Vladislav Gomulka

Vladislav Gomulka
Lični podaci
Datum rođenja	(1905-02-06)6. februar 1905.
Mesto rođenja	Krosno, Austrougarska
Datum smrti	1. septembar 1982.(1982-09-01) (77 god.)
Mesto smrti	Konstancin, Poljska
Narodnost	Poljak
Religija	nijedna (ateizam)
Profesija	političar
Politička karijera
Politička stranka	Komunistička partija Poljske Poljska radnička partija Poljska ujedinjena radnička partija
Mandati Prvi sekretar PURP 21. oktobar 1956 — 20. decembar 1970. Prethodnik Edvard Ohab Naslednik Edvard Gjerek Prvi sekretar Poljske radničke partije 1943 — 1948. Prethodnik Pavle Finder Naslednik Boleslav Bjerut

Vladislav Gomulka (polj. Władysław Gomułka; 6. februar 1905 — 1. septembar 1982) bio je poljski komunistički vođa i de fakto vođa Poljske od 1945. do 1948. i od 1956. do 1970. godine.

Biografija

Rođen je 1905. u selu Krosnu (tada deo Austrougarske). Član Komunističke partije Poljske postao je 1926. godine. Nakon jednogodišnjeg boravka u Sovjetskom Savezu 1934, po povratku u Poljsku je osuđen na robiju, koju je izdržavao sve do početka Drugog svetskog rata.

Tokom rata je postao uticajan poljski komunist do te mere da je uverio Staljina da mu dopusti osnivanje poljske komunističke partije pod imenom Poljska radnička partija. Učestvovao je u dolasku komunista na vlast u Poljskoj nakon rata i u tom periodu bio zamenik premijera Privremene vlade Republike Poljske 1945. godine.

Tokom prvih posleratnih godina uništio je uticaj opozicije u Poljskoj i bio jedan od najmoćnijih poljskih komunista. Međutim, tokom unutarpartijskih borbi za uticaj između 1951. i 1954, bio je optužen da je desničar i reakcionar i izbačen iz članstva vladajućeg PURP-a.

Nakon Bjerutove smrti 1956. i početka destaljinizacije u Poljskoj, izbili su radnički protesti u Poznanju zbog rasta cena, nestašice osnovnih životnih potrepština i ostalog. Vladine snage ugušile su proteste, pri čemu je bilo i mrtvih. Rehabilitovan tokom destaljinizacije, Gomulka je ponovno došao na vlast nakon što ga je Edvard Ohab pozvao da smiri stanje u državi. Prvo je iz Politbiroa i ministarstva odbrane uklonio maršala Konstantina Rokosovskog (koji je naredio pucanje na radnike u Poznanju) i uverio Sovjete da Poljska ne namerava napustiti socijalizam. Pošto je dobio sovjetsku podršku, postao je novi sekretar PURP i pokrenuo niz privrednih reformi i gradio „poljski put u socijalizam“.

Iako je tokom prvih godina svoje vladavine bio veoma popularan među narodom, od 1960—ih je postao konzervativan pod sve većim sovjetskim uticajem. Podupirao je progone studenata, inteligencije i pripadnika Rimokatoličke crkve. Godine 1968. poveo je žestoku anticionističku kampanju zbog protivljenja sovjetskog bloka Šestodnevnom ratu (iako mu je žena bila Jevrejka). Iste je godine učestvovao u invaziji Varšavskog pakta na Čehoslovačku.

U decembru 1970. bio je nateran u penziju usled izbijanja nemira lučkih radnika u poljskim primorskim gradovima. U zvaničnoj verziji povukao se iz zdravstvenih razloga, iako je zapravo uistinu pretrpeo srčani udar. Njegovo mesto preuzeo je mlađi Edvard Gjerek i stanje u zemlji se smirilo. Vladislav Gomulka umro je od raka 1982. u 77. godini. Memoari su mu objavljeni 1994. godine.