Bora Kostić (šahista)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Za drugu upotrebu, pogledajte stranicu Bora Kostić.
Bora Kostić (šahista)
Lični podaci
Puno imeBorislav Kostić
Datum rođenja(1887-02-24)24. februar 1887.
Mesto rođenjaVršac, Austrougarska
Datum smrti3. novembar 1963.(1963-11-03) (76 god.)
Mesto smrtiBeograd, SFRJ
Državljanstvo Jugoslavija
Karijera
Titulavelemajstor

Boris Kostić (Vršac, 24. februar 1887 — Beograd, 11. mart 1963) bio je srpski šahista, jedan od prvih velemajstora.

Biografija[uredi | uredi izvor]

Borislav Kostić rođen je 1887. godine u Vršcu, u Austrougarskoj. Otac Vladimir – Vlada Kostić bio je poznati vršački trgovac, a majka Emilija – Mila poticala je iz poznate porodice Mandukić.[1] Nakon završetka osnovne škole upisao je Realnu gimnaziju u rodnom mestu. U gimnaziji je počeo da se ozbiljnije zanima za šah. Talenat mladog Bore brzo dolazi do izražaja jer mu glavni šahovski protivnik postaje pet godina stariji učenik, Sava Gerdec, koji će ga prvi upoznati sa teorijom šahovske igre. Nakon mature mladi Bora odlučuje da upiše Orijentalnu trgovačku akademiju u Budimpešti koju završava sa odličnim uspehom. U Budimpešti Kostić ostvaruje prvi zapažen rezultat u šahu kada osvaja prvo mesto 1909. godine na turniru mađarskih šahovskih amatera.

Uspeh koji je ostvario u Budimpešti odveo ga u Beč, u to doba poznati šahovski centar, u kome su se okupljali majstori šaha. Kostić je u Beču pobedio dr Olanda sa 7:0, šampiona Holandije, a igrao je uspešno slobodne partije protiv mlado Riplija. Iz Beča Kostić odlazi u Keln 1911. godine, jednim od vodećih šahovskih centara, kako bi se oprobao sa najboljim nemačkim majstorima. Tokom boravka u Nemačkoj Kostić se zapošljava kao trgovački putnik jedne fabrike trikotaže. Kostić tada izaziva prvaka Kelna i Rajnske oblasti Vardu. Njihove partije privlače veliku pažnju javnosti. U meču od osam partija Kostić dobija pet dok je u tri remizirao. Ovaj meč posmatraće slavni Rudolf Špilman, koji će kasnije sa Kostićem postati veliki prijatelj. U Kelnu Kostić prihvata dvoboj sa šampionom Sjedinjenih Država veoma jakim Frenkom Maršalom. Ovaj rovovski meč završen je 5:3 od toga su dve pobede Kostića i šest remija. Zbog senzacionalne pobede nad američkim šampionom dobija pozive sa raznih strana. Kostić potom igra meč sa prvakom grada Lajpciga u kome ostvaruje ubedljivu pobedu, a zatim, iste godine, odlazi na međunarodni šahovski turnir u San Remo gde je delio 4. i 5. mesto.

Bio je čeličnog zdravlja i u poodmaklim godina umeo je da pravi serije simultanki putujući svakog dana iz jednog mesta u drugo. Takođe je bio i jedan od najboljih igrača na slepo na svetu.[2] Tečno je govorio više stranih jezika: ruski, engleski, mađarski i hebrejski.

Preminuo je u svojoj 77. godini od trovanja krvi. Sahranjen je u Vršcu. Njegov grob posećuju šahisti iz svih krajeva sveta, a grad Vršac svake godine organizuje tradicionalni memorijalni turnir u čast Bore Kostića.

Imao je vanbračnu ćerku Divnu, koja je bila pevačica u Skadarliji.[3]

Šahovska karijera[uredi | uredi izvor]

Borislav Kostić 1920-tih.

