Boston
| Boston engl. Boston | |
|---|---|
.jpg) Boston | |
 Zastava
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Sjedinjene Američke Države |
| Federalna jedinica |  Masačusets |
| Okrug | Safok |
| Osnovan | 1630. |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2020. | 675.647 |
| — gustina | 2.911,02 st./km2 |
| Aglomeracija (2021.) | 4.899.932 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 21′ 37″ S; 71° 03′ 28″ Z / 42.360278° S; 71.057778° Z |
| Vremenska zona | UTC-5, leti UTC-4 |
| Aps. visina | 43 m |
| Površina | 232,1 km2 |
  Boston Boston na karti SAD | |
| Ostali podaci | |
| Gradonačelnik | Mišel Vu (Demokratska stranka) |
| Pozivni broj | +1 617 i +1 857 |
| ZIP kod | 02115 |
| FIPS kod | 25-07000 |
| Veb-sajt | |
| www.cityofboston.gov | |
Boston (engl. Boston) je glavni i najveći grad države Masačusets u SAD.[1] Kao najveći grad Nove Engleske, Boston se smatra njenim nezvaničnim ekonomskim i kulturnim centrom.[2] Po popisu stanovništva iz 2020. u njemu je živelo 673.184 stanovnika.[3] Sa stanovnicima prigradskih naselja, Boston broji 4.899.932 miliona stanovnika.[4]
Boston je osnovan 1630. godine dolaskom Engleza na poluostrvo Šomut.[5] Tokom Američke revolucije, krajem 18. veka, Boston je bio poprište mnogih važnih bitaka i političkih prevrata, poput Bostonskog masakra i Bostonske čajanke. Nekoliko bitaka tokom revolucije odigralo se u samom centru današnjeg grada – opsada Bostona i bitka kod Banker Hila. Nakon revolucije, Boston je postao važan saobraćajni centar zahvaljujući svojoj luci na Atlantskom okeanu. Boston godišnje poseti 16,3 miliona turista.[5][6] Boston je prvi grad u Sjedinjenim Državama koji je imao osnovnu školu koja se finansirala iz državnog budžeta – Latinsku škola Bostona (osnovana 1635. godine),[7] prvi koledž – Harvard (osnovan 1636. godine), kao i prvi podzemni metro.[8]
Boston je postao važan centar za visoko obrazovanje, kao i važan centar naučnih istraživanja.[9] Boston takođe ima i jedan od najviših standarda života u SAD, pa je i time jedan od najskupljih gradova u SAD.[10]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Boston se nalazi na nadmorskoj visini od 43 m. Nalazi se na obali reka Čarls, Niponset i Mistik.
Boston je veoma kompaktan, prilično nabijen i gusto naseljen grad. Najveći razlog kompaktnosti ovog grada je taj što se nakon naseljavanja grada u 17. veku nije mnogo vodilo računa o projektovanju ulica i četvrti, već se grad spontano proširivao bez nekog određenog urbanističkog plana. Zbog toga danas jedna dugačka ulica može da ima i po tri različita imena, iako se radi o jednoj ulici. Pravi primer za to je avenija Hantington koja se prostire od Saut Enda do prigradskih naselja i pri tome menja ime od avenije Hantington preko Rut 9, do ulice Bojlston. Zato je Boston često konfuzan za nove doseljenike i turiste, jer se oni mogu kretati jednom ulicom koja bez ikakvog pravila menja ime iz bloka u blok. Prema zvaničnim podacima sam grad Bostona ima ukupnu površinu od 232,1 km² (89,6 kvadratnih milja). Od toga 125.4 km² čini zemljište, dok 106.7 km² čini voda. U SAD, u gradovima sa više od 500.000 stanovnika, samo je San Francisko sa približnim brojem stanovnika manji u površini od Bostona. Nadmorska visina grada Bostona je 5,8 m, dok se najviša tačka grada, vrh brda Belevju, nalazi na 101 m nadmorske visine.[11] Najniža tačka grada je na 0 m nadmorske visine.[12]
Boston je okružen prigradskim naseljima koji čine veliki krug oko Bostona i u kome najveći broj građana koji radi u Bostonu i živi. Prigradska naselja su Vintrop, Revir, Čelsi, Everet, Samervil, Kembridž, Votertaun, Njuton, Bruklin, Nidam, Dedam, Kanton, Milton i Kvinsi.
Boston je u prvim vekovima svog postojanja bio sagrađen na tri brda. Kako je broj stanovnika rastao tako je počelo uzimanje zemlje sa brda, kako bi se ostali deo grada izravnao. Tako da su današnji krajevi grada Bek Bej i Saut End u stvari izgrađeni na zemljištu koje je 'skinuto' sa brda. Od tri prvobitna brda, jedino je Bikon Hil ostao prilično netaknut. Sam centar grada je poznat i kao najstariji deo Bostona u kojem se mogu naći stare zgrade izgrađene od cigle, u proseku sa po četiri sprata. Veliki deo grada je izgrađen od ovakvih zgrada, koje se danas mešaju sa novijom, najčešće, visokom gradnjom. Visoke zgrade od preko pedeset spratova se nalaze najvećim delom u Finansijskom distriktu grada, ali i u samom centru grada, gde se nalazi i najviša zgrada u Bostonu – Henkok kula.[traži se izvor] Na jednoj od zgrada se nalazi i antena sa raznobojnim sijalicama, koja pokazuje kakva će biti vremenska prognoza. U nedeljnim novinama se može naći mala pesmica od četiri stiha koja objašnjava boje:
- Steady blue, clear view.
- Flashing blue, clouds due.
- Steady red, rain ahead.
- Flashing red, snow instead.
Kada se upaljene sijalice na anteni plave boje, znači da će biti lepo vreme bez oblaka. Kada plave sijalice trepere, znači da će biti oblačno. Crvene sijalice označavaju dolazak kiše, dok crvene sijalice koje trepere označavaju sneg.
