Versaj
| Versaj franc. Versailles | |
|---|---|
 Deo Versajske palate | |
.svg) Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Francuska |
| Region | Pariski region |
| Departman | Ivlen |
| Prefektura | Versaj |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — 2011.. | 86.307 [1] |
| — gustina | 3.296,68 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 48° 48′ 19″ S; 2° 08′ 06″ I / 48.8053° S; 2.135° I |
| Vremenska zona | UTC+1, leti UTC+2 |
| Aps. visina | 103-180 m |
| Površina | 26,18 km2 |
  Versaj Versaj na karti Francuske | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 78000 |
| INSEE kod | 78646 |
| Veb-sajt | |
| www.mairie-versailles.fr/ | |
Versaj (franc. Versailles) je francuski grad (opština) u departmanu Ivlen. Grad je predgrađe Pariza, a ranije je služio kao de fakto glavni grad Francuskog kraljevstva. Širom sveta grad je poznat po Versajskoj palati koja je bila kraljevski dvorac. Po podacima iz 2006. godine broj stanovnika u mestu je bio 87.549.
Etimologija[uredi | uredi izvor]
Ime Versaillesa (Versaj) verovatno dolazi od latinske reči versare, okrenuti. Izraz se izvorno koristio od 11. veka za površine koje se obrađuju.
Za vreme Francuske revolucije grad je preimenovan u Berceau-de-la-Liberté. tj. „kolevka slobode”.
Istorija[uredi | uredi izvor]
1083. u povelji opatije Sent-Per iz Čartresa spominje se stanoviti Hugues de Versailles što je prvi spomen imena. Sve do 1678. kada Luj XIV odlučuje prebaciti dvor i vladu u Versaju, ovo je bilo malo selo okruženo šumama. Dolaskom kralja i njegovog dvora 6. maja 1682. ovo malo mesto ubrzano se razvija, i do kraja vladavine Luja XIV ima oko 30.000 stanovnika. Grad se nastavlja razvijati i za vreme njegovih naslednika, i do revolucije ima oko 50.000 stanovnika.
Važnost grada počinje opadati odlaskom vlasti iz njega. Ovo opadanje prestaje nakon 1871. godine, kada je uspostavom Pariske komune vlast premeštena u Versaj, kog je napustila tek 1879. godine.
Kasnije, Versaj se razvija kao provincijski grad, sa važnom turističkom ulogom. Postaje ponovno slavan potpisivanjem Versajskih ugovora krajem Prvog svetskog rata.
Danas je rastom pariskih predgrađa, Versaj, koji je doživio veliki ekonomski i demografski razvoj, uključen u parisku aglomerizaciju. Uloga grada kao političkog i pravnog središta pojačana je 1960-ih i 1970-ih, kad je grad postao središte zapadnih predgrađa Pariza.
Geografija[uredi | uredi izvor]
![[ikona]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png){kind=small} | Ovaj odeljak bi trebalo proširiti. Možete pomoći dodavanjem sadržaja. |
.jpg)
Opština Versaj nalazi se 19 km jugozapadno od Pariza. Iako je prefektura departmana Ivlen, ne nalazi se u njegovom središtu, neko blizu granice s departmanom Gornja Sena.
Granične opštine su prema severu Rocquencourt i Le Šene, prema zapadu Baji i Saint-Cyr-l'École, prema jugu Gijankur, Bik i Jouy-en-Josas, prema istoku Velizi Vilakuble, Viroflay, i prema severoistoku, tri opštine u departmanu Gornje Sene : Vaucresson, Marnes-la-Coquette i Ville-d'Avray. Opštinsko područje nalazi se na krečnjačkom močvarnom platou koje se nalazi na 100 do 150 m nadmorske visine, i koje graniči na jugu sa dolinom reke Bevre, dok se na jugozapadu i severoistoku nalaze brda, a na zapadu se produžuje na versajsku niziju. Ovo područje je odvodnjeno sa dva potoka, ru de Marivel na istoku koji se u Sevru uliva u Senu i ru de Gally koji se u Benu spaja u reku Mauldre. Tok ovih rečica je izmenjen zbog urbanizacije, tok potoka ru de Gally je skraćen za vreme gradnje palate i kopanja kanala (Grand Kanal).
Urbanistički deo Versaja sastoji se od šest glavnih četvrti:
- četvrt Chantiers, s istoimenim kolodvorom.
