Velika Kladuša
Velika Kladuša | |
|---|---|
 Zamak u Velikoj Kladuši | |
 Zastava | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Bosna i Hercegovina |
| Entitet | Federacija Bosne i Hercegovine |
| Kanton | Unsko-sanski kanton |
| Opština | Velika Kladuša |
| Stanovništvo | |
| — 2013. |  5.009 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 11′ 05″ S; 15° 48′ 18″ I / 45.18484° S; 15.80508° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
  Velika Kladuša Velika Kladuša na karti Bosne i Hercegovine | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 77230 |
| Pozivni broj | 037 |
| Veb-sajt | www |
Velika Kladuša je grad i sjedište istoimene opštine na krajnjem sjeverozapadu Bosne i Hercegovine. Prema preliminarnim podacima popisa stanovništva 2013. godine, u Velikoj Kladuši je popisano 5.009 lica.[1]
Istorija[uredi | uredi izvor]
Drugi svjetski rat[uredi | uredi izvor]
 | Ovaj odeljak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. |
Krajem juna 1941. godine ustaše su pohapsile mnogo Srba u selima Maljevcu i Cetingradu, srez Slunj, u Širokoj Rjeci i svim ostalim selima opštine Krstinje, srez Vojnić. Dovezli su ih kamionima u Veliku Kladušu i u pravoslavnoj crkvi poklali noževima.[2][3]
Samo iz sela Maljevca jednom su poubijali čekićem u glavu oko 400 žena i dece.[2][4]
U mučenju i ubijanju dece ustaše su imale svoje naročite metode kao i kod ljudi i žena. U Cetingradu srez Slunj, jedan očevidac ovako opisuje stradanje srpske dece i njihovih roditelja. „Ustaše su pohvatale nekoliko stotina žena, dece i staraca i odveli ih u Veliku Kladušu. Tu su ih zatvorili u crkvu i tukli maljevima i kundacima. Kada se spustila noć odveli su ih u rovove i poubijali. Žene i decu nisu ubijali iz pušaka, nego su ih klali noževima i pritukli maljevima. Najpre su poubijali decu pred očima matera, a zatim majke. U blizini tih rovova našli su se neki ljudi i žene skriveni u kućama. Oni su čuli užasan jauk i vrisak dece i žena, dok su ih ustaše bacale u rovove, čuli su se povici dece kako mole majke da se malo odmaknu, jer im je tesno. Neku su decu zasuli živu krečom pa onda zemljom.[5]
Stevan i Jovan Mijatović pričaju kako su „viđali malu decu živu zatrpanu kamenjem, zatim u povoju bez glave, bačenu pored puta, a nije redak slučaj da su malu decu nabijali na kolac“.[5]
Crkva u Velikoj Kladuši služila je jedno vreme za zatvor Srba. Tako su ustaše jednom doterale u crkvu oko 40 Srba sa ženama i decom iz sela Krstinja, srez Vojnić tu su ih mučili 4 dana, pa ih odatle odveli u selo Mehino Stijenje i pobili.[5]
Nakon Drugog svjetskog rata[uredi | uredi izvor]
U Velikoj Kladuši je 16. septembra 1990. godine održan najveći skup bosanskih muslimana sa oko 300.000 prisutnih. Bio je to osnivački skup stranke SDA u tom kraju. Prisutnima se obratio Fikret Abdić, uspešan privrednik iz socijalističkog doba, direktor Agrokomerca.
Tokom rata, Velika Kladuša je bila glavni grad Autonomne Pokrajine Zapadna Bosna.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
| Sastav stanovništva – naselje Velika Kladuša | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 2013.[6] | 1991. | 1981.[7] | 1971.[8] | 1961. | |||
| Ukupno | 4 520 (100,0%) | 6 902 (100,0%) | 5 206 (100,0%) | 2 831 (100,0%) | 1 034 (100,0%) | ||
| Bošnjaci | 3 412 (75,49%) | 5 391 (78,11%)1 | 3 823 (73,43%)1 | 2 343 (82,76%)1 | 659 (63,73%)1 | ||
| Bosanci | 580 (12,83%) | – | – | – | – | ||
| Muslimani | 163 (3,606%) | – | – | – | – | ||
| Hrvati | 140 (3,097%) | 186 (2,695%) | 202 (3,880%) | 131 (4,627%) | 117 (11,32%) | ||
| Neizjašnjeni | 95 (2,102%) | – | – | – | – | ||
| Bosanci i Hercegovci | 42 (0,929%) | – | – | – | – | ||
| Srbi | 39 (0,863%) | 540 (7,824%) | 515 (9,892%) | 226 (7,983%) | 235 (22,73%) | ||
| Albanci | 22 (0,487%) | – | 12 (0,231%) | 20 (0,706%) | 5 (0,484%) | ||
| Ostali | 15 (0,332%) | 199 (2,883%) | 44 (0,845%) | 38 (1,342%) | 1 (0,097%) | ||
| Jugosloveni | 6 (0,133%) | 586 (8,490%) | 598 (11,49%) | 68 (2,402%) | 11 (1,064%) | ||
| Nepoznato | 5 (0,111%) | – | – | – | – | ||
| Slovenci | 1 (0,022%) | – | 4 (0,077%) | 3 (0,106%) | – | ||
| Crnogorci | – | – | 6 (0,115%) | 2 (0,071%) | 3 (0,290%) | ||
| Makedonci | – | – | 2 (0,038%) | – | 3 (0,290%) | ||
- 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
- Osnovne škole: 10 centralnih osnovnih škola, 21 četvororazredna škola, učenika 5578, zaposlenih u osnovnim školama: 382 ukupno.
- Srednje škole: jedna opšta gimnazija, dvije srednje mješovite škole, ukupno učenika 2.224, 142 zaposlenih u srednjim školama.
Zdravstvo[uredi | uredi izvor]
- Zdravstvena ustanova Dom zdravlja Velika Kladuša sa 7 zdravstvenih ambulanti, ima ukupno 172 zaposlena, od kojih je 27 doktora medicine i stomatologa, dok je 11 viših i 75 medicinskih tehničara.
- Socijalna zaštita: Javna ustanova Centar za socijalni rad Velika Kladuša, zaposleno 2 socijalna radnika, jedan psiholog, jedan pravnik.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „Preliminarni rezultati Popisa stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013, Agencija za statistiku BiH, Sarajevo, 5. 11. 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 23. 11. 2018. g. Pristupljeno 23. 07. 2015.
- ^ a b Stranjaković 1991, str. 239.
- ^ Dupan Vergaš, iz Široke Rijeke, srez Vojnić, Beograd 22.1.1942. god.
- ^ Milan Bošnjak, obućar iz Maljevca, srez Slunj, Beograd 16.9.1941. god.
- ^ a b v Stranjaković 1991, str. 237.
- ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Bosni i Hercegovini 2013 – Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Arhivirano iz originala 7. 4. 2021. g. Pristupljeno 7. 4. 2021.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1981.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
- ^ „Nacionalni sastav stanovništva SFR Jugoslavije 1971.” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 22. 10. 2015.
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