Boston Komon, koji se nalazi na pola puta između finansijskog distrikta i Bikon Hila, je najstariji park u SAD.[13] Zajedno sa Bostonskom baštom i Smaragdnom ogrlicom, čini sistem otvorenih parkova, koje je osmislio Frederik Lo Olmsted, kako bi grad ostao u zelenilu.[14] Esplanada je šetalište duž reke Čarls, na bostonskoj strani (na suprotnoj obali se nalazi grad Kembridž, gde su smešteni univerziteti Harvard i MIT). Boston takođe ima i nekoliko velikih peščanih plaža koje se nalaze na obalama Atlantskog okeana.
Klima[uredi | uredi izvor]
Bostonom vlada kontinentalna klima koja je uobičajena u regionu. Leta su uglavnom vruća i sparna, dok su zime veoma hladne sa puno snega. Nije neuobičajeno, ako je zima duga i hladna, da sneg pada čak i u maju i oktobru.[15]
Neki od klimatskih rekorda u Bostonu:
- Najranija ikada zabeležena temperatura od preko 30 °C je bila u martu 1998. godine
- Samo jednom u istoriji merenja se dogodilo da je februaru zabeležena temperatura od 21 °C.
- Najviša temperatura ikada zabeležena je bila od 40 °C, 4. jula 1911. godine.
- Najniža temperatura ikada zabeležena je bila od -28 °C, 9. februara 1934. godine.[16]
Najtopliji mesec u godini je juli, sa prosečnom temperaturom od 27,7 °C (najviša tokom dana) i 18,4 °C (najniža temperatura tokom dana). Najhladniji mesec je januar, sa prosečnom temperaturom od -5,6 °C.[17]
| Klima Bostona | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Pokazatelj \ Mesec | Jan. | Feb. | Mar. | Apr. | Maj | Jun | Jul | Avg. | Sep. | Okt. | Nov. | Dec. | God. |
| Srednji maksimum, °C (°F) | 2,5 (36,5) |
3,7 (38,7) |
7,9 (46,2) |
13,4 (56,1) |
19,3 (66,7) |
24,8 (76,6) |
27,9 (82,2) |
26,7 (80,1) |
22,5 (72,5) |
16,6 (61,9) |
11 (52) |
5,4 (41,7) |
15,2 (59,4) |
| Prosek, °C (°F) | −1,5 (29,3) |
0,0 (32) |
3,7 (38,7) |
9,1 (48,4) |
14,6 (58,3) |
20,0 (68) |
23,2 (73,8) |
22,4 (72,3) |
18,4 (65,1) |
12,4 (54,3) |
7,2 (45) |
1,7 (35,1) |
10,9 (51,6) |
| Srednji minimum, °C (°F) | −5,5 (22,1) |
−4,3 (24,3) |
−0,3 (31,5) |
4,7 (40,5) |
10,1 (50,2) |
15,2 (59,4) |
18,6 (65,5) |
18,1 (64,6) |
13,8 (56,8) |
8 (46) |
3,3 (37,9) |
−2,3 (27,9) |
6,6 (43,9) |
| Količina padavina, mm (in) | 99,6 (39,21) |
83,8 (32,99) |
97,8 (38,5) |
91,4 (35,98) |
82,3 (32,4) |
81,8 (32,2) |
77,7 (30,59) |
85,6 (33,7) |
88,1 (34,69) |
96,3 (37,91) |
101,1 (39,8) |
94,7 (37,28) |
1.080,3 (425,31) |
| Izvor: World Weather | |||||||||||||
Istorija[uredi | uredi izvor]
Boston su 17. septembra 1630. osnovali doseljenici iz Engleske. Puritanci su nakon dolaska iz Engleske, osnovali koloniju Masačusets Bej, a u nekim spisima se mešaju sa doseljenicima koji su osnovali koloniju Plimut deset godina ranije. Ove dve grupe doseljenika su istorijski i religijski različite, i ove dve kolonije su tek 1691. godine ujedinjene u Provinciju Masačusets Bej.
Poluostrvo Šomut je prevlakom fizički bilo spojeno sa kontinentalnim delom Severne Amerike, a sa jedne strane je bila okruženo rekom Čarls, a sa druge strane Atlantskim okeanom. Na osnovu arheoloških nalaza ustanovljeno je da je poluostrvo bilo naseljeno američkim Indijancima još u 5. veku p. n. e.[18] Engleski doseljenici su novoosnovani grad nazvali Boston, po Bostonu u Engleskoj, iz kojeg je nekoliko uglednih porodica emigriralo u Novi svet.
Prvi guverner kolonije Masačusets Bej Džon Vintrop, tokom ceremonije proglašenja prvog guvernera održao besedu, koju je nazvao „Model hrišćanskog milosrđa“ i koja se temeljila na ideji da Boston ima posebni savez sa Bogom. Doseljenici su nakon osnivanja grada imali nameru da naprave moderan grad sa dobro organizovanom građanskom strukturom i iz te želje osnovali su prvu osnovnu i srednju školu, Latinsku školu Bostona (1635)),[7] i prvi američki univerzitet, Harvard koledž (1636). Do sredine 1700-ih, Boston je bio najveći grad britanske Severne Amerike.[19]
Godine 1770. Velika Britanija je povećanjem poreza pokušala da uspostavi strožu kontrolu nad svojim kolonijama. Povišeni porez je bio jedan od pokretača ideje o revoluciji, koja je ubrzo i usledila. Brojne bitke tokom Američke revolucije su se odigrale u samom centru današnjeg Bostona – Bostonski masakr, Bostonska čajanka, bitka za Leksington i Konkord, Bitka kod Banker Hila i opsada Bostona. Tokom ovog perioda, Pol Revir, današnji nacionalni simbol patriotizma u Sjedinjenim Državama, postao je poznat po svojoj ulozi kurira u revoluciji.
