, Knežević, Krušedolac, Ležajić, Ličanin, Marković, Mihajlović, Mirilović, Mojsilović, Neštinac, Obradović, Obreški, Opačić, Smuđa, Stanković, Todorović, Petrović, Perić, Pražić, Uzelac, Radišić, Rašula, Ćulum, Straživuk, Šarac i mnoga druga.[traži se izvor]

Početkom 19. veka selo je brojalo 157 kuća i imalo 1.366 stanovnika.

Asfaltni put prema Zemunu, deo međunarodnog puta London-Carigrad, postojao je već 1936.[4]

Spomenik palim borcima za slobodu 1941—1945. podignut 1954. godine u centru Batajnice.

O Batajnici u Drugom svetskom ratu pogledajte članak — Batajnica u Narodnooslobodilačkoj borbi

U toku NATO bombardovanja 1999. godine, Batajnica i njen aerodrom je bila meta svakodnevnih napada NATO agresora.

Znamenitosti[uredi | uredi izvor]

Značajniji objekti su crkva Svetog Arhangela Gavrila u centru naselja, stare zgrade osnovnih škola „Boško Palkovljević Pinki“, „Branko Radičević“, „Svetislav Golubović Mitraljeta“, Dom sokolskog društva i crkva Rođenja presvete Bogorodice u naselju Klisina. Batajnica ima takođe spomenik prirode Lesni profil Kapela u Batajnici.

Batajnica je poznata po vojnom aerodromu i vazduhoplovnom zavodu, koji su bili svakodnevna meta NATO agresora 1999. godine.

Dana 17. aprila 1999. godine u 21:30 za vreme dejstva avijacije NATO od šrapnela eksplodiranog projektila poginula je trogodišnja Milica Rakić (1996). Njena smrt je postala simbol stradanja i patnji dece Savezne Republike Jugoslavije.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Batajnica ima vrlo uspešan hor Crkveno dečiji hor i orkestar "Orlić", koji broji veliki broj nagrada. U Batajnici postoji i Kulturno umetničko društvo „Batajnica”, koje broji veliki broj nagrada kako u Srbiji, tako i u inostranstvu. Takođe, postoji i Ansambl narodnih igara i pesama „Ju-Lira”.

Škole[uredi | uredi izvor]

U Batajnici postoje tri škole: OŠ „Branko Radičević“ Batajnica, OŠ „Svetislav Golubović Mitraljeta“ Batajnica i OŠ „Boško Palkovljević Pinki“ Batajnica.

Najveća škola u Batajnici je OŠ „Branko Radičević“.

Saobraćaj[uredi | uredi izvor]

Pored Batajnice prolazi auto-put za Novi Sad i važna železnička pruga, prema Šidu i Novom Sadu sa jedne i prema Beogradu sa druge strane. Postoji i obilazna pruga koja ide prema Surčinu.

Kroz samo naselje prolazi magistralni put koji je uzak a prometan, pa su saobraćajne nezgode i gužve pred raskrsnicom u centru naselja česta pojava. Na tom mestu račvaju se putevi prema Novom Sadu, Banovcima i Ugrinovcima. Ovaj put povezan je sa novosadskom auto-putem petljom koja se nalazi na ulazu u naselje.

Godine 2012. otvorena je petlja Batajnica koja spaja novosadski auto-put sa obilaznicom oko Beograda. Planirane su još dve obilaznice oko Batajnice kao i izgradnja ranžirne železničke stanice.

Javni prevoz oslonjen je na autobuse Integrisanog tarifnog sistema, i to na linije 73 (Novi Beograd (Blok 45) - Batajnica (Železnička stanica) ) (4č. - 23č.), 700 (Batajnica (Železnička stanica) - Batajnica - Batajnica (Vojvođanskih brigada) - Batajnica (Železnička stanica) ) (4č. - 23č.),702 (Batajnica (Železnička stanica) - Busije (Crkva) ) (4č. - 23č.), 703 (Zemun (Kej oslobođenja) - Batajnica (Železnička stanica) - Ugrinovci) (4č. - 23č.), 706 (Zeleni venac - Batajnica) (4č. - 23č.), 706E (Zemun (Kej oslobođenja) - Aerodrom Batajnica) (6č. - 20č.) i noćna linija 706N (Trg Republike - Batajnica) (0 č. - 4 č.). Osim vozila Integrisanog tarifnog sistema, kroz Batajnicu prolaze autobusi prigradskih linija ka Banovcima, Surduku, Pazovi, ali i međugradskih prema Novom Sadu, Subotici, Somboru...

Izgled železničke stanice Batajnica

Kroz Batajnicu saobraća i linija gradske železnice BG:voz-a za Ovču.

Sport[uredi | uredi izvor]

FK BSK Batajnica je lokalni fudbalski klub, osnovan 1925. godine, koji igra u Zonskoj ligi Beograd, četvrtom fudbalskom rangu takmičenja u Srbiji. Ženski odbojkaški klub AS je u sezoni 2022/2023. nastupao u najvišem rangu takmičenja. Postoji još i košarkaški klub Mondo Basket i klub malog fudbala KMF Lola.

Pod-naselja[uredi | uredi izvor]

Šangaj[uredi | uredi izvor]

Šangaj je jedno od najbrže rastućih naselja u Batajnici. Ovo naselje je potpuno stambeno. Prostire se preko pruge i koncentrisano je duž Šangajske ulice. Proteže se ka severoistoku ka naseljima Busije i Ugrinovci (Šangajska ulica se takođe prostire do puta ka Ugrinovcima). U naselju je podignuta i crkva posvećena Svetom Jovanu Šangajskom.

Crveni barjak[uredi | uredi izvor]

Crveni barjak, poznatiji kao Novo naselje, je najveća pojedinačna lokalna zajednica u Batajnici sa 11.129 stanovnika prema popisu iz 2002. godine. Naselje počinje na samom ulazu u Batajnicu, gde se nalazi velika Batajnička petlja. Dalje se prostire na jug, formirajući buduću gradsku vezu između Batajnice i Zemun Polja. U naselju se nalazi toplana, pravoslavni hram posvećen Rođenju presvete Bogorodice, kao i predškolska ustanova Vrtić Parkić.

Naselje Ekonomija[uredi | uredi izvor]

Najstarije urbano naselje u Batajnici izgradila je Vojska FNRJ 1948. godine. Nalazi se na samom ulasku u Batajnicu iz pravca Zemuna.

Situacija[uredi | uredi izvor]

Batajnica je danas nerazvijena, naročito kada su kultura, zdravstvo, obrazovanje i sport u pitanju. Ovakvo naselje zahteva sportski centar, veći dom zdravlja. Takođe, s obzirom da osim iz Batajnice, za Beograd putuju učenici i iz Banovaca, Pazove i Ugrinovaca, postoji potreba za jednom ili više srednjih škola.

Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

Freska Milice Rakić u manastiru Tresije na Kosmaju

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Predgrađe burne istorije
  2. ^ Špehar, Perica (2016). Batajnica - Velika humka Ranomađarska nekropola. Beograd: Muzej grada Beograda. ISBN 978-86-6433-008-4. Pristupljeno 12. 4. 2017. 
  3. ^ Amedoski, Dragana. „Zemun i Zemunska nahija u XVI veku” (PDF). 
  4. ^ "Politika", 17. maj 1936

Literatura[uredi | uredi izvor]

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Батајница&oldid=27683198”