- četvrt Sveti Luj, u blizini palate, u kojoj se nalazi istorijska zona sa katedralom Sveti Luj, igralištem itd.
- četvrt Notr-Dam, simetrična četvrti Saint-louis, gde se nalazi crkva Notr-Dam i trgovačka ulica.
- stambene četvrti Montreuil, Porchefontaine i Clagny-Glatigny.
- istorijska četvrt Montbauron, čije se ime danas praktično ne koristi.
Važne su i četvrti Jussieu Petits-Bois, Picardie i Satory.
Politika[uredi | uredi izvor]
Versaj je sedište departmana Ivlena, okruga Versaja i tri kantona. Versaj je označen kao prefektura departmana Sena i Oaza stvaranjem departmana u martu 1790. Nakon reforme u januaru 1968. koja je dovela do raspada departmana Sena i Oaza, grad je postao glavno mesto novog departmana Ivlen koji čini oko 40% površine starog departmana. Od 2002. godine, Versaj je središnje mesto zajednice opština Grand Park, koja je nazvana po velikom parku Luja XIV. U ovoj zajednici živi oko 150.000 stanovnika Ivlensa, a od 2003. pridružena je i opština Bjevr iz departmana Eson.
Od 1792. godine, Versaj je sedište jedne od trideset akademija, tj. upravne jedinice ministarstva obrazovanja, a pokriva zapadno područje starog departmana Sena i Oaza, tj. Esen, Senski visovi, Ivlin i Dolina Oaze.
1975. godine, Versaj je postao sedište prizivnog suda čija se ovlaštenja prostiru na područje deparmana Er i Loar, Gornja Sena, Senski visovi i Ivlin.
Versaj je sedište i dijeceze Katoličke crkve koja je stvorena 1790, pa je pod upravom pariske nadbiskupije.
Iako je Pariz uvek ostao službeni glavni grad Francuske, Versaj je nekoliko puta bio sedište središnje vlasti, i time zapravo glavni grad države:
- od maja 1682. kada je Luj XIV odlučio premestiti dvorac i vladu iz Pariza u Versaj, pa sve do septembra 1715. (smrt Luja XIV), kada se regent Filip Orleanski odlučio premestiti u Pariz.
- od juna 1722, kada je kralj Luj XV premestio dvorac u Versaj, pa do oktobra 1789. kada je narod prisilio kralja Luja XVI na povratak u Pariz.
- od 20. marta 1871, kada su vlada Treće Republike i parlament pobegli u Versaj, bežeći od ustanka Pariske komune, do novembra 1879, kada je izborom Žila Grevija na mesto predsednika vraćena vlada i parlament u Pariz.
Versaj je takođe vrlo važan garnizonski grad još od razdoblja monarhije. U vojnim i odbrambenim organima zaposleno je oko 7.000 civila i vojnika, većinom visokoobrazovanih i smeštenih u četvrt Satori.
Spomenici[uredi | uredi izvor]
Palata je bila sedište dvora francuskih kraljeva za vreme Luja XIV, Luja XV i Luja XVI. U njoj je Velika Britanija priznala nezavisnost SAD (1783), ovde se proglasilo ujedinjenje Nemačkog carstva (1871), i ovde je potpisan Versajski ugovor (1919) u Galeriji ogledala. Palata se još uvek koristi za proglašenje izmena francuskog ustava.
- Veliki Trijanon (Grand Trianon)
- Mali Trijanon (Petit Trianon)
- Amo (Hameau)
- igralište
- muzej kočija
- katedrala Sveti Luj
- crkva Notr Dam
- crkva sveti Simforijen
- Bruxella 1238
- gimnazija Hoche
- železnička stanica Versaj
- pozorište Montansier
Dvorac u doba Lujeva[uredi | uredi izvor]
Rezidencija kralja Sunca i njegovih naslednika[uredi | uredi izvor]
Francuska je u 17. veku bila najmoćnija evropska država koja je pod vlašću kralja Sunca postala kulturni, privredni i politički centar kontinenta. Dvorac u Versaju je bio slika francuskih dostignuća i simbol njene veličine i snage. Red u uređenju parkova odražavao je red koji je Luj doneo svojoj državi.
