Gimnastika na Letnjim olimpijskim igrama
_pictogram.svg)
Gimnastika je sport u kojem se takmičilo na svim Letnjim olimpijskim igrama od prvih modernih Olimpijskih igara 1896. u Atini. Temelji današnjeg programa sportske gimnastike na Igrama su postavljeni 1924. u Parizu kada su organizovana prva takmičenja u individualnoj i ekipnoj muškoj konkurenciji. Od 1928. u Amsterdamu i žene nastupaju u sportskoj gimnastici na Igrama, ali je tek 1960. godine u Rimu program utvrđen na današnjih 6 disciplina.[1]
Ovim sportom su od 1952. godine dominirali sportisti iz bivšeg Sovjetskog Saveza, sve do 2008. u Pekingu kada su se kineski sportisti najviše puta popeli na pobedničko postolje.
Takmičenje se održava u sportskoj gimnastici, ritmičkoj gimnastici i trambulini
Sportska gimnastika[uredi | uredi izvor]
_pictogram_2.svg)
Na prvom gimnastičkom takmičenju na Olimpijskim igrama u Atini 1896. godine učestvovalo je 18 gimnastičara iz 5 zemalja. Proizvoljne vežbe izvođene su na 6 sprava: vratilu, paralelnom razboju, konju sa hvataljkama, karikama, preskoku i penjanju uz konopac.[2]
Promene su postepeno vršene na svakom narednom takmičenju na Olimpijskim igrama: u broju sprava, broju gimnastičara u timu, kao i u kvalitetu izvođenja vežbi. Savremeni gimnastički program postavljen je na OI u Helsinkiju 1952. godine.[2]
U sportskoj gimnastici, muškarci i žene takmiče se posebno. Muškarci se takmiče na 6 sprava: parteru, konju sa hvataljkama, karikama, preskoku, paralelnom razboju i vratilu. Žene se takmiče na 4 sprava: preskoku, dvovisinskom razboju, gredi i parteru. Muškarci i žene se takmiče i za pojedinačne i ekipne titule.[3]
Sve do Atinskih igara 2004. godine, sistem bodovanja za sportsku gimnastiku koristio je „maksimum 10 bodova“. Na Igrama u Montrealu 1976, Nađa Komaneči iz Rumunije postala je prva takmičarka koja je ikada zaradila „savršen rezultat“ od 10. Njen veliki uspeh na ovim Igrama u Montrealu, kada je imala 14 godina, najavio je eru mladih šampionki, treniranih za gimnastičarke od najranijeg detinjstva. Kasnije je, kako bi se sprečilo pomeranje te granice u još mlađe kategorije, uvedeno pravilo da takmičari na olimpijskim igrama ne mogu biti mlađi od 16 godina.[1]
Godine 2005. ukinuta je ocena „savršenih 10“ kao maksimalni rezultat u korist novog otvorenog sistema, dizajniranog da omogući veću razliku između performansi sportista.[3] Uvedene su dve vrste rezultata: ocena „D“ (težina) u oceni izvedenih tehnika i „E“ (izvršenje) ocena koja ocenjuje umetnost i performanse. Ovi rezultati se kombinuju u sistemu gde sada nema maksimuma.[2]
Sada je sistem bodovanja uklonio gornju granicu poteškoća sa veštinama, sportisti moraju da odluče koju od najsmelijih tehnika koju će uključiti u svoju rutinu i kako da kombinuju pokrete različitog stepena teškoće u koherentan, angažovan i pobednički nastup.
Takmičenje u umetničkoj gimnastici započinje kvalifikacijskim krugovima da bi se utvrdilo ko će preći u timsko, pojedinačno takmičenje i pojedinačna finala. Bodovi koje svaki sportista osvoji za jedan nastup u svakom događaju odlučuju da li će nastaviti sa takmičenjem.
U ekipnom višestrukom takmičenju svaki sportista iz četvoročlanog tima nastupa, a medalje se dodeljuju prema ukupnom rezultatu. U pojedinačnom takmičenju jedan sportista se takmiči u svakoj disciplini (šest za muškarce, četiri za žene), a ukupan rezultat određuje njihov položaj. U pojedinačnim disciplinama, sportisti se takmiče jedni protiv drugih kako bi postigli najveći rezultat. Rezultati iz kvalifikacionih kola se ne uzimaju u obzir, samo oni postignuti u nadmetanjima za medalje.[3]
Ritmička gimnastika[uredi | uredi izvor]
.png)
Svetska gimnastička federacija je priznala ritmičku gimnastiku kao izdvojenu disciplinu 1963. godine, a godinu dana kasnije je organizovano i prvo međunarodno takmičenje u Budimpešti. Na igrama 1984. godine u Los Anđelesu ovaj sport postao je stalni član porodice Olimpijskih sportova.
