Veliki bački kanal
Veliki bački kanal ili Kišov kanal je deo sistema Dunav—Tisa—Dunav. Dugačak je 118 km i povezuje Dunav (kod Bezdana) sa Tisom (kod Bečeja). Između dva spomenuta mesta skraćuje put za više od 200 km, a koristi se i za vodosnabdevanje i isušivanje tla ovog dela Bačke. Korito Velikog bačkog kanala je na najužem delu široko 17 m, pri vrhu kanal je širok oko 25 m. U najširem delu toka, kod Bačkog Gradišta, kanal je širok oko 350 m. Prosečna dubina kanala je 3 m. Na obalama kanala se nalaze naselja Bezdan, Sivac, Crvenka, Kula, Vrbas, Srbobran, Turija, Bačko Gradište i Bečej.
Zbog zagađenja i taloženja mulja, kanal je danas suviše plitak za rečna plovila i brodove, a i opasan je za kupanje, a Ministarstvo zaštite životne sredine Srbije ga je svrstalo među 3 „crne tačke“ Srbije.[1] Do zagađenja kanala došlo je u drugoj polovini 20. veka zbog naglog razvoja industrije, neodgovarajućeg tretmana industrijskih voda koje su se izlivale u kanal[1] i intenziviranja poljoprivredne proizvodnje.
Veliki bački kanal je od Sivca do Bačkog Gradišta trasiran kroz korito reke Crne Bare. Prokopavanje dela kanala od Bezdana do Sivca je počelo 6. maja 1793. Kanal je prokopavan ručno, a na njegovoj izgradnji bilo je angažovano 3000 radnika (pretežno robijaša). Kanal je završen 1801. godine, a pušten je u upotrebu 1802. Prvobitno se kanal u Tisu ulivao kod Bačkog Gradišta, ali je nakon uređivanja toka Tise prokopan deo kanala ka Bečeju gde je napravljena i prevodnica. Kanal je izgrađen sistemom koncesije. Njime su mogli ići i mali parobrodi. Graditelji kanala su dobili pravo da prevoze so od Rumunije do Beča. Kasnije je kanal nosio imena Francov kanal i Kanal kralja Petra.
Veliki bački kanal se smatra najzagađenijim vodotokom u Evropi i predstavlja zdravstveni rizik po ljude koji žive u blizini kanala.[1] Smatra se da se u kanalu nalazi preko 400.000 m³ mulja koji je zagađen teškim metalima, derivatima nafte i patogenim bakterijama[1]. Kanal takođe predstavlja problem i za reke Dunav i Tisa zbog toga što deo zagađenja iz kanala otiče u ove dve reke[1].
Ministar zaštite životne sredine Saša Dragin je 2008. godine potpisao Memorandum o razumevanju sa UNDP–om u cilju sprovođenja Projekta „Konačno rešavanje problema zagađenja i čišćenje Velikog bačkog kanala“[1]. Ovaj projekat je podeljen u tri dela. Prvi deo podrazumeva izgradnju magistralnog kolektora koji treba da sprovodi otpadne vode iz opština Vrbas i Kula, u drugom delu je predviđena izgradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda u Vrbasu, dok je u trećem delu predviđeno čišćenje Velikog bačkog kanala.[1]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