Nakon revolucije, kao američka luka najbliža Evropi, Boston je ubrzo postao jedan od najbogatijih međunarodnih trgovačkih centara. Preko bostonske luke se izvozio rum, riba, so i duvan. Zahvaljujući ekonomskom razvoju grada, mlađe generacije bostonskih porodica postaju deo elite novog američkog društva. Ove porodice i do danas imaju veliku moć, kako političku tako i finansijsku, u američkom društvu. Poznate su pod nazivom Bostonski bramini ili Prve porodice Bostona. Godine 1822. Boston je dobio status grada.[20]
Zakon o embargu iz 1807. godine, koji je usvojen tokom Napoleonovih ratova, u velikoj je meri suzbio plovidbu iz luke u Bostonu, pa su građani Bostona morali da pronađu novi način obrtanja kapitala, što je dovelo do razvoja teške industrije i zanatstva. Industrija je postala važan deo privrede grada i već sredinom 1800-ih industrijska proizvodnja je premašila prihode koje bi grad imao da je ostao pri trgovini iz priobalnih luka. Sve do početka 1900-ih godina, Boston je bio važan industrijski centar, naročito u tekstilnoj i kožnoj industriji. Mnogobrojne rečice u blizini grada ili pritoke reke Čarls olakšale su trgovinu tekstilom i kožom u regionu. I danas se mogu videti mnogobrojne stare tekstilne fabrike u blizini tih reka. Kasnije, dolaskom železnice, industrija se razvila i po prigradskim naseljima i trgovina u velikoj meri modernizovala. Boston je u ovo vreme važio kao kulturni, književni i naučni centar, a to je ostao i danas. Usled visokog stepena obrazovanja lokalnog stanovništva, grad je postao i centar pokreta za ukidanje ropstva u Sjedinjenim Državama.[21]
Do 1820. godine, stanovništvo grada se udvostručilo, i sa novim prilivom evropskih imigranata, i etnički sastav grada je postao raznolik. Tokom ovog priliva imigranata, najveću grupu čine irski imigranti, kojih je 1850. godine bilo 35.000.[22] Grad je u drugoj polovini 19. veka imao svoj drugi talas imigranata, od kojih su najbrojniji bili Rusi, poljski Jevreji i Francuzi iz Kvebeka. Tokom ovog perioda, ovako raznoliko stanovništvo je osnovalo svoje kvartove, koje i dan-danas nose naziv po svojim prvim doseljenicima. Tako su Italijani naselili severni kraj, Irci Južni Boston, a ruski Jevreji zapadni kraj. Imigranti su sa sobom doneli različite religije, tradicije, domaću hranu kao i jezike. Zahvaljujući irskim i italijanskim imigrantima, koji su sa sobom doneli katolicizam, katolici i danas čine najbrojniju religijsku grupu u Bostonu.[23]
Između 1630. i 1890. lokalne arhitekte i građevinci su izmenili prvobitni izgled Bostona tako što su mnoge močvare i peščare postale deo urbanog Bostona.[24][25] Ovu urbanističku promenu Volter Mjur Vajthil je u šali opisivao kao proces sečenja brda kako bi se rupe popunile. Jedan od najvećih promena bila je 1807. kada je brdo Bikon potpuno poravnato kako bi se nasula obližnja močvara. Taj deo grada je današnji Hejmarket skver. Na brdu Bikon je danas zgrada skupštine države Masačusets. Sama zgrada se nalazi na delu kojem je nekad bilo vrh brda.
Demografija[uredi | uredi izvor]
Prema popisu stanovništva iz 2010. u gradu je živelo 617.594 stanovnika, što je 28.453 (4,8%) stanovnika više nego 2000. godine.[26]
| Sastav stanovništva – Boston | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2020. | 2010.[26] | 2000.[26] | |||||
| Ukupno | 675 647 (100,0%) | 617 594 (100,0%) | 589 141 (100,0%) | ||||
| Belci | – | 290 312 (47,01%) | 291 561 (49,49%) | ||||
| Afroamerikanci | – | 150 437 (24,36%) | 149 202 (25,33%) | ||||
| Hispanoamerikanci | – | 107 917 (17,47%) | 85 089 (14,44%) | ||||
| Azijati | – | 55 235 (8,944%) | 44 284 (7,517%) | ||||
| Ostali | – | 13 693 (2,217%) | 19 005 (3,226%) | ||||
| Kretanje broja stanovnika | |||
|---|---|---|---|
| Popis | Stan. | %± | |
| 1790. | 18.320 | ||
| 1800. | 24.937 | 36,1% | |
| 1810. | 33.787 | 35,5% | |
| 1820. | 43.298 | 28,1% | |
| 1830. | 61.392 | 41,8% | |
| 1840. | 93.383 | 52,1% | |
| 1850. | 136.881 | 46,6% | |
| 1860. | 177.840 | 29,9% | |
| 1870. | 250.526 | 40,9% | |
| 1880. | 362.839 | 44,8% | |
| 1890. | 448.477 | 23,6% | |
| 1900. | 560.892 | 25,1% | |
| 1910. | 670.585 | 19,6% | |
| 1920. | 748.060 | 11,6% | |
| 1930. | 781.188 | 4,4% | |
| 1940. | 770.816 | −1,3% | |
| 1950. | 801.444 | 4,0% | |
| 1960. | 697.197 | −13,0% | |
| 1970. | 641.071 | −8,1% | |
| 1980. | 562.994 | −12,2% | |
| 1990. | 574.283 | 2,0% | |
| 2000. | 589.141 | 2,6% | |
| 2010. | 617.594 | 4,8% | |
Prema popisu iz 2000. godine, u Bostonu, bez prigradskih naselja, živelo je 589.141 ljudi. Procene za 2006. godinu su te da u Bostonu živi 596.630 ljudi[27], da grad ima 239.528 domaćinstava i 115.212 porodica. U 2000. godini gustina naseljenosti je bila 12.166 ljudi na jednu kvadratnu milju, iliti 4.697 ljudi na jedan. Od 25 najvećih gradova u SAD (po broju stanovnika), ispred Bostona se nalaze samo San Francisko, Čikago i Njujork. Kako veći deo ljudi živi u prigradskim mestima, tokom radnog dana, broj ljudi u Bostonu može da se poveća i do 1,2 miliona ljudi.[28] Prema istom popisu, iz 2000. godine, u Bostonu je živelo:
- 54,47% belaca
- 2,33% crnaca
- 0,4% američkih indijanaca
- 7,52% američkih azijata
- 0,06% potomaka doseljenika sa pacifičkih ostrva
- 7,83% drugih rasa i
- 4,39% ljudi mešanih rasa.