Kralj je voleo mali lovački dvorac svoga oca. Tu je mogao sagraditi reprezentativnu novu palatu, koja bi u uskom Parizu bila nezamisliva. Njegova odluka da dvor 1682. preseli iz Luvra i palate Tiljerije u Versaj obeležila je naredne decenije francuske istorije. Ovde je zasnovao stil vladavine kasnije poznat kao apsolutizam. Luj XIV je ovim potezom želeo da spreči pobune poput pobune frondi i da strogo kontroliše plemstvo koje ima pristup do njega. Sprečio je aristokratiju da se bavi svojim nekadašnjim poslom regionalnih administratora i zamenio ih birokratama. Samo je dvor dodeljivao položaje, titule i nadležnosti, a oni koji bi bili daleko od kralja, rizikovali bi da izgube privilegije i prava. Time je smanjena opasnost od sklapanja zavera daleko od dvora, kakva je postojala u vreme njegovog oca.
Aristokratija je politički oslabljena i ujedno umirena skupim poklonima i raskošnim proslavama. Da bi bili u skladu sa najnovijom modom, učestvujući na proslavama i lovovima, plemići su pristajali da primaju apanažu od kralja. Dobiti stan u Versaju bila je posebna privilegija uz koju je išla iluzija da se učestvuje u upravljanju iz centra moći. Nekad moćna francuska aristokratija dobrovoljno se odricala zamaka u provinciji da bi vreme provodili u blizini kralja. Tako se dešavalo da bi neki plemići nasleđivali titule vojvodstava koje nikada ne bi lično posetili. Ako bi kralj za nekog uzgred pomenuo da bi „mogao da provede neko vreme u provinciji“, to bi značio njegov siguran pad na društvenoj lestvici. Zato se aristokratija jako trudila da se dopadne kralju. U dvorcu su stalno stanovale hiljade ljudi.[2] Ovo je bio pravi grad pod jednim krovom, sa stanovima, prostorom za rad i zabavu. U hodnicima i dvoranama su radili trgovci.[3] Među hiljadama aristokrata stanovnika Versaja mnogi su bili siromašni. Oni bi stanovali u tavanskim prostorijama. Viktor Igo je kasnije opisao zgradu dvorca kao „dvorsku kasarnu“.[4]
Francusko društvo je bilo veoma opterećeno transformacijom zemljoposedničkog u dvorsko plemstvo. Plemstvo se oslobodilo starih upravljačkih obaveza i počelo život u dekadentnoj dokolici. Treći stalež je za to vreme preuzeo teret poreza i morao da vredno radi da bi se približio standardu života povlašćene aristokratije. Ovo stanje je stotinjak godina kasnije bilo jedan od uzroka Francuske revolucije.
Pod naslednicima kralja Sunca Versaj je izgubio nekadašnji centralni značaj, pa se otmeno društvo ponovo počelo okupljati po provincijskim dvorcima ili pariskom salonima. Versaj je i dalje služio kao rezidencija kraljeva Luja XV i Luja XVI. Iako su korišćeni i drugi dvorci u okolini Pariza, Versaj je uvek bio sedište vlade i centar francuskog dvora. Samo je posle smrti Luja XIV 1715, u doba regentstva Filipa II u ime dečaka Luja XV, kraljevska porodica napustila Versaj i boravila u dvorcu Sen Klu.[5]
Ovde se nalazi Versajska oranžerija iz 1680-ih.
Dvorac i javnost[uredi | uredi izvor]
Palata nije bila rezervisana samo za plemstvo; ući je mogao svako ko je posedovao šešir i mač. Običan narod je imao pristup dvoranama Versaja. Kraljevska porodica je tako i obedovala u prisustvu javnosti. Poznato je da je Marija Antoaneta rodila svoje prvo dete u sobi prepunoj posmatrača. Pristup dvorcu nije značio i mogućnost kontakta sa dvorjanima. Kontakt sa službenicima i dvorjanima je bio moguć samo poštovanjem ustaljenih dvorskih pravila i posrednika.
Dvorski protokol[uredi | uredi izvor]
I prethodnici kralja Sunca su imali razvijen sistem pravila u glorifikovanju francusih vladara. Ipak, ceremonijal koji je razvijen u doba Luja XIV ih je sve nadmašio. Etikecija je diktirala svaki postupak, od velikih proslava i prijema do običnih ručkova. Pravila su postojala i za slučaj bolesti i smrti. Tako se Luj XV 1774. razboleo od velikih boginja u Trijanonu, pa su ga brzo preneli u Versaj, gde je umro pod budnim okom celog dvora.