Do Barselone 1992. godine na programu su bila isključivo individualna takmičenja, a ekipna su na program uvrštena 1996. u Atlanti.
Ritmička gimnastika je isključivo ženski sport i ima pet disciplina: čunjevi, lopta, traka, obruč i višeboj.[1]
Ritmičke gimnastičarke ocenjuju se na osnovu umeća izvođenja performansi uz muziku. Jedinstvenost sporta leži u kombinaciji muzičke interpretacije, uz rizik da se rekvizit baci nekoliko metara u vazduh i izgubi se iz vida tokom izvođenja skokova, okreta ili akrobatskih rutina, a zatim bude uspešno uhvaćen. Ritmičke gimnastičarke su sportistkinje koji poseduju izuzetnu snagu, brzinu, veštinu i fleksibilnost, ali i umetnički sklad.
Nastupi se održavaju na prostirci veličine 13 sa 13 metara, u različitim formatima za pojedinačna i grupna takmičenja. Gimnastičarke koje učestvuju u pojedinačnim takmičenjima nastupaju četiri puta, koristeći svaki rekvizit jednom. Svaki nastup mora trajati u intervalu od 75 do 90 sekundi. U grupnom takmičenju, ekipa od pet gimnastičarkinastupa dva puta koristeći više rekvizita istovremeno. Svaki nastup mora trajati između 2 minuta 15 sekundi i 2 minuta 30 sekundi. Prelazak ili ispod tog vremena dovodi do odbitka od 0,05 poena za svaku sekundu.[3]
Muzika koja se puštala tokom nastupa takođe igra značajnu ulogu u uspostavljanju raspoloženja i stila. Muzika sa vokalom dozvoljena je za jedan nastup po grupi i za dva nastupa po pojedincu.
Trambulina[uredi | uredi izvor]
Prve moderne trambuline su napravili gimnastičari Džordž Nisen i Lari Grisvold oko 1934. godine na Univezitetu u Ajovi. Bili su inspirisani cirkuskim akrobatama i njihovim padovima na sigurnosnu mrežu. U početku su korišćene za savladavanje akrobatskih veština, kao priprema astronauta za let u svemir, za pripreme skakača u vodu, gimnastičara ili skijaša slobodnim stilom. Postala je popularna zbog mogućnosti za zabavu koje pruža i ubrzo postala poseban sport.[1][3]
.png)
Svoj olimpijski debi je imala na Igrama u Sidneju 2000. godine, a takmičili su se, u odvojenim konkurencijama, i muškarci i žene.
Gimnastičari na trambolini izvode seriju kratkih rutina koje sadrže mnoštvo okreta, odskoka i borbenih udaraca. Precizna tehnika i savršena kontrola tela su od vitalnog značaja za uspeh, a sudije daju ocene za nivo složenosti pokreta, izvršenje i vreme leta.[3]
Olimpijske kvalifikacije zasnivaju se na rezultatima postignutim na Svetskom prvenstvu u godini koja je prethodila olimpijskim igrama. U kvalifikacijama učestvuje 16 muškaraca i 16 žena koji u kvalifikacijskoj rundi izvode dve rutine, jednu obaveznu i jednu po sopstvenom izboru. Svaka rutina se sastoji od deset veština. U obaveznoj rutini, sportisti izvode osam veština koje se procenjuju samo na osnovu tehnike izvođenja i dve veštine koje je gimnastičar odabrao, a koje se ocenjuju i po izvođenju i po težini.[3]
Osam takmičara koji su postigli najviše poena napreduju do finala. Rezultati iz kvalifikacionog kruga ne prenose se u finale koje se sastoji samo od samostalno odabrane rutine označene težinom, izvršenjem i vremenom provedenim u vazduhu. Postoje tri osnovna položaja u vazduhu za skokove, a izvođači dodaju rotacije i uvijanja kako bi zaradili veći rezultat u kategoriji težine.
