Boemund Tarentski

Boemund
Boemund I Antiohijski
Lični podaci
Datum rođenja	oko 1058.
Mesto rođenja	San Marko Arđentano,
Datum smrti	3. mart. 1111. (53/54. god.)
Mesto smrti	Kanoza di Pulja?,
Porodica
Supružnik	Konstanca Francuska
Potomstvo	Boemund II od Antiohije
Roditelji	Robert Gviskar Alberada od Buonalberga
Dinastija	Otvil
Knez Taranta
Prethodnik	Robert Gviskar
Naslednik	Boemund II od Antiohije
Knez Antiohije
Naslednik	Boemund II od Antiohije

Boemund I Tarentski/Antiohijski (franc. Bohémond de Tarente; San Marko Arđentano, oko 1058. — Kanoza di Pulja?, 3. mart 1111) bio je normanski vojskovođa i jedan od najznačajnijih aktera Prvog krstaškog rata. Zaslužan je za krstašku pobedu u bici kod Dorileja, a odigrao je ključnu ulogu u zauzimanju Antiohije i tako postao prvi vladar Kneževine Antiohije.

Detinjstvo i mladost

Boemund je rođen u San Marku Arđentano, Kalabrija, kao stariji sin normanskog osvajača Roberta Gviskara i njegove žene Alberade od Buonalberga. Bio je iskusan ratnik budući da je sa svojim ocem učestvovao u preotimanju Italije od Vizantije 1071. godine, a desetak godina kasnije i u pohodu na Carigrad. Jednu od najistaknutijih uloga u tom pohodu imao je upravo Boemund. Upravo poraz u tom pohodu biće razlog Boemundove mržnje prema Vizantincima koju je ispoljavao za vreme Prvog krstaškog rata i kasnije, kada se otvoreno usprotivio vizantijskom caru Aleksiju.

Karakter

Kao čovek, Boemund je bio veoma grub, osoran, tvrdoglav i nadasve okrutan. Uz to je bio obdaren praktičnom inteligencijom koja je uvek tražila da bude dominantna. I pored svega toga on se neobično svideo Ani Komnini, onako visok i zgodan, sa kovrdžavom kosom kratko ošišanom i glatko obrijanom bradom. Među svojim ljudima uživao je dobar glas, verovali su mu do kraja. Bio je veoma lukav i nikada nije gubio glavu, a osim toga, bio je iskusan ratni. Kod većine ratnika uživao je glas neospornog vođe, što je i potvrdio u Prvom krstaškom ratu, naročito pred Antiohijom.

Priključenje Prvom krstaškom ratu

Nakon smrti Roberta Gviskara (1085. godine) Boemund se sa ostatkom vojske vratio u Italiju. Od tada pa sve do poziva pape Urbana u krstaški rat on se na svojim posedima nosio sa pobunjenicima i maštao o nekom većem pohodu. Upravo njegova odluka da se priključi krstašima vekovima je kasnije prepričavana kao legenda. Sve se to desilo sasvim slučajno. Jednog septembarskog dana Boemund je posmatrao kako prolazi velika normanska armija iz severne Francuske vođena Robertom Normandijskim. U okviru te armije nalazili su se i Stefan od Bloa (zet engleskog kralja Vilijama II) i Igo od Vermandoa (brat francuskog kralja Filipa). Navodno su izgled krstaša i njihov verski žar toliko uticali na Boemunda da on nije ni trenutka oklevao da im se pridruži. U krstaški rat je sa Boemundom krenuo i njegov nećak Tankredo. Priča izgleda suviše lepa i naivna da bi bila istinita.

U vreme početka krstaških pohoda Boemund je imao oko četrdeset godina. Osim toga, imao je iza sebe dovoljno ratova i avantura da bi ga čak i želja za avanturama mogla naterati da se uputi na jedan sasvim neizvestan put u Malu Aziju. Međutim, to je bio ipak srednji vek kada su na mnoge stvari gledali drugačije.