Kralj je u ovom sistemu bio centar gotovo božanskog obožavanja. Kraljeva svrha je bila da služi Francuskoj. Biti kralju od pomoći kada bi on ujutru ustajao, dodati mu vodu ili košulju, značilo je vrhovnu počast. Pravo da se bude u prisustvu kralja, pravo da se u njegovom prisustvu govori, čak i pravo da se uće u njegove odaje kroz određena vrata, bilo je odraz nečije moći i reputacije. Luj XIV je napisao u svojim memoarima:
Uopšte je jedno od najznačajnijih dostignuća Naše moći da je jedna stvar koja po sebi dobila neprocenjivu vrednost[6]
Etikecija se nije odnosila samo na odnos prema kralju, već je važila i za vojvode, prinčeve, svakog dvorjanina. Protokol je određivao međusobne odnose i svakome dodeljivao mesto u dvorskom društvenom sistemu. Primer za strog dvorski ceremonijal je sledeća anegdota, koju je prenela jedna od dvorskih dama Marije Antoanete (madam Kampan).
Kraljičin ceremonijal je odgovarao kraljevom ceremonijalu. Dvorska dama je imala pravo da kraljici pri oblačenju pruži košulju. Druga dama joj je pružala potsuknju i odeću. Ako bi tu bila princeza iz kraljevske porodice, onda bi na nju prešlo pravo da kraljici doda košulju. Tako je jednom kraljica bila pored svojih dama potpuno razodevena. Njena sobarica je dodala košulju njenoj dvorskoj dami u trenutku kad je u sobu ušla vojvotkinja od Orleana. Dvorska dama je vratila košulju sobarici koja je nameravala da košulju da vojvotkinji, kad je u sobu ušla još više rangirana grofica od Provanse. Sad je košulja vraćena sobarici, pa je tek iz ruku grofice stigla najzad do kraljice. Sve ovo vreme ona je bila gola, onakva kakvu ju je Bog stvorio, morala je stajati i posmatrati kako se dame njenom košuljom nadmeću u davanju komplimenta[7]
Proslave u Versaju[uredi | uredi izvor]
Da bi se zabavili besposleni dvorjani u Versaju su organizovani balovi, proslave i turniri. Lično je kralj bio organizator redovnih zabavnih večeri u svojim apartmanima.[8] Pored stalnih banketa, maskenbala i izvođenja opera, povremeno su organizovane višednevne proslave koje su svojom blistavošću i brojem zvanica služile da uveličaju kraljevu slavu.
Posebno su dve proslave proširile reputaciju Versaja: od 7. do 14. maja 1664. održana je velika proslava „Zadovoljstva Čarobnog ostrva“ u proširenom parku, gde je kralj Luj XIV ugostio 600 zvanica.[9] Lajtmotiv proslave, priča o Alsini i Čarobnom ostrvu, bila je omiljena tema u doba baroka. To je bila proslava za koju je Žan-Batist Lili komponovao nove opere, a Molijer napisao pozorišne komade. Zbog ogromnog novca uloženog u slavlje ovaj događaj je privukao pažnju i zavist drugih evropskih dvorova. Godine 1668. priređena je proslava „Veliko kraljevo zadovoljstvo“ povodom sklapanja mira iz Ahena. Ova proslava nije organizovana samo zbog kraljeve pobede, već i kao poklon njegovoj ljubavnici madam Montespan. U okviru proslave izveden je balet sa više od 1.200 glumaca, igrača i statista. Muziku je napisao dvorski kompozitor Lili, a libreto dvorski pisac Molijer.
Druge značajne proslave odigrale su se u Versaju 23. februara 1745. i 9. februara 1747, kao i kad se venčao dofen i kasniji kralj Luj XVI maja 1770.
Znameniti događaji[uredi | uredi izvor]
U dvorcu Versaj odigralo se više bitnih istorijskih događaja. Tu su obitavali ambasadori iz više evropskih zemalja, delegacije iz Sijama, Persije, kao i Indijanci iz francuskih kolonija u Americi. Najznačajniji politički događaj bilo je sklapanje Versajskog mirovnog ugovora 1919.