14,4% ljudi se izjasnilo kao Latinoamerikanci (oni koji vode poreklo iz španskog govornog područja Severne i Južne Amerike). Ljudi irskog porekla čine najveću populaciju belaca koji su jedne iste etničke grupe, čak 15,8%. Italijani čine 8,3% stanovništva, dok potomci Zapadno indijskih ostrva čine 6,4% [29]. Skoro polovina tog broja čine ljudi sa Haitija.
Od 239.528 domaćinstava, 22,7% je imalo decu mlađu od 18 godina, 27,4% su bili bračni parovi, 16,4% domaćinstava je bilo sa jednim starateljem - ženom, dok su 51,9% činili pojedinci. 9,1% čine ljudi stariji od 65 godina, koji su živeli sami. Prosečna veličina domaćinstva je bila 2,31 i prosečna veličina porodice je bila 3,17 članova [30].
Stanovništvo po starosti je podeljeno na sledeći način:
- 19,8% mlađi od 18 godina
- 16,2% 18-24 godine
- 35,8% 25-44 godine
- 17,8% 45-64 godine
- 10,4% 65 godina i stariji
Odnos žena i muškaraca u svim starosnim grupama je 100:92,8.
Odnos žena i muškaraca za starosnu grupu, 18 i više, je 100:90,2.
Prosečna primanja u jednom domaćinstvu godišnje je 39.629$, i prosečno godišnje primanje u jednoj porodici je 44.151$. Muškarci su imali prosečno primanje od 37.435$, dok su žene imale 32.421$. Primanje po glavi stanovnika je 23.353$. 19,5% stanovništva živi u siromaštvu. 25,6% mlađih od 18 godina i 18,2% starijih od 65 godina žive u siromaštvu [31].
Ekonomija[uredi | uredi izvor]
Fakulteti i univerziteti koji se nalaze u Bostonu u velikoj meri doprinose lokalnoj i regionalnoj ekonomiji. Ove visoko-obrazovne ustanove su u protekle dve decenije bile najveći razlog smanjenju nezaposlenosti lokalnog stanovništva, jer sa razvojem ovih ustanova došlo je i do povećanja broja radnih mesta. Pored značajnosti u zapošljavanju stanovništva, ove ustanove su i razlog što su mnoge svetske multinacionalne korporacije otvorile svoja predstavništva u i oko Bostona. Prema podacima ministarstva za razvoj grada Bostona, iz 2003. godine, studenti koji studiraju u ili oko Bostona u fiskalnoj 2002. godini su doprineli ekonomiji grada 4,8 milijardi dolara[32]. Od svih američkih velikih gradova, Boston dobija najveću godišnju svotu iz federalne kase od Nacionalnih zdravstvenih Instituta.[33]
Turizam takođe znatno doprinosi ekonomiji grada. U fiskalnoj 2004. godini, turisti su potrošili 7,9 milijardi dolara, i po broju posetilaca postavili Boston među prvih deset najposećenijih gradova u SAD.[34] Važne industrije koje deluju u Bostonu su u velikoj meri finansijske prirode. Velike kompanije koje pružaju privatna i društvena osiguranja su prve započele sa radom u Bostonu, i odatle se proširile preko cele Amerike. Ovo je učinilo da Boston, posle Njujorka, postane finansijski centar SAD. Benk of Amerika i Sovern Benk imaju svoja regionalna sedišta u Bostonu [35] Boston takođe ima veoma razvijenu štamparsku industriju koja je ujedno i najstarija u SAD, sa velikim štamparsko-izdavačkim kućama.
Prema podacima iz fiskalne 2005. godine Boston je brojao 2.398.900 radnika. Od toga [1]:
- 1.200 je radilo u rudarstvu
- 100.500 u građevini
- 231.200 u proizvodnji
- 424.100 u komercijali, trgovini i transportu
- 72.000 u informacionom sektoru (razni biroi, mediji, servisni informacioni biroi, itd.)
- 182.800 u finansijskom sektoru
- 374.200 u raznim profesionalnim delatnostima (kontrolori leta, javne službe, itd.)
- 431.600 u obrazovnim i zdravstvenim institucijama
- 206.900 u ugostiteljstvu i turizmu
- 85.700 u raznim službama
- 288.000 u lokalnoj vlasti
Prosečna plata radnika u proizvodnji je iznosila 18.65 američkih dolara na sat.
Stopa nezaposlenosti je iznosila 4,9%
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Boston ima reputaciju intelektualnog centra SAD, i zato nosi nadimak Atina Amerike. Takva reputacija dolazi iz činjenice da u samom gradu Bostonu i u susednom Kembridžu, postoji više od sto koledža i univerziteta[36]
Kampus Bostonskog Univerziteta se prostire duž reke Čarls, na Komonvelt Aveniji, dok se medicinski fakultet univerziteta nalazi u južnom delu grada - Saut End. Univerzitet Nortistern, još jedan veliki privatni univerzitet se nalazi u poznatom istorijskom komšiluku - Fenvej. Koledži Vilok, Simons, Emanuel i Ventvort , kao i Masačusetsski koledž za farmaciju i zdravstvene nauke takođe se nalaze blizu Nortisterna i pripadaju delu zvanom Fenvej. Univerzitet Safok, omanji privatni univerzitet, poznat u SAD po svom pravnom fakultetu, nalazi SE na Bikon Hilu. Pravni fakultet Nju Ingland univerziteta je omanji pravni fakultet, koji se nalazi u pozorišnom distriktu grada. Ovaj fakultet je prvobitno osnovan kao pravni fakultet za žene.[37] Emerson koledž sa reputacijom kao jedan od prestižnijih koledža za društvene nauke, novinarstvo, lingvistiku i film, se nalazi blizu Boston Komona (prvog javnog parka u SAD). Boston koledž, čiji se prvobitni kampus nalazio u južnom delu Bostona, danas se nalazi u zapadnom delu grada, na granici dveju opština, Brajtona i Njutona. Kampus Boston koledža se i dalje teritorijalno širi nedavnom kupovinom zemljišta od ogranka Katoličke Crkve u Bostonu [38]
Nekoliko velikih univerziteta se nalazI u susednom Kembridžu, mada imaju zgrade i u Bostonu, te studenti mogu imati predavanja u istom danu u Bostonu i u Kembridžu. Univerzitet Harvard je najstarija institucija visokog obrazovanja u SAD, i nalazi se velikim delom u Kembridžu, duž reke Čarls. Fakulteti za biznis i menadžment Harvardskog univerziteta, kao i medicinski, stomatološki i fakultet zdravstvene zaštite nalaze se u Bostonu, fizički odvojeni od kampusa u Kambridžu.[39] Tehnološki institut Masačusetsa (MIT) koji je prvo osnovan u Bostonu, preseljen je u Kembridž pošto se ukazala potreba za većim prostorom. MIT je preseljen u Kembridž 1916. godine. Medicinski fakultet univerziteta Tafts obavlja dužnost nadgledanja rada Medicinskog centra Nove Engleske, dok se ostatak kampusa univerziteta Tafts nalazi u severnoj opštini Bostona - Samervilu. Istern Nazarin koledž u opštini Kvinsi, jedini je evangelistički hrišćanski koledž u gradu Bostonu, i aktivan je u svakodnevnom radu hrišćanskog sveštenstva u Bostonu[traži se izvor].