Učešće po disciplinama[uredi | uredi izvor]
Muškarci[uredi | uredi izvor]
| Disciplina | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | Godine |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Višeboj ekipno | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 24 |
| Višeboj | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 25 |
| Floor exercise | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 18 |
| Konj sa hvataljkama | X | - | X | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 22 |
| Krugovi | X | - | X | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 22 |
| Preskok | X | - | X | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 22 |
| Razboj | X | - | X | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 22 |
| Vratilo | X | - | X | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 22 |
| Konopac | X | - | X | - | - | - | X | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 4 |
| Club swinging ? | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Vratilo ekipno | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Razboj ekipno | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Slobodni sistem, ekipno | - | - | - | - | X | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 |
| Švedski sistem, ekipno | - | - | - | - | X | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 |
| Kombinacija | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Troboj | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Indian clubs | - | - | - | - | - | - | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Preskok po širini | - | - | - | - | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Skok s odskočne daske | - | - | - | - | - | - | - | - | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 1 |
| Discipline | 8 | 1 | 11 | 2 | 4 | 4 | 9 | 7 | 11 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 | 8 |
Žene[uredi | uredi izvor]
| Disciplina | 96 | 00 | 04 | 08 | 12 | 20 | 24 | 28 | 32 | 36 | 48 | 52 | 56 | 60 | 64 | 68 | 72 | 76 | 80 | 84 | 88 | 92 | 96 | 00 | 04 | 08 | Godina |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Višeboj ekipno | - | - | - | - | - | - | - | X | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 18 |
| Višeboj | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 15 |
| Preskok | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 15 |
| Dvovisinski razboj | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 15 |
| Greda | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 15 |
| Parter | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | X | 15 |
| Kompozicije | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | X | X | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | - | 2 |
| Discipline | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 7 | 7 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 | 6 |
Bilans medalja[uredi | uredi izvor]
Muškarci[uredi | uredi izvor]
| Rang | Država |  Zlato
|
 Srebro
|
 Bronza
|
Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 |  Sovjetski Savez |
39 | 38 | 17 | 94 |
| 2 |  Japan |
28 | 29 | 32 | 89 |
| 3 |  Sjedinjene Američke Države |
23 | 19 | 18 | 60 |
| 4 |  Švajcarska |
16 | 19 | 13 | 48 |
| 5 |  Italija |
14 | 4 | 8 | 26 |
| 6 |  Nemačka |
11 | 7 | 11 | 29 |
| 7 |  Kina |
10 | 10 | 6 | 26 |
| 8 |  Finska |
8 | 5 | 12 | 25 |