Godine 1757. Damjen je ovde pokušao atentat na Luja XV (i zbog toga bio raščerečen), 1763. gostovao je mladi Mocart. Dana 19. septembra 1783. braća Mongolfje su poslali na let balonom jednu ovcu, jednog petla i jednu patku pred kraljem, kraljicom i više hiljada posmatrača.
Uloga dvorca u modernoj Francuskoj[uredi | uredi izvor]
Od vremena treće republike sastajala se Francuska skupština u Versaju u posebno izgrađenoj dvorani u južnom krilu. Ovde su poslanici i senatori birali Predsednika republike od 1879. do 1953. I danas se u dvorcu Versaj okupljaju poslanici kod donošenja veoma važnih odluka ili promene ustava.
Bretonski separatisti su 26. juna 1978. izazvali podmetnutu eksploziju u dvorcu Versaj, koji je za njih predstavljao simbol francuskog centralizma.
Dvorac i park Versaja su stavljeni na UNESKO listu Svetske baštine 1979.
Versajski dvorac sa svojim parkovima, muzejima i sporednim dvorcima je otvoren za javnost i predstavlja najposećeniji dvorac Francuske. Za održavanje dvorca brine se ekipa od 800 ljudi.[10] Poseta dvorcu i muzejima se naplaćuje. Godišnje dvorac poseti oko tri miliona ljudi.[11] Oko 70% posetilaca su stranci.
Istorija[uredi | uredi izvor]
1083. u povelji opatije Sent-Per iz Čartresa spominje se stanoviti Hugues de Versailles što je prvi spomen imena. Sve do 1678. kada Luj XIV odlučuje prebaciti dvor i vladu u Versaju, ovo je bilo malo selo okruženo šumama. Dolaskom kralja i njegovog dvora 6. maja 1682. ovo malo mesto ubrzano se razvija, i do kraja vladavine Luja XIV ima oko 30.000 stanovnika. Grad se nastavlja razvijati i za vreme njegovih naslednika, i do revolucije ima oko 50.000 stanovnika.
Važnost grada počinje opadati odlaskom vlasti iz njega. Ovo opadanje prestaje nakon 1871. godine, kada je uspostavom Pariske komune vlast premeštena u Versaj, kog je napustila tek 1879. godine.
Kasnije, Versaj se razvija kao provincijski grad, sa važnom turističkom ulogom. Postaje ponovno slavan potpisivanjem Versajskih ugovora krajem Prvog svetskog rata.
Danas je rastom pariskih predgrađa, Versaj, koji je doživio veliki ekonomski i demografski razvoj, uključen u parisku aglomerizaciju. Uloga grada kao političkog i pravnog središta pojačana je 1960-ih i 1970-ih, kad je grad postao središte zapadnih predgrađa Pariza.
Politika[uredi | uredi izvor]
Versaj je sedište departmana Ivlin, okruga Versaja i tri kantona. Versaj je označen kao prefektura departmana Seine-et-Oise stvaranjem departmana u martu 1790. Nakon reforme u januaru 1968. koja je dovela do raspada departmana Seine-et-Oise, grad je postao glavno mesto novog departmana Ivlen koji čini oko 40% površine starog departmana. Od 2002. godine, Versaj je središnje mesto zajednice opština Grand Park, koja je nazvana po velikom parku Luja XIV. U ovoj zajednici živi oko 150.000 stanovnika Ivlensa, a od 2003. pridružena je i opština Bjevr iz departmana Eson.
Od 1792. godine, Versaj je sedište jedne od trideset akademija, tj. upravne jedinice ministarstva obrazovanja, a pokriva zapadno područje starog departmana Seine-et-Oise, tj. Esen, Gornja Sena, Ivlen i Dolina Oaze.
1975. godine, Versaj je postao sedište prizivnog suda čija se ovlaštenja prostiru na područje deparmana Er i Loar, Gornja Sena, Dolina Oaze i Ivlin.
Versaj je sedište i dijeceze Katoličke crkve koja je stvorena 1790, pa je pod upravom pariske nadbiskupije.
Iako je Pariz uvek ostao službeni glavni grad Francuske, Versaj je nekoliko puta bio sedište središnje vlasti, i time zapravo glavni grad države:
- od maja 1682. kada je Luj XIV odlučio premestiti dvorac i vladu iz Pariza u Versaj, pa sve do septembra 1715. (smrt Luja XIV), kada se regent Filip Orleanski odlučio premestiti u Pariz.