Bostonski državni sistem za obrazovanje je najstariji u zemlji. Ovaj sistem čine sve državne osnovne i srednje škole u Bostonu, i broji 57.000 učenika, od prvog razreda osnovne škole do četvrtog razreda srednje škole. Sistem broji 145 škola, među njima i Bostonska latinska škola (najstarija državna osnovna škola u SAD, osnovana 1635. godine). Pored državnih, Boston broji i veliki broj privatnih osnovnih i srednjih škola. 2002. godine, biznis magazin Forbs je ocenio javni sistem državnih škola u Bostonu kao najbolji sistem državnog obrazovanja u SAD, sa prosečnom stopom učenika koji završe poslednji razred srednje škole od 82%.[40] 2005. godine sistem koji obuhvata sve državne škole je brojao[41]
- 45,5% crnaca
- 31,2% učenika poreklom iz latinske Amerike
- 14,0% belaca
- 9,0% Azijata
Boston je mesto nekoliko muzičkih i umetničkih konzervatorijuma - Umetnički institut Bostona, koledž za primenjenu umetnost Masačusets, i Muzički konzervatorijum Nove Engleske (najstariji konzervatorijum u SAD), Škola muzeja lepih umetnosti, i muzička akademija Berkli. Jedini državni univerzitet u Bostonu je univerzitet Masačusets u opštini Dorčester, dok su jedina dva dvogodišnja koledža Roksburi Komjuniti koledž i Bunker Hil Komjuniti koledž u opštini Roksberi.
Za više informacija pogledajte:
- Univerzitet Boston
- Univerzitet Nortistern
- Vilok koledž
- Simons koledž
- Emanuel koledž
- Ventvort koledž
- Koledž za farmaciju i medicinu Masačusetsa
- Univerzitet Safok
- Emerson koledž
- Boston koledž
- Univerzitet Harvard
- Tehnološki institut Masačusetsa (MIT)
- Univerzitet Tafts
- Bostonska latinska škola
- Umetnički institut Bostona
- Koledž za primenjenu umetnost Masačusetsa
- Škola Muzeja lepih umetnosti
- Muzički koledž Berkli
- Univerzitet Masačusets
- Roksburi Komjuniti koledž
- Banker Hil Komjuniti koledž
- Bostonski arhitektonski koledž
- Bostonski baptistički koledž
- Bonstonski konzervatorijum
- Univerzitet Nove Engleske
- Optometrijski koledž Nove Engleske
- Muzički konzervatorijum Nove Engleske
- Babson koledž
- Bentli koledž
- Univerzitet Brandajs
- Kembridž koledž
- Kuri koledž
- Jevrejski koledž
- Helenik koledž
- Lasel koledž
- Univerzitet Lesli
- Maunt Ida koledž
- Njuberi koledž
- Inženjerski koledž Franklin V. Olin
- Redžis koledž
- Velesli koledž
Kultura[uredi | uredi izvor]
Kao rezultat velikog broja davno osnovanih visoko obrazovnih institucija, Boston se smatra kulturnim i intelektualnim centrom Nove Engleske. Grad ima nekoliko pozorišta sa fasadama nalik na evropske u pogledu ukrasa i stila. Grad održava mnoge festivale, koji često traju po ceo vikend. Doček Nove godine, proslava Dana nezavisnosti 4. jula i Boston Pop koncert su tri festivala na početku i na kraju kojih se uvek održava trideseto-minutni vatromet program na obalama reke Čarls i u luci na Atlantskom okeanu. Boston je poznat po svom lokalnom dijalektu i akcentu (bostonski akcenat) koji se umnogome razlikuje od dijalekta širom Nove Engleske. Lokalno stanovništvo izgovara „Boston“ kao „Basten“. Za Boston se takođe vezuje kuhinja Nove Engleske u kojoj se ističe morska hrana, naročito rakovi i jastozi. Potomci imigranata iz Irske koji su pre 20. veka emigrirali u okolinu današnjeg Bostona, danas imaju veoma jak politički i religiozni uticaj. I dan danas u nekim delovima grada se oseća jak uticaj Irske kulture, kroz postojanje velikog broja pabova, restorana sa irskom muzikom i godišnjim festivalima kojim se proslavljaju irske tradicije. Simbol Irske - zelena detelina - se može naći i kao logo košarkaškog kluba Boston Seltiks.
