Vareš
Vareš | |
|---|---|
 Panorama Vareša | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija BiH |
| Kanton | Zeničko-dobojski kanton |
| Opština | Vareš |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  2.917 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 44° 09′ 43″ S; 18° 19′ 38″ I / 44.161943° S; 18.327137° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 829 m |
  Vareš Vareš na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 71330 |
| Pozivni broj | 032 |
| Veb-sajt | www |
Vareš je gradsko naselje i sjedište istoimene opštine u Federaciji BiH, BiH.
Vareš je brdski gradić s nadmorskom visinom od 829 metara, u kotlini rječice Stavnje, udaljen 45 kilometara sjeverozapadno od Sarajeva. Okružen je planinama Kapija, Stijene, Zvijezda i Perun.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Veliko rudno bogatstvo se krije ispod vareških brda, pa postoje tragovi da se ovdje kopala i topila gvozdena ruda još u bronzanom dobu i u antičko vrijeme. Vareško selo Dubošticu kralj Tvrtko je smatrao riznicom svog kraljevstva, jer je bilo rudarsko središte. Ostaci srednjovjekovne kraljevske tvrđave Bobovac se nalaze blizu Vareša. Turska vlast je mnogo držala do vareškog kraja zbog razvijenog rudarstva i zanatstva u njemu. Ovim aktivnostima su se bavili isključivo Hrvati-katolici. Sa dolaskom Austrije, Vareš doživljava privredni preporod. Austrija iskorišćava rudu na industrijski način i gradi dve visoke peći.
U Varešu se nalazi najstarija katolička crkva u Bosni i Hercegovini. To je crkva Sv. Mihovila Arkanđela građena na temeljima iz doba srednjovjekovne Bosne. Katoličke crkvene knjige iz 1643. su neke od najstarijih u Bosni. Tu je i novija župna crkva Sv. Mihovila, koja je dobila današnji izgled početkom 20. veka.
U gradu se nalazi stari kameni most u tipičnom stilu lučnih mostova iz doba Otomanskog carstva.
U Varešu se nalazi i srpska pravoslavna crkva posvećena Pokrovu Presvete Bogorodice osnovana krajem 19. veka.[1]
Prije raspada Jugoslavije Vareš je bio rudarsko mjesto, većinom naseljen hrvatskim stanovništvom. Tokom rata je opustošen i danas je zaostao u razvoju. Nedaleko od Vareša je selo Borovica sa čistim hrvatskim stanovništvom koje je za vrijeme rata (1993) spaljeno do poslednje kuće. Većinsko stanovništvo opštine su sada Bošnjaci.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Sastav stanovništva – naselje Vareš | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[2] | 1991. | 1981.[3] | 1971.[4] | ||||
| Ukupno | 2 917 (100,0%) | 5 888 (100,0%) | 8 424 (100,0%) | 8 240 (100,0%) | |||
| Bošnjaci | 1 339 (45,90%) | 1 068 (18,14%)1 | 1 212 (14,39%)1 | 1 550 (18,81%)1 | |||
| Hrvati | 1 254 (42,99%) | 3 035 (51,55%) | 4 334 (51,45%) | 4 507 (54,70%) | |||
| Bosanci | 110 (3,771%) | – | – | – | |||
| Srbi | 71 (2,434%) | 627 (10,65%) | 1 405 (16,68%) | 1 722 (20,90%) | |||
| Neizjašnjeni | 60 (2,057%) | – | – | – | |||
| Bosanci i Hercegovci | 30 (1,028%) | – | – | – | |||
| Muslimani | 21 (0,720%) | – | – | – | |||
| Ostali | 21 (0,720%) | 299 (5,078%) | 45 (0,534%) | 69 (0,837%) | |||
| Albanci | 4 (0,137%) | – | 28 (0,332%) | 32 (0,388%) | |||
| Crnogorci | 3 (0,103%) | – | 68 (0,807%) | 78 (0,947%) | |||
| Nepoznato | 2 (0,069%) | – | – | – | |||
| Jugosloveni | 1 (0,034%) | 859 (14,59%) | 1 299 (15,42%) | 251 (3,046%) | |||
| Makedonci | 1 (0,034%) | – | 19 (0,226%) | 8 (0,097%) | |||
| Slovenci | – | – | 14 (0,166%) | 23 (0,279%) | |||
- 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.
Znamenite ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Boro Stjepanović, glumac
- Goran Ipe Ivandić, muzičar, grupa Bijelo dugme
- Željko Ivanković, književnik
- Grigorije Durić, vladika zahumsko-hercegovački
- Mile Anđelić, muzičar, grupa Bolero
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Članak o crkvi na sajtu mitropolije Dabrobosanske[mrtva veza] (jezik: srpski)
- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano iz originala 7. 4. 2021. g. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Internet prezentacija grada
- Gugl satelitska mapa (Maplandia)
- Mape, aerodromi i vremenska situacija lokacija (Fallingrain)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