- od juna 1722, kada je kralj Luj XV premestio dvorac u Versaj, pa do oktobra 1789. kada je narod prisilio kralja Luja XVI na povratak u Pariz.
- od 20. marta 1871, kada su vlada Treće Republike i parlament pobegli u Versaj, bežeći od ustanka Pariske komune, do novembra 1879, kada je izborom Žila Grevija na mesto predsednika vraćena vlada i parlament u Pariz.
Versaj je takođe vrlo važan garnizonski grad još od razdoblja monarhije. U vojnim i odbrambenim organima zaposleno je oko 7.000 civila i vojnika, većinom visokoobrazovanih i smeštenih u četvrt Satori.
Opštinska vlast[uredi | uredi izvor]
Opštinsko veće sastoji se od 53 osoba.
| Razdoblje | Osoba | Stranka |
|---|---|---|
| Od 1995. | Étienne Pinte | UMP |
| 1977—1994. | André Damien | UDF |
| 1947—1976. | André Mignot | |
| 1944—1946. | Émile Labeyrie | PCF |
| 1935—1944. | Gaston Henry-Haye | |
| 1925—1935. | Yves Le Coz | |
| 1919—1925. | Henri Saint-Mleux | |
| 1913—1919. | Henri Frédéric Simon | |
| 1888—1913. | Édouard Levebvre | |
| 1879—1987. | Hippolyte Deroisin | |
| ... | ||
| 1837—1847. | Ovide Remilly | |
| 1831—1836. | Louis Haussmann | |
| ... | ||
| 1790—1790. | Hyacinthe Richaud | |
| 1789. | Jean-François Coste |
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
Demografija[uredi | uredi izvor]
| 1962. | 1968. | 1975. | 1982. | 1990. | 1999. | 2006. | 2011. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 86.759 | 90.829 | 94.145 | 91.494 | 87.789 | 85.726 | 87.549 | 86.307 |
1999. godine, 87,9% stanovništva u Versaju činilo je stanovništvo rođeno u kontinentalnoj Francuskoj, 0,9% stanovništva rođeno je u prekomorskim teritorijama Francuske, a 4,2% su francuski državljani koji su rođeni van Francuske. Imigranti čine ostatak stanovništva.
Ekonomija[uredi | uredi izvor]
Ekonomiju Versaja obeležavaju tri glavne aktivnosti ili sektora:
- turizam, koji je većinom vezan za palatu koju godišnje poseti oko tri miliona ljudi,
- upravne i trgovačke funkcije, većinom vezane za status grada koji je sedište departmana i raznih administrativnih institucija,
- aktivnosti vezane uz odbranu, većinom se odvijaju u četvrti Satoru.
Versaj je sedište trgovačke i industrijske komore Versailles-Val-d'Oise-Yvelines (Chambre de commerce et d'industrie de Versailles-Val-d'Oise-Yvelines), kao i regionalne trgovačke i industrijske komore Pariz – Île de France (Chambre régionale de commerce et d'industrie Paris – Île de France).
Kultura[uredi | uredi izvor]
Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]
- Luj XIV (1638—1715), rođen u Saint-Germain-en-Layeu, kralj Francuske od 1661. do 1715.
- Luj XV (1710—1774), rođen u Versaju, kralj Francuske od 1715. do 1774.
- Luj XVI (1754—1793), rođen u Versaju, kralj Francuske od 1774. do 1791, te kralj Francuza od 1791. do 1792.
- Luj XVII (1785—1795)
- Luj XVIII (1755—1824), rođen u Versaju, kralj Francuske od aprila 1814. do marta 1815. i od 1815. do 1824.
- Karlo X (1757—1836), rođen u Versaju, kralj Francuske od 1824. do 1830.
- Jean-Antoine Houdon, rođen u Versaju 1744, skulptor
- Louis-Alexandre Berthier (1753—1815), francuski maršal i načelnik generalštaba u doba Napoleona
- Agathe de Rambaud (1764—1853) rođena u Versaju
- general Lazare Hoche (1768—1797)
- general Gaspard Gourgaud (1783—1852)
- François Achille Bazaine (1811—1864), rođen u Versaju, maršal Napoleona III
- Ferdinand de Lesseps, rođen u Versaju 1805.
- kardinal Pierre Gerlier (1880—1965), nadbiskup Liona (1937—1965).
