Bombarda

Bombarda od kovanog željeza. Vidljivi su obruči za ojačanje cijevi.

Bombarda (latinski bombus - grmljavina, tutnjava i ardere - gorjeti (goreti)) je pretežni tip artiljerijskog oruđa iz 14. i 15. vijeka. U širem smislu ovo je zajednički naziv svih artiljerijskih oruđa tog vremena, do završetka tipizacije u 17. vijeku.

Treće značenje je ratni brod na jedra opremljen za bombardovanje obalskih utvrđenja, gradova, i brodova u lukama artiljerijom.

Kao artiljerijsko oruđe, bombarda je imala cijev dužine 5-8 kalibara, dužu od merzera a kraću od topa. Šupljina cijevi je bila cilindrična za razliku od merzera. Na početku je imala cijev i komoru kao dva odvojiva dijela. Cijev je imala niz gvozdenih šina po dužini, učvršćenih prstenovima spolja. Komora je bila kraća i manjeg prečnika, i učvršćivana je na cijev poslije punjenja barutom.

Projektili su bili kamena, a kasnije metalna đulad. Paljenje je vršeno kroz rupicu na komori, prvo usijanom šipkom, a docnije zapaljenim fitiljem.

U Dubrovniku su izrađivane bombarde od 1378. Tri večiline su rađene do kraja 16. vijeka i snabdjevani su mnogi gradovi, kao Ston, Trogir i gradovi u Bosni. Jedan tip dubrovačke bombarde je bio kalibra 442 mm, a đule je težilo 113 kg.

Kasnije bombarde su bile livene od jednog komada, iz bronze ili gvožđa. Pojavom boljih topova i drugih oruđa u 16. vijeku, prestaje izrada bombardi.

Vidi još

• Lumbarda (top)
• Artiljerija
• Top
• Merzer
• Haubica
• Minobacač

Literatura

• Vojna enciklopedija, Beograd, 1970, knjiga prva, pp. 688.