Konzulati u Bostonu[uredi | uredi izvor]
Kriminal[uredi | uredi izvor]
Niska stopa kriminala u gradu krajem 20. i početkom 21. veka je proizvod uspešne saradnje gradske policije sa raznim civilnim grupama i građanskim pokretima širom grada i komšiluka. Broj ubistava u gradu je pao sa 152 1990. godine (26,5 na 100.000 ljudi) na 31 1999. godine (5,26 na 100.000 ljudi). U poslednjih par godina, ovaj broj je umeo da varira i do 50%, u odnosu na prethodnu godinu u isto vreme (60 ubistava 2002. godine, 39 2003. godine, 64 2004. godine i 75 2005. godine). Iako broj ubistava godišnje nije ni približno broju iz 1990. godine, mnogi građani Bostona vide ovo variranje kao problem, i smatraju da bi bostonska policija trebalo da primeni nove taktike u sprovođenju reda.[42]
Sport[uredi | uredi izvor]
Boston Red Soksi (u svakodnevnom govoru se zovu prosto „Soks“) su jedan od bejzbol timova koji su osnovali Američku Bejzbol Ligu (engl. American League of Major League Baseball - MLB). Kada su domaćini, tim igra na svom stadijumu - Fenvej Park, blizu Trga Kenmor. Stadijum je sagrađen 1912. godine, i jedan je od najstarijih sportskih arena koji se aktivno i danas koristi u SAD. Boston je grad u kojem je odigrana prva bejzbol igra novoosnovane Svetske Serije, 1903. godine. Serija te godine je igrana između Red Soks-a (koji su se tada zvali Pilgrimi (engl. pilgrim znači doseljenik) i Gusara iz Pitsburga.[43]
TD Benknort Garden je sportska arena koja se nalazi blizu Severne stanice, i arena u kojoj igraju kao domaćini dva velika tima - Boston Bruins, hokejaški tim i član američke Nacionalne hokejaške lige (engl. NHL), i Boston Seltiks, košarkaški tim i član američke Nacionalne košarkaške asocijacije (engl. NBA). Boston Seltiksi su jedan od osnivača nacionalne košarkaške asocijacije, kao i jedini tim koji ima najveći broj osvojenih titula iz nacionalnih šampionata od 1957. do 1986. godine.[44]
Jedan od najposećenijih sportskih događaja u Bostonu je Bostonski maraton. Putanja kojom maratonci trče kroz grad je duga 42 km. Bostonski Maraton je najstariji maraton na svetu. Održava se svakog trećeg ponedeljka u aprilu, i prvi put je održan 1897. godine, nakon uspešnog prvog modernog maratona na letnjim olimpijskim igrama, održanim 1896. godine. Kao najstariji maraton, Bostonski maraton spada u jedan od svetskih najprestižnijih maratona. Prosečna posećenost je oko 20.000 registrovanih učesnika, dok je na stotu godišnjicu bilo 38.000 registrovanih učesnika.[45]
| Klub | Liga | Spot | Stadijum | Godina osnivanja | Šampionati |
|---|---|---|---|---|---|
| Boston Red Soks | Nacionalna Bejzbol Liga | Bejzbol | Fenvej Park | 1901. | 6 svetskih serija |
| Nju Ingland Patriots | Nacionalna Fudbol Liga | Američki fudbal | Džilet stadijum | 1960. | 4 Super boula |
| Boston Seltiksi | Nacionalna košarkaška asocijacija | Košarka | TD Benknort Garden | 1946. | 16 NBA titula |
| Boston Bruins | Nacionalna hokej Liga | Hokej | TD Benknort Garden | 1924. | 5 Stenli Kupova |
| Nju Ingland Revolušn | Mejdžor Lig Soker | Fudbal | Džilet stadijum | 1995. | nema |
Zdravstvene ustanove i institucije[uredi | uredi izvor]
Boston je poznat po visoko-obrazovnim ustanovama kao i velikom koncentracijom naučnih kompanija u polju biotehnologije. Veliki broj ovih ustanova su usko povezane sa bolnicama širom Bostona, te su velikim delom sve bolnice u Bostonu univerzitetske. Najveća koncentracija zdravstvenih ustanova se može naći u delu Bostona koji se u svakodnevnom govoru naziva LMA (na engleskom el-em-ej), tj. Longvud Medikal Erija. Ovaj deo grada se zove po Aveniji koja prolazi delom grada, Longvud Avenija. U ovom delu se nalaze svetski poznate i veoma velike bolnice kao što su Medicinski centar Bet Israel Dikones, Dečja bolnica Bostona, bolnice Brigam i Vumens, Onkološki institut Dana-Faber, Medicinski faklutet Univerziteta Harvard, Stomatološki fakultet Univerziteta Harvard i Institut za dijabetes Džoslin. Mnoge ove ustanove imaju kao svoje zaposlene mnogobrojne dobitnike Nobelovih nagrada u raznoraznim poljima medicine i naučnog rada. Glavna bolnica Masačusetsa se nalazi blizu dela poznatog kao Bikon Hil, gde se ujedno nalazi i skupština grada, dok se u kvartovima kao Džamajka Plejn i Vest Roksburi nalazi velika gradska bolnica - Medicinski centar Boston. Ova bolnica je univerzitetska bolnica koja služi studentima Medicinskog fakulteta Univerziteta Boston. Medicinski centar Nove Englesker, koji se nalazi u samom centru grada, je univerzitetska bolnica Univerziteta Tufts. Dečja bolnica Bostona i Medicinski centar Bet Israel Dikones su takođe univerzitetske bolnice i opslužuju studente medicinskog i stomatološkog fakulteta Harvarda.
Mediji[uredi | uredi izvor]
Novine[uredi | uredi izvor]
Dnevne novine: Boston Gloub, Boston Herald, Boston Metro (besplatne novine, koje se mogu naći u svim autobusima i metroima), Boston SADA (takođe besplatne novine koje se mogu naći u javnom prevozu), El Planeta (takođe besplatne novine, štampane na španskom jeziku).
Nedeljne novine: Boston finiks, Improper Bostonian, Vikli Dig, La Semana (novine štampane na španskom jeziku).), Bej Vindous.
Novine štampane dva puta u mesecu: Barstul Sport, Džust Properti (novine za prodaju i kupovinu nekretnina), Džust Rentals Boston (oglas novine za izdavanje stanove), Stuff@night (magazin o noćnim dešavanjima u Bostonu).
