Viminacijum
Viminacijum (lat. Viminacium[1][2]) je arheološko nalazište u blizini Starog Kostolca, 12 km od Požarevca. Rimski vojni logor i grad nastao je u I i trajao do početka VII veka. Bio je jedan od najznačajnijih legijskih logora na Dunavu, a izvesno vreme i glavni grad rimske provincije Gornje Mezije, koja je obuhvatala najveći deo Srbije, severnu Makedoniju i deo severozapadne Bugarske.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Pod Hadrijanom stekao je status municipija, grada sa visokim stepenom autonomije koji podrazumeva i nezavisnu gradsku upravu a za vladavine Gordijana III postaje kolonija rimskih građana i dobija pravo na kovanje lokalnog novca, i drugih predmeta od olova.[3] U okvirima rimske uprave bio je to najveći status koji jedan grad može da dosegne. Ovde je 211. godine Septimije Sever proglasio carem svoga sina Karakalu.
Procenjuje se da je grad imao 48 hiljada stanovnika a u njemu su takođe boravile dve legije, legija IV Flavija i legija VII Klaudija.[4][5]
Bio je sedište episkopa u 4. veku, a kasnije dobija status mitropolije. Prvi znani mitropolit Viminacijuma je mitropolit Amant, koji se pominje kao učesnik Sabora u Sardici (današnja Sofija) 343. godine. Posle najezde varvara (Avara i Huna) pod vođstvom Atile grad je razoren 441. godine. Obnovljen je kao pogranično vojno utvrđenje 535. godine, za vreme vladavine cara Justinijana I (527—565) kada i mitropolija u Viminacijumu. Sa dolaskom Slovena na ostacima Viminacijuma nastaje naselje Braničevo.
Arheološka istraživanja[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Prva naučna iskopavanja Viminacijuma počeo je Mihailo Valtrović 1882. godine sa 12 zatvorenika. Početkom 20. veka istraživanja je nastavio Miloje Vasić kada je kraljica Draga Obrenović dala donaciju od 100 zlatnika za nastavak radova.[6]
Obimna arheološka istraživanja započeta su zbog izgradnje termoelektrane i površinskog kopa Drmno, 1977. godine, na prostoru nekropola, jugozapadno od kastruma. Istraživanja su dala izuzetno bogat i značajan arheološki materijal. Pronađene su zanatske radionice, u okvirima kojih su se nalazile peći za pečenje opeke, a grad je takođe posedovao terme, koje su bile glavno sastajalište Rimljana. U središtu termi bile su prostorije za masažu. Iskopano je šest bazena, u kojima ponegde mogu da se nazru oslikani zidovi sa cvetnim i životinjskim motivima. Kupatilo je bilo parno a topao vazduh je cirkulisao između stubića i zagrevao opeku ispod podnica dok je voda stizala sa izvora u slobodnom padu, akveduktom istraženim u dužini od deset kilometara. Pronađene su i svetiljke koje su služile za noćno kupanje.
Iskopan je Mauzolej, za koji se pretpostavlja da je grobnica cara Hostilijana, sina cara Trajana Decija, koje je boravio u Viminacijumu tokom 251. godine. Hostelijan je došao na presto posle tragične smrti njegovog oca Trajana i brata Herenija. Ni Hostelijan nije dugo poživeo, umro je verovatno od kuge a smatra se da je da je spaljen u Mauzoleju. Pronađeno je više grobnica sa izuzetnim freskama.[7] Dve od njih su oslikane freskama i potiču iz doba paganstva, što se zaključuje po dekoraciji florom i faunom živih boja, dok je treća grobnica ukrašena likom devojke koja je pripadala višim društvenim slojevima, na šta upućuju pronađeni delovi zlatnom bojom obrubljene haljine. Do sada je istraženo više oko 14.000 grobnica, a Fresko-slikarstvo je uz nalaze grobnica pružalo značajne podatke o počecima hrišćanstva na ovim prostorima. Nalaz grobnica sa Nebeskim jahačem i Hristovim monogramom pružaju ideju kako se paganstvo preobražavalo u hrišćanstvo.
Otkrivena je Severna kapija utvrđenja a postojale su još tri, što ukazuje na moćni sistem. Na celom prostoru nalazišta je pronađeno i mnoštvo novčića a najviše ipak u grobnicama, u koje su umrli polagani sa tri krčaga (za ulje, vino, vodu) i novčićem u ustima - da Heronu plate prevoz na onaj svet.
U 19. veku još su se jasno nazirali obrisi naselja, široke ulice koje se seku pod pravim uglom, trgovi, pozorišta, kupatila, vodovod i gradski bedemi. Danas su ostali samo delovi. Mermerne skulpture, nadgrobne ploče i sarkofazi, nakit i posuđe iz Viminacijuma čuvaju se u Narodnim muzejima u Beogradu i Požarevcu.[8]
U Viminacijumu je 2012. godine otkrivena figurina ženskog božanstva stara oko 4000 godina. U pitanju je bliznakinja Kličevačkog idola otkrivenog 1881. godine.[9] Godine 2013. je pronađen žrtvenik posvećen nimfama,[10] a tokom 2014. pronašli su mermerne statue i zlatnu ogrlicu iz rimskog perioda.[11] Početo je sa iskopavanjem rimskog vojnog logora 2017. godine.[12] Tokom 2018. pronađeni su sarkofazi iz rimskog doba koji nisu ranije opljačkani i grobnica za koju se smatra da pripada nekom mladom imperatoru.[13][14]
Dobitnik je međunarodne nagrade „Živa” za najbolji slovenski muzej 2018. godine.[15]
Galerija slika[uredi | uredi izvor]
-
Maketa grada -
Ostaci Viminacijuma -
Ostaci majke i deteta, sahranjenih zajedno oko 250. godine nove ere -
Rimska kupatila -
Rekonstrukcija amfiteatra u Viminacijumu -
Mamut izložen u Viminacijumu -
Igračke izložene u Narodnom muzeju u Požarevcu -
Svećnjaci izloženi u Narodnom muzeju u Požarevcu -
Nadgrobna stela sa reljefnim prikazom iz Viminacijuma, dvorište Narodnog muzeja u Požarevcu -
Nadgrobna stela iz Viminacijuma, dvorište Narodnog muzeja u Požarevcu -
-
-
-
-
-
-
-
-
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Viminacium Arhivirano na sajtu Wayback Machine (3. april 2017) dare.ht.lu.se
- ^ Gradovi i mesta: Gornja Mezija - Donja Mezija - Dakija (Urbes et Loca: Moesia Superior - Moesia Inferior - Dacia)
- ^ Popović, Ivana. 1992a. Radionica olovnih predmeta ili svetilišta kulta podunavskih konjanika u Viminacijumu. Viminacium 7: 29–56.
