Visbi

Visbi šved. Visby
Pogled na grad Visbi
Grb
Administrativni podaci
Država	Švedska
Okrug	Gotlandski
Osnovan	oko 900.
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2010.	22.593
— gustina	1.816,16 st./km2
Aglomeracija (2012.)	57.224
Geografske karakteristike
Koordinate	57° 38′ 00″ S; 18° 17′ 00″ I
Vremenska zona	UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Aps. visina	0-50 m
Površina	12,44 km2
Visbi Visbi na karti Švedske
Pozivni broj	+46 498
Veb-sajt
www.gotland.se

Visbi Visby
Svetska baština Uneska
Zvanično ime	Hanzeatski grad Visbi
Mesto	Gotland Municipality, Visby stad, Gotland, Švedska
Koordinate	57° 37′ 44″ S; 18° 18′ 26″ I
Površina	1.453 ha (156.400.000 sq ft)
Kriterijum	kulturna: iv, v
Referenca	731
Upis	1995. (19. sednica)
Veb-sajt	http://whc.unesco.org/en/list/731

Visbi (šved. Visby) grad je u Švedskoj, u krajnje jugoistočnom delu države, na ostrvu Gotland. Grad je u okviru Gotlandskog okruga i njegovo je upravno sedište i najveće naselje (u stvari jedini grad). Visbi je istovremeno i sedište Opštine Gotland, koja se poklapa sa okrugom.

Visbi je čuven kao najbolje očuvani srednjovekovni grad u Skandinaviji, okružen 3,4 km dugim kamenim bedemom. Stoga se grad nalazi na spisku svetske baštine UNESKO-a.

Poreklo naziva

Ime potiče od staronordijske reči Vi, što znači „mesto gde se žrtvuje“. Ona je dodata na reč By, u značenju „grad“.

Prirodni uslovi

Visbi se nalazi u krajnje jugoistočnom delu Švedske. Od glavnog grada države, Stokholma, grad je udaljen 210 km južno (uključujući prevoz trajektom).

Reljef: Visbi se razvio na zapadnoj strani ostrva Gotland, na mestu gde je ono najbliže skandinavskom kopnu. Gradsko područje je brdovito, a nadmorska visina se kreće 0-50 m.

Klima u Visbiju je kontinentalna sa uticajem mora i krajnjih ogranaka Golfske struje. Stoga su zime blaže, a leta svežija u odnosu na datu geografsku širinu.

Vode: Visbi se razvio na zapadnoj strani ostrva Gotland, u središnjem delu Baltičkog mora. Grad se obrazovao na mestu nekadašnjeg malog zaliva, koji je danas u celosti pretvoren u pristanište.

Istorija

Nije poznata najranija istorija Visbija, ali je dato područje naseljeno u vreme praistorije (ostaci primitivnih građevina).

Naselje je na ovo mestu se javlja oko 900. godine kao trgovačko središte. U 12. veku sagrađena je saborna crkva posvećena Bogorodici, koja je preoblikovana je u 13. veku.

U vreme poznog srednjeg veka grad je napredovao, jer je bio član Hanze, a nalazio se na geografski veoma značajnom mestu u Baltičkom moru. Gradnja zidina otpočela je u 13. veku. Već do 1280. zidovi su dostigli sadašnju visinu i dobili su osobene kule. Ostrvo Gotland je osvojio kralj Valdemar IV od Danske, pa je Visbi postao danski grad. Gusari Vitalijanci su više puta (1391, 1394. i 1398) zauzimali i pljačkali Visbi. Kralj Erik od Pomeranije je izgradio dvorac n Visbiju i tu živeo od 1439.. godine. Visbi je tada postao „gusarsko gnezdo“ i obustavljena je sva trgovina. Hanza je 1470. proglasila da Visbi više nije hanzeatski grad.

Konačni udarac Visbiju došao je 1525. godine. Trgovci iz Visbija bili su u svađi sa nemačkim Libekom. Nemci su započeli sa paljenjem svih crkava u gradu sem saborne. Ruševine su ostale do dana-današnjeg.

Visbi je ponovo postao švedski grad 1645, posle 300 godina pod danskom upravom. Međutim, sve do početka 19. veka Visbi nije napredovao. Tada ponovo dolazi do razvoja trgovine i pomorstva. Grad i ostrvo su ponovo doživeli blagostanje.

Posle Drugog svetskog rata Visbi je postao turističko središte, a razvoju turizma doprinelo je i dobijanje statusa svetske baštine 1995. godine.

Stanovništvo

Visbi je danas grad srednje veličine za švedske uslove. Grad ima oko 23.000 stanovnika (podatak iz 2010. g.), a gradsko područje, tj. istoimena opština ima oko 57.000 stanovnika (podatak iz 2010. g.). Poslednjih decenija broj stanovnika u gradu lagano, ali sigurno raste.

Do sredine 20. veka Visbi su naseljavali isključivo etnički Šveđani. Međutim, sa jačanjem useljavanja u Švedsku, stanovništvo Kalmara je postalo šarolikije, ali opet manje nego u slučaju drugih većih gradova u državi.

Privreda

Danas je Visbi savremeni industrijski grad sa razvijenom privredom. Nekadašnje pomorstvo i ribolov su savremeni, ali ne i važni kao nekad. Poslednje dve decenije posebno se razvijaju trgovina, usluge i turizam.

Znamenitosti

Visbi ima izvanredno očuvano staro gradsko jezgro, koje je najbolje očuvan srednjovekovni grad u Skandinaviji. On se sastoji od nepravilne mreže ulica i trgova, a okružen je 3,4 km dugim kamenim bedemom. Stoga se grad nalazi na spisku svetske baštine UNESKO-a od 1995. godine.

Galerija

• 
  Saborna crkva u Visbiju
• 
  Crkva svetog Nikole, građena 1230, spaljena 1525.
• 
  Visbi oko 1700.
• 
  Gradska luka
• 
  Barutna kula
• 
  Gradski kej
• 
  Gradski park Almedalen
• 
  Ulica starog gradskog jezgra
• 
  Pakhuslan, jedan od trgova starog Vizbija

Spoljašnje veze

• World Heritage Visby Map with associated picture links
• Mitt Visby Local news, weather forecast, events, cinema and TV-guide.
• The official Medieval Week Visby site
• Large collection of photos from the Medieval Week (Medeltidsveckan) in Visby Arhivirano na sajtu Wayback Machine (31. maj 2009)
• information about Visby, the medieval week and a collection of photos Arhivirano na sajtu Wayback Machine (4. januar 2009)