FM radio stanice[uredi | uredi izvor]
| Frekvencija (MHz) | Naziv stanice | Program |
|---|---|---|
| 88,1 | WMBR | muzika raznovrsnog žanra studentskog radija (MIT) |
| 89,7 | WGBH | Državna javna stanica, finansirana iz federalnog budžeta (klasična muzika, džez muzika) |
| 90,9 | WBUR | Državna javna stanica, finansirana iz federalnog budžeta (klasična muzika, vesti) |
| 92,9 | WBOS | Alternativni rok |
| 93,7 | WMKK | Najnoviji hitovi, vesti |
| 94,5 | WJMN-FM | Top 40, urbana muzika (Jam'n 94-5) |
| 96,9 | WTKK | Talk šou |
| 97,7 | WKAF | Vesti, govorni program, intervjui |
| 98,5 | WBMX | Pop muzika, RnB |
| 99,5 | WCRB | Evropska klasična muzika (Classical 99.5) |
| 100,7 | WZLX | Klasični rok (Boston's Classic Rock) |
| 101,7 | WFNX | Alternativna muzika |
| 102,5 | WKLB-FM | Kantri muzika (Country 102,5) |
| 103,3 | WODS | Stari šlageri (Oldies 103,3) |
| 104,1 | WBCN | Rok n Rol (The Rock of Boston) |
| 105,7 | WROR | Klasična muzika |
| 106,7 | WMJX | Pop hitovi, R n B, rep, top 40 (Magic 106.7) |
| 107,3 | WAAF | Rok n rol |
| 107,9 | WXKS | Top hitovi 40 Bilbord liste (Kiss 108) |
Televizijske stanice[uredi | uredi izvor]
Kao svuda u SAD, Boston ima ograničen broj TV stanica za koje nisu potrebne pretplate, i koje se automatski mogu naći na TV prijemniku kada se TV uključi. Za sve ostale stanice, potrebno je pretplatiti se na kablovsku mrežu, i odabrati listu mnogobrojnih TV stanica. Spisak TV stanica koji sledi je spisak stanica koje građani Bostona dobijaju bez pretplate na kablovsku mrežu.
| Kanal | Naziv TV stanice | Mreža kojoj pripada |
|---|---|---|
| 2 | WGBH | PBS - Public Broadcasting Service, državna TV stanica |
| 4 | WBZ-TV | CBS |
| 5 | WCVB-TV | ABC |
| 7 | WHDH-TV | NBC |
| 25 | WFXT | FOX |
| 27 | WUNI | Univision Mreža na španskom jeziku |
| 32 | WTMU-LP | Telemundo Mreža na španskom jeziku |
| 38 | WSBK-TV | Nezavisna TV stanica |
| 44 | WGBH | PBS - Public Broadcasting Service, državna TV stanica |
| 46 | WWDP | NBC |
| 48 | WYDN | DayStar |
| 56 | WLVI-TV | The CW |
| 60 | WNEU | Telemundo Mreža na španskom jeziku |
| 62 | WMFP | Šoping kanal |
| 66 | WUTF-TV | TeleFutura |
| 68 | WBPX | ION Television |
Saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Međunarodni aerodrom Logan, koji se nalazi u Istočnom Bostonu uslužuje sav vazdušni saobraćaj Bostona i okoline[46]. Pored aerodroma Logan, u blizini Bostona nalaze se i tri posredna opštinska aerodroma, Beverli opštinski aerodrom na severu od Bostona, Bedford/Henskom aerodrom zapadno od grada i Norvud Memorial aerodrom južno od grada.
Ulice Bostona nisu organizovane na primer kao ulice Njujorka gde su ulice u obliku pravougaone mreže sa pravim linijama. Ulice Bostona su građene spontano kako je grad rastao kroz vekove. Ovo spontano dodavanje ulica po potrebi je dovelo do toga da mnoge ulice odjednom ili gube ili dobijaju po jednu traku, i menjaju imena po komšilucima, iako je reč o jednoj ulici. Marta 2006. američka asocijacija biciklista je navela Boston kao jedan od najgorih gradova za vožnju biciklom u Sjedinjenim državama .[traži se izvor] Uprkos tome, Boston ima jedan od najvećeg broja biciklista koji dnevno koriste bicikl kao sredstvo transporta [47]
Nadleštvo za saobraćaj Masačusetskog zaliva, skraćeno MBTA (Massachusetts Bay Transportation Authority) je državna služba koja je ekvivalentna Gradskom saobraćajnom preduzeću u Beogradu. MBTA je preduzeće koje je prvo u Sjedinjenim Državama investiralo u podzemni transport, što je ujedno bio i prvi metro u Sjedinjenim Državama. Danas su linije metroa duge 105 km, i pružaju se u sva četiri pravca grada opslužujući sva prigradska naselja [48]. MBTA se u svakodnevnom govoru naziva T.
Pored metroa, MBTA grad i prigradska naselja opslužuje autobusima, kao i udaljena naselja vozom, čija je mreža dugačka 321 km. Javni prevoz igra veliku ulogu u svakodnevnom životu građana Bostona, i time čine MBTA jedan od najposećenijih javnih prevoza u Sjedinjenim Državama [49][50]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ „Massachusetts Bigger Cities (over 6000 residents)”. City-Data.com. 2007. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ Steinbicker 2000, str. 7.
- ^ „U.S. Census Bureau QuickFacts: Boston city, Massachusetts”. www.census.gov (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-08.
- ^ „Big Radius Tool: StatsAmerica”. www.statsamerica.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 2022-11-08.
- ^ a b Banner, David (2007). „BOSTON HISTORY—The History of Boston, Massachusetts”. SearchBoston.com. Arhivirano iz originala 16. 2. 2007. g. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ „Boston: Economy”. Thomson Gale (Thomson Corporation). 2006. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ a b „BPS at a Glance”. Boston Public Schools. 14. 3. 2007. Arhivirano iz originala 3. 4. 2007. g. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ Fagundes 2003
- ^ „Visitors Guide to Boston”. SearchBoston.com. 2007. Arhivirano iz originala 30. 4. 2003. g. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ Heudorfer, Bonnie; Bluestone, Barry (2004). „The Greater Boston Housing Report Card” (PDF). Center for Urban and Regional Policy (CURP), Northeastern University. str. 6. Arhivirano iz originala (pdf) 8. 11. 2006. g. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Elevation data—Boston”. U.S. Geological Survey. 2007. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Bellevue Hill, Massachusetts”. Peakbagger.com. 2007. Pristupljeno 21. 3. 2007.