Boemund je pre svega bio potomak Vikinga koji su samo stotinak godina ranije neprestano pljačkali i ubijali po Francuskoj. Vremenom su se mnogi od njih stopili sa Francuzima, ali ratnička žar je ostala. Takav je i on bio. Krv mu je bila suviše ratnička, a volja toliko usplamtela da bi mogla da ga zadrži kod kuće. Stoga ne čudi što je samo par dana kasnije i sam u katedrali u Amalfiju na seve stavio crveni krst.

Nisu jedino religiozni motivi bili ti koji su Boemunda terali da krene u avanturu. On nikako nije mogao da zaboravi, a još manje preboli neuspeli pohod na Vizantiju. Da je kojim slučajem u tome uspeo, sada bi imao udobnu kraljevinu na Istoku. Ovako se moraozadovoljiti mnogo siromašnijim i daleko nemirnijim posedima. Ne prihvatajući takvo stanje konačnim, Boemund je godinama čekao momenat da za sebe ugrabi nešto više, a ovaj krstaški pohod bio je idealna prilika za to.

Bitka kod Dorileje

Nakon osvajanja Nikeje, krstaši su vojsku podelili u dva dela. Prvi deo je sastavljen od Normana iz Italije i severne Francuske i vodili su ih Boemund, Stefan od Bloa i Robert Normandijski. Drugi deo činili su vitezovi severne Francuske i Lorene, a vodili su ih Gotfrid Bujonski, Igo od Vermandoa i Robert od Flandrije.

Prethodnica predvođena Boemundom izašla je iz Nikeje 1. jula 1097. godine. Sultan Kilidž Arslan nemajući dovoljno odlučnosti da krene direktno na Nikeju, obradovao se kada je video da armija izlazi iz sigurne zaštite. Misleći da se pred njim nalazi celokupna vojska, odlučio je da zatvori klopku. Petog dana od napuštanja Nikeje, Turci su krenuli u napad.

Boemund je u bici kod Dorileje odigrao značajnu ulogu. Jedini od krstaških vođa nije izgubio glavu kada su ih Turci opkolili. Snašao se veoma brzo stavljajući neborce u samo središte logora gde su bili relativno sigurni i gde su brinuli o ranjenicima. Istovremeno, poslao je glasnike da jave glavnoj armiji o turskom napadu. Ubrzo je drugi deo armije, predvođen Remonom od Sen Žila, došao u pomoć prethodnici. Turci su doživeli potpuni poraz.

Opsada Antiohije

Opsada Antiohije

Pred zidinama Nikeje Boemund je odigrao ključnu ulogu. Krajem 1097. godine krstaši su opkolili Antiohiju. Međutim, krstaši koji su je opsedali bili su u nepovoljnijem položaju od opsađenih zbog predstojeće zime i nedostatka hrane. Shvatajući opsadu Antiohije mnogo ozbiljnije nego druge krstaške vođe, Boemund je uspeo preko svojih špijuna da u Antiohiji ostvari neke kontakte koji bi mu omogućili da upravo on bude taj koji će zauzeti grad. Međutim, znao je da će, u slučaju lake pobede, krstaši grad vratiti Vizantiji, pa je zastupao ideju da je pametnije da se grad osvoji sporijom opsadom. Remon od Sen Žila je zastupao direktan napad.

Nakon višemesečne opsade krstaši su uspeli da 2. juna 1098. godine (upravo one noći u kojoj je Stefan od Bloa dezertirao) provale u grad. Potpunu zaslugu za to imao je Boemund. Preko svojih špijuna uspeo je da dođe do komandanta Dve kule, islamiziranog hrišćanina Firuza, koji je za novčanu nadoknadu pristao da im pomogne da uđu u kulu. Šezdeset Boemundovih vitezova prislonilo je merdevine i ušlo u kulu. Oni su uklonili stražare i otvorili krstašima kapije grada. Boemundovi krstaši prvi su upali, a za njima i oni koje su vodili Remon i Gotfri. Usledilo je tzv. sveto klanje u kome je celokupno muslimansko stanovništvo Antiohije stradalo. Poginuo je i upravnik grada Jadži Sijan. Krstaši su preuzeli grad.