- ^ Rimski grad kakvog nema u Italiji („Večernje novosti“, 20. septembar 2013)
- ^ Otkriven Principijum Sedme Klaudijeve legije („Politika”, 25. novembar 2020)
- ^ Istraženo svega tri odsto Viminacijuma („Politika”, 24. april 2018)
- ^ Korać, Miomir. 2007. Slikarstvo Viminacijuma. Beograd: Centar za nove tehnologije – Viminacium
- ^ Dautova Ruševljan, Velika. 2006. Rimski predmeti od olova iz Srema. GSAD 22:333–352.
- ^ Senzacionalno otkriće u Viminacijumu („Večernje novosti“, 17. oktobar 2012), Pristupljeno 14. 4. 2013.
- ^ Viminacijum: Pronađen žrtvenik posvećen nimfama („Večernje novosti“, 19. jul 2013)
- ^ Mermerne statue i zlatna ogrlica pronađeni u Viminacijumu („Večernje novosti“, 28. novembar 2014)
- ^ U Viminacijumu pronađen fascinantni rimski legijski logor (B92, 8. mart 2017)
- ^ Ljubav nastavljena u grobnicama („Politika”, 3. jun 2018)
- ^ Otkriven carski mauzolej u Viminacijumu („Večernje novosti”, 19. april 2018)
- ^ Veliko priznanje Viminacijumu („Politika”, 20. septembar 2018)
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mirković, Miroslava (1968). Rimski gradovi na Dunavu u Gornjoj Meziji. Beograd: Arheološko društvo Jugoslavije.
- Mirković, Miroslava (1970). „Provincijski sabor Gornje Mezije”. Zbornik Filozofskog fakulteta u Beogradu. 11 (1): 83—90.
- Mirković, Miroslava (1976). Inscriptions de la Mésie Supérieure. 1. Belgrade: Centre d'études épigraphiques et numismatiques.
- Mirković, Miroslava (1986). Inscriptions de la Mésie Supérieure. 2. Belgrade: Centre d'études épigraphiques et numismatiques.
- Mirković, Miroslava (2007). Moesia Superior: Eine Provinz an der mittleren Donau. Mainz am Rhein: Zabern.
- Mikić, Ilija Ž. (2016). Viminacijum - interdisciplinarna interpretacija odnosa naseljenosti i stanovništva od kasne praistorije do kasnog srednjeg veka. Beograd: Centar za multidisciplinarne studije Univerziteta u Beogradu.
- Narodni muzej Požarevac — Viminacijum
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvanični veb-sajt
- Putevi rimskih imperatora: Blistavi grad, RTS Kulturno - umetnički program - Zvanični kanal
- Mesto koje čuvam: Horizonti moga svetla (RTS Kulturno-umetnički program - Zvanični kanal)
- Paleta kulturnog nasleđa: Viminacijum - arheološki park (RTS Kulturna baština - Zvanični kanal)
- Krađa arheološko blaga (RTS Kulturno-umetnički program - Zvanični jutjub kanal)
- „Divlji“ arheolozi, Verica Mikić, Nin br. 2727, 3. april 2003.
- „Rimski grad na Dunavu“, Savo Popović, Večernje novosti, feljton „Rim u Srbiji“, 5 nastavak, 27. jul 2007.
- „Iznenađenja u Viminacijumu“ Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. mart 2016), V. Vučković, Pres magazin, 12. maj 2009.
- „Otkriven mamut u Viminacijumu“, S. Korać i S. M., Politika, tema dana, 4. jun 2009.
- „Panonska luka?“, T. Marić, Večernje novosti, kultura, 8. jun 2009.
- „Zvezdano nebo za Viminacijum“, Dragan Matanović, Večernje novosti, kultura, 15. avgust 2009.
- „Viminacijum, najstariji arheološki lokalitet u Srbiji“, Mirjana Knežević, sajt Putujem. com, 24. avgust 2009.
- „Viminacijum“, Vreme, broj 1007, Tanja Jovanović, 22. april 2010.
- „Viminacijum će obići milioni turista“, Svetislav Marković, Blic, 28. april 2010.
- „Novo otkriće u Viminacijumu“, T. Marić, Večernje novosti, kultura, 1. jul 2010.
- „Nova otkrića na Viminacijumu“, D. Matović, Večernje novosti, kultura, 27. jul 2010.
- „Viminacijum kao novi Pompeji“, M. Marković. Večernje novosti, reportaže, 13. avgust 2010.
- Farmacija stara osam milenijuma („Politika”, 12. jul 2019)
- Viminacijum će tek iznedriti nova saznanja („Politika”, 2. oktobar 2020)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