- ^ „Boston Common”. CelebrateBoston.com. 2006. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Franklin Park”. City of Boston. 2007. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ Wangsness, Lisa (30. 10. 2005). „Snowstorm packs October surprise”. The Boston Globe. Pristupljeno 29. 4. 2007.
- ^ „Boston Temperature Records”. NWS Taunton, MA. 2006. Pristupljeno 9. 2. 2006.
- ^ „Boston Daily Normals”. NWS Taunton, MA. 2006. Pristupljeno 19. 4. 2006.
- ^ „Archaeology of the Central Artery Project: Highway to the Past”. Commonwealth Museum—Massachusetts Historical Commission. 2007. Pristupljeno 6. 4. 2007.
- ^ „"Growth" to Boston in its Heyday, 1640s to 1730s” (PDF). Boston History & Innovation Collaborative. 2006. str. 2. Arhivirano iz originala (PDF) 23. 7. 2013. g. Pristupljeno 5. 3. 2013.
- ^ „About Boston”. City of Boston. 2006. Pristupljeno 8. 5. 2007.
- ^ „Boston African American National Historic Site”. National Park Service. 28. 4. 2007. Pristupljeno 8. 5. 2007.
- ^ „People & Events: Boston's Immigrant Population”. WGBH/PBS Online (American Experience). 2003. Pristupljeno 4. 5. 2007.
- ^ „Boston People”. city-data.com. 2007. Pristupljeno 5. 5. 2007.
- ^ „The History of Land Fill in Boston”. iBoston.org. 2006. Pristupljeno 9. 1. 2006.
- ^ Howe, Jeffery (1996). „Boston: History of the Landfills”. Boston College. Arhivirano iz originala 10. 4. 2007. g. Pristupljeno 30. 4. 2007.
- ^ a b v „Massachusetts Trend Report 2: State and Complete Places”. Arhivirano iz originala 23. 4. 2012. g. Pristupljeno 7. 1. 2013.
- ^ „Boston · Stanovništvo”. stanovnistvo.population.city. Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „Boston's Population Doubles—Every Day” (PDF). Boston Redevelopment Authority—Insight Reports. decembar 1996. Arhivirano iz originala (pdf) 22. 3. 2007. g. Pristupljeno 24. 2. 2007.
- ^ „Boston city, Massachusetts — DP-2, Profile of Selected Social Characteristics: 2000”. United States Census Bureau. 2000. Arhivirano iz originala 22. 12. 2007. g. Pristupljeno 4. 5. 2007.
- ^ „Boston city, Massachusetts — DP-1, Profile of General Demographics Characteristics: 2000”. United States Census Bureau. 2000. Arhivirano iz originala 22. 12. 2007. g. Pristupljeno 4. 5. 2007.
- ^ „Boston city, Massachusetts — DP-3. Profile of Selected Economic Characteristics: 2000”. United States Census Bureau. 2000. Arhivirano iz originala 22. 12. 2007. g. Pristupljeno 4. 5. 2007.
- ^ „Ekonomija”. www.znanje.org. Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „Top 100 NIH Cities”. SSTI.org. 2004. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Boston Economy”. City-Data.com. 2007. Pristupljeno 20. 6. 2007.
- ^ „Cities of the World—Boston Economy”. city-data.com. 2007. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ „Akademski STEM program učenja engleskog u Bostonu”. Kursevi stranih jezika, škole jezika i jezička putovanja verbalista (na jeziku: engleski). 2020-04-01. Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „History of NESL”. New England School of Law. 2006. Pristupljeno 21. 3. 2007.
- ^ Laczkoski, Michelle (27. 2. 2006). „BC outlines move into Allston-Brighton”. The Daily Free Press (Boston University). Arhivirano iz originala 7. 10. 2007. g. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ Kladko, Brian (20. 4. 2007). „Crimson Tide”. Boston Business Journal. Pristupljeno 28. 4. 2007.
- ^ „The Best Education in the Biggest Cities”. Forbes. 2002. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Boston public schools”. Boston Globe. 3. 11. 2005. Pristupljeno 29. 9. 2007.
- ^ „Boston MA Crime Statistics (2004—New Crime Data)”. areaConnect.com. 2007. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „1903 World Series—Major League Baseball: World Series History”. Major League Baseball at MLB.com. 2007. Arhivirano iz originala 27. 08. 2006. g. Pristupljeno 18. 2. 2007.
- ^ „NBA Finals: All-Time Champions”. NBA. 2007. Pristupljeno 20. 2. 2007.
- ^ „B.A.A. Boston Marathon Race Facts”. Boston Athletic Association. 2007. Arhivirano iz originala 18. 4. 2007. g. Pristupljeno 29. 4. 2007.
- ^ putovanjeonline (2017-12-21). „Boston Logan Int. Airport (BOS)”. PUTOVANJE online (na jeziku: srpski). Arhivirano iz originala 28. 01. 2021. g. Pristupljeno 2021-01-24.
- ^ „Bicycle Commuting and Facilities in Major U.S. Cities: If You Build Them, Commuters Will Use Them—Another Look” (pdf). Dill bike facilities. 2003. str. 5. Pristupljeno 4. 4. 2007.
- ^ „Boston: Light Rail Transit Overview”. Light Rail Progress. maj 2003. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Census and You” (pdf). US Census Bureau. januar 1996. str. 12. Pristupljeno 19. 2. 2007.
- ^ „Carfree Database Results—Highest percentage (Cities over 250,000)”. Bikes at Work Inc. 2007. Pristupljeno 26. 2. 2007.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Fagundes, David (2003). The Rough Guide to Boston. Grant, Anthony. Rough Guides. ISBN 978-1-84353-044-2.
- Steinbicker, Earl (2000). 50 one day adventures in Massachusetts, Rhode Island, Connecticut, Vermont, New Hampshire, and Maine. Hastingshouse/Daytrips Publishers. ISBN 978-0-8038-2008-1.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ljudi | |
| Ostale | |
.svg){kind=small}