Osnivanje kneževine Antiohije

Odmah po osvajanju grada, turski sultan Kerbuga opkolio je grad, tako da su se krstaši sada našli u opsadi. Od 27. juna Boemund preuzima vođstvo u Antiohiji zbog bolesti Remona od Sen Žila. Sledećeg dana odigrala se bitka pred Antiohijom u kojoj su krstaši potpuno razbili Kerbugovu vojsku. U skladu sa dogovorom krstaša, grad nije vraćen Vizantiji jer se car Aleksije nije odazvao krstaškom pozivu u pomoć. Boemund je ostao u Antiohiji, a ostatak krstaške armije, predvođene Remonom napustio je Antiohiju.

Zarobljavanje

Nakon hrišćanskog osvajanja Jerusalima 1099. godine, kneževina Antiohija i grofovija Edesa formalno su bile u vazalnom položaju u odnosu na Jerusalimsku kraljevinu. Međutim, Gotfrid Bujonski nije osporavao samostalnost Boemunda i Balduina. 1100. godine Boemund je zarobljen od strane turske Danišmen. Nakon duge borbe sa danišmenskim Turcima na planini Taurus, u blizini Melitene Boemund je pao u ruke muslimana. Balduin mu je pokušao pomoći ali je stigao prekasno. Boemund je odveden u Jermeniju i tamo zatvoren u Novu Cezareju (Niksar), inače glavni grad Danišmena. Ovo utvrđenje bilo je suviše daleko da bi bilo koja krstaška armija mogla dopreti do njega. Tako je Boemund eliminisan iz borbi za jerusalimski presto nastalih nakon smrti Gotfrida Bujonskog (18. jula 1100. godine).

Vođe krstaškog rata iz 1101. godine pokušali su osloboditi Boemunda. Uzalud su Remon od Sen Žila, Stefan od Bloa i vizantijski general Tatikije pokušavali da ih odgovore, Boemund je kod njih uživao veliku popularnost. Sultan Kilidž Arslan naneo im je veliki poraz kojim je pohod završen.

Boemund je oslobođen 1103. godine nudeći vladaru Danišmena Maliku Gaziju savezništvo u borbi protiv Aleksija i Kilidža Arslana. Ova pogodba donela je Malik Gaziju velike nevolje. Kilidž Arslan ga je nazvao izdajnikom islama.

Rat sa Vizantijom i smrt

Boemundov mauzolej u Kanosi

U maju 1103. godine Boemund je izašao iz ropstva i vratio se u Antiohiju. Tankredu, koji je do tada bio regent kneževine, je oduzeo sve, osim dva mala grada. Ubrzo je poražen u bici kod Harana protiv muslimanske vojske (7. maj 1104. godina). Koristivši taj poraz, Vizantinci mu otimaju Tarsus, Adanu i gradove u Kilikiji, kao i luku Latakiju.

Smatrajući da su ovi beskrajni ratovi sa Turcima ipak za njega suviše beznačajni, Boemund odlazi u Evropu imenujući Tankreda ponovo za regenta Antiohije. Tada je do izražaja došla sva Boemundova ambicija koja u Svetoj zemlji nije imala dovoljno prostora da se iskaže. Tamo je zagovarao novi krstaški rat čiji bi cilj bio ni manje ni više nego Vizantija. Papa Paskal pružio mu je podršku.

Krajem 1107. godine Boemund je okupio 34 000 dobrovoljaca i poveo ih u Albaniju. Ipak, Aleksije mu je naneo poraz i prisilio ga na mir (Devolski sporazum). Bio je prisiljen da u zapadnom stilu položi caru Aleksiju vazalnu zakletvu. To ga je potpuno slomilo. Bio je to kraj jednog sna, a i njegov lični. Umro je 1111. godine u Apuliji.

Porodično stablo

4. Tankred od Otvila

2. Robert Gviskar

5. Fressenda of Hauteville

1. Boemund Tarentski

6. Reginald I, Count of Burgundy

3. Alberada od Buonalberga

7. Alice of Normandy

Literatura

• Fajfrić, Željko (2006). Istorija krstaških ratova. Sremska Mitrovica: Tabernakl. ISBN 978-86-85269-05-9.