- Denis Podalydès, rođen u Versaju 1963, scenarista, glumac, i režiser
- Michel Gondry, rođen u Versaju 1963, režiser i muzičar
- Jean-Benoît Dunckel, rođen u Versaju 1969, muzičar
- Nikolas Anelka, rođen u Versaju 1979, fudbaler
- Fucati, rođen u Versaju 1981, reper
Spomenici[uredi | uredi izvor]
Palata je bila sedište dvora francuskih kraljeva za vreme Luja XIV, Luja XV i Luja XVI. U njoj je Engleska priznala nezavisnost SAD (1783), ovde se dogodilo ujedinjenje Drugog Rajha (1871), i ovde je potpisan Versajski ugovor (1919) u Galeriji ogledala. Palata se još uvek koristi za proglašenje izmena francuskog ustava.
- Veliki Trijanon (Grand Trianon)
- Mali Trijanon (Petit Trianon)
- Amo (Hameau)
- igralište
- muzej kočija
- katedrala Sveti Luj
- crkva Notr Dam
- crkva sveti Simforijen
- Bruxella 1238
- gimnazija Hoche
- železnička stanica Versaj
- pozorište Montansier
Sport[uredi | uredi izvor]
Biciklizam[uredi | uredi izvor]
Versaj je 16 puta bio grad u etapi Tur d Fransa između 1958. i 1989. Te zadnje godine u zadnjoj etapi između Pariza i Versaja, postao je poznat po porazu Lauren Finjona kojeg je pobedio Greg LeMond za osam sekundi nakon 3.000 km duge trke.
Veslanje[uredi | uredi izvor]
Cercle Nautique je jedna od najstarijih sportskih društva u gradu. Udruženje "Cercle Nautique de Versailles" osnovano je 1908. godine, a većina njenih aktivnosti odvijaju se na Grand Kanal Versajske palate. Cilj udruženja je razvijanje veslanja u svim oblicima, pa udruženje redovno organizuje nacionalna i međunarodna takmičenja u veslanju.
Ragbi[uredi | uredi izvor]
Ovaj sport započinu učenici gimnazije Hoche koji stvaraju udruženje Association Athlétique du Lycée Hoche. I nakon više od jednog veka ovaj sport je i dalje popularan u Versaju, a igra se u mnogim školama. Postoji i ragbi klub Versaj.
Jahanje[uredi | uredi izvor]
U gradu postoji jahački klub "Club Hippique de Versailles" sa oko 1.000 članova, a star više od pola veka i svake godine organizuje nacionalno jahačko takmičenje, kao i regionalna i departmanska takmičenja. U gradu se nalazi jahačka akademija Bartabas koja se nalazi u velikoj staji (Grande Écurie) palate.
Međunarodna saradnja[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „National Institute of Statistics and Economic Studies”.
- ^ Jean M. Pérouse de Montclos, Robert Polidori: Versailles pp. 88 ff.
- ^ Vincent Cronin Ludwig XVI. und Marie Antoinette, List Verlag. . str. 17.
- ^ Boekhoff, Hermann, ur. (2005). Paläste, Schlösser, Residenzen - Zentren europäischer Geschichte. str. 92.
- ^ Hermann Boekhoff (Hrsg.) Paläste, Schlösser, Residenzen - Zentren europäischer Geschichte pp. 100 f.
- ^ Jean M. Pérouse de Montclos, Robert Polidori: Versailles Könemann, Köln (1996). str. 64.
- ^ Norbert Elias: Die höfische Gesellschaft, Suhrkamp (2002). str. 148 f.
- ^ Jean M. Pérouse de Montclos, Robert Polidori: Versailles pp. 71 ff.
- ^ Bernd-Rüdiger Schwesig Ludwig XIV.. str. 44.
- ^ „Internet prezentacija dvorca, pregled zaposlenog osoblja”. Arhivirano iz originala 26. 10. 2007. g. Pristupljeno 16. 11. 2010.
- ^ Hamburger Abendblatt 23. decembar 2003.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Boekhoff, Hermann, ur. (2005). Paläste, Schlösser, Residenzen - Zentren europäischer Geschichte. str. 92.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Turistička kancelarija Versaja
- Versaj na stranicama INSEE-a
- Položaj Versaja na Gugl mapama
- Kategorija Versaj na dmoz-u
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Ostale | |