Svoju šahovsku karijeru započeo je dok je bio student u Budimpešti i Beču, mada tada nije imao zapaženijih rezultata. Prvi značajniji turnir koji je odigrao bio je Karlove Vari, 1911. godine. Zatim je kao putujući šahista prešao Atlantski okean i igrao u Severnoj i Južnoj Americi do 1919. godine. Posle izuzetnog rezultata koji je ostvario na turniru u Njujorku (u organizaciji šahovskog kluba Menhetn) 1918. godine kada je bio drugi, odmah iza Kapablanke, postao je jedan od kandidata za šampiona sveta u šahu. Potom je igrao nezvaničan meč 1919. godine protiv Kapablanke, tadašnjeg šampiona sveta u šahu. Poražen je rezultatom +0 -5 =0.

Bio je šahovski profesionalac, nikad nije imao drugi posao osim što je igrao šah.[2] U svojoj dugoj šahovskoj karijeri učestvovao je na mnogim velikim turnirima u zemlji i u inostranstvu. Najzapaženije rezultate ostvario je na turnirima u Njujorku, 1918. godine, gde je bio drugi, zatim drugo mesto u Hejstingsu, 1919. godine, Budimpešta, 1921. godine (deoba trećeg i četvrtog mesta), prvo mesto u Trenčanskim Teplicama, 1928. godine, Beograd (Šampionat Jugoslavije), 1935. godine (deoba prvog i drugog mesta), prvo mesto u Ljubljani (Šampionat Jugoslavije) 1938. godine.

Bio je šampion Kraljevine Jugoslavije u šahu 1935, 1937. i 1938. godine.

1936. godine postavio je tadašnji rekord u igri na slepo, odigravši simultanku na 30 tabli.

Šahovski globtroter[uredi | uredi izvor]

Spomenik Bori Kostićy, u Vršcu.

Bora Kostić je igrao šah na svim kontinentima.

Ostao je upamćen u šahovskom svetu kao prvi globtroter i veliki popularizator igre, uvek sa šahovskom tablom pod miškom. Njegov put oko sveta trajao je nešto manje od tri godine (od 11. novembra 1923. do 28. maja 1926. godine), tokom kojih je posetio mnoge države i učestvovao na brojnim turnirima. Igrao je šah na ekvatoru, za vreme lova na tigrove sa indijskim maharadžama, sa indijanskim poglavicama, davao šahovske lekcije Enriku Karuzu... Prvo je otišao u Australiju i Novi Zeland, potom se preko Južne Afrike zaputio u Keniju, gde je odigrao svoju čuvenu partiju na ekvatoru: boravivši na severnoj hemisferi igrao sa protivnikom koji je bio na južnoj hemisferi. Sledeće odredište koje je posetio je Indija, gde je igrao šah protiv maharadže od Šandagara, koji je organizovao šahovski turnir na vrhovima Himalaja. Potom se Bora Kostić kraće zadržao u Nepalu i na Tibetu, odakle se uputio u Indoneziju. Na Sumatri, igrao je šah protiv poglavice plemena Bataki. Time azijska turneja još uvek nije bila završena — Kostić je boravio na Filipinima, u Hongkongu, i u Kini. Odatle je otišao u Sovjetski Savez, gde je kroz Sibir i preko Irkutska, Novosibirska, Omska, Sverdlovska, došao do Moskve, Lenjingrada i Rige. Odatle se vratio u rodni Vršac.

Patriotizam[uredi | uredi izvor]

U najtežim vremenima, za vreme Drugog svetskog rata, pokazao se kao nesumnjivi patriota. SS komandant Šiler ga je poslao u koncentracioni logor jer je Kostić odbio da igra turnire „Slobodna Evropa“ i da na taj način glorifikuje nacistički režim.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Baljak, J. J. (23. 3. 2023). „MAJKA BORE KOSTIĆA NEPREŽALjENA LjUBAV PAJE JOVANOVIĆA: Očevi im sreću rasturili”. Večernje novosti. Pristupljeno 25. 3. 2023. 
  2. ^ a b dr Petar Trifunović, Svetozar Gligorić, Rudolf Marić, Dragoljub Janošević: Jugoslovensko šahovsko stvaralaštvo, Šahovski informator, Beograd, 1976.
  3. ^ Boemska krv kraljice Skadarlije („Večernje novosti“, 8. februar 2014)

Literatura[uredi | uredi izvor]

Dušan Bućan: Ambasador šaha - hronika o velemajstoru Bori Kostiću, Novi Sad 1987.


Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Бора_Костић_(шахиста)&oldid=27536600”