| 9 |  Mađarska |
7 | 5 | 4 | 16 |
| 10 |  Združeni sovjetski tim |
6 | 4 | 2 | 12 |
| 11 |  Jugoslavija |
5 | 2 | 4 | 11 |
| 12 |  Rusija |
4 | 3 | 8 | 15 |
| 13 |  Grčka |
5 | 3 | 2 | 10 |
| 14 |  Švedska |
4 | 1 | 0 | 5 |
| 15 |  Čehoslovačka |
3 | 7 | 9 | 19 |
| 16 |  Istočna Nemačka |
3 | 3 | 10 | 16 |
| 17 |  Francuska |
2 | 9 | 7 | 18 |
| 18 |  Bugarska |
2 | 2 | 5 | 9 |
| 19 |  Ukrajina |
2 | 1 | 2 | 5 |
| 20 |  Španija |
2 | 0 | 0 | 2 |
| 21 |  Rumunija |
1 | 4 | 4 | 9 |
| 22 |  Danska |
1 | 2 | 1 | 4 |
 Norveška |
1 | 2 | 1 | 4 | |
| 24 |  Letonija |
1 | 1 | 0 | 2 |
| 25 | .svg){kind=small} Ujedinjeni nemački tim
|
1 | 0 | 1 | 2 |
| 26 |  Kanada |
1 | 0 | 0 | 1 |
 Severna Koreja |
1 | 0 | 0 | 1 | |
| 28 |  Južna Koreja |
0 | 3 | 4 | 7 |
| 29 |  Belgija |
0 | 1 | 1 | 2 |
 Velika Britanija |
0 | 1 | 1 | 2 | |
 Poljska |
0 | 1 | 1 | 2 | |
| 32 |  Hrvatska |
0 | 1 | 0 | 1 |
| 33 |  Belorusija |
0 | 0 | 4 | 4 |
| 34 | Zapadna Nemačka |
0 | 0 | 1 | 1 |
 Uzbekistan |
0 | 0 | 1 | 1 |
Žene[uredi | uredi izvor]
| Rang | Država | Zlato
|
Srebro
|
Bronza
|
Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Sovjetski Savez |
33 | 29 | 26 | 88 |
| 2 | Rumunija |
22 | 15 | 20 | 57 |
| 3 | Čehoslovačka |
9 | 6 | 1 | 16 |
| 4 | Mađarska |
7 | 6 | 10 | 23 |
| 5 | Sjedinjene Američke Države |
5 | 10 | 10 | 25 |
| 6 | Rusija |
4 | 5 | 4 | 13 |
| 7 | Istočna Nemačka |
3 | 10 | 7 | 20 |
| 8 | Kina |
3 | 4 | 5 | 12 |
| 9 | Združeni sovjetski tim |
3 | 1 | 2 | 6 |
| 10 | Ukrajina |
2 | 1 | 0 | 3 |
| 11 | Švedska |
1 | 1 | 1 | 3 |
| 12 | Francuska |
1 | 0 | 0 | 1 |
| Nemačka |
1 | 0 | 0 | 1 | |
 Holandija |
1 | 0 | 0 | 1 | |
| 15 | Ujedinjeni nemački tim
|
0 | 1 | 0 | 1 |
| Italija |
0 | 1 | 0 | 1 | |
| 17 | Bugarska |
0 | 0 | 1 | 1 |
| Velika Britanija |
0 | 0 | 1 | 1 | |
| Japan |
0 | 0 | 1 | 1 | |
| Poljska |
0 | 0 | 1 | 1 | |
| Španija |
0 | 0 | 1 | 1 |
Ukupno[uredi | uredi izvor]
| Rang | Država | Zlato
|
Srebro
|
Bronza
|
Ukupno |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Sovjetski Savez |
72 | 67 | 43 | 182 |
| 2 | Sjedinjene Američke Države |
30 | 35 | 30 | 105 |
| 3 | Japan |
28 | 31 | 33 | 92 |
| 4 | Rumunija |
24 | 19 | 25 | 68 |
| 5 | Kina |
22 | 15 | 15 | 52 |
| 6 | Švajcarska |
16 | 19 | 13 | 48 |
| 7 | Mađarska |
14 | 11 | 14 | 39 |
| 8 | Italija |
14 | 5 | 8 | 27 |
| 9 | Čehoslovačka |
12 | 13 | 10 | 35 |
| 10 | Nemačka |
12 | 8 | 12 | 33 |
| 11 | Združeni sovjetski tim |
9 | 5 | 4 | 18 |
| 12 | Rusija |
8 | 8 | 12 | 28 |
| 13 | Finska |
8 | 5 | 12 | 25 |
| 14 | Istočna Nemačka |
6 | 13 | 17 | 36 |
| 15 | Jugoslavija |
5 | 2 | 4 | 11 |
| 16 | Švedska |
5 | 2 | 1 | 8 |
| 17 | Grčka |
5 | 3 | 2 | 10 |
| 18 | Ukrajina |
4 | 2 | 3 | 9 |
| 19 | Francuska |
3 | 10 | 8 | 21 |
| 20 | Bugarska |
2 | 2 | 6 | 10 |
| 21 | Španija |
2 | 1 | 1 | 4 |
| 22 | Severna Koreja |
2 | 0 | 0 | 2 |
| 23 | Danska |
1 | 2 | 1 | 4 |
| 23 | Norveška |
1 | 2 | 1 | 4 |
| 25 | Poljska |
1 | 1 | 2 | 4 |
| 26 | Ujedinjeni nemački tim
|
1 | 1 | 1 | 3 |
| 27 | Letonija |
1 | 1 | 0 | 2 |
| 28 | Kanada |
1 | 0 | 0 | 1 |
| 28 | Holandija |
1 | 0 | 0 | 1 |
| 30 | Južna Koreja |
0 | 4 | 4 | 8 |
| 31 | Velika Britanija |
0 | 1 | 3 | 4 |
| 32 | Belgija |
0 | 1 | 1 | 2 |
| 33 | Hrvatska |
0 | 1 | 0 | 1 |
| 34 | Belorusija |
0 | 0 | 4 | 4 |
| 35 | Zapadna Nemačka |
0 | 0 | 1 | 1 |
| 35 | Uzbekistan |
0 | 0 | 1 | 1 |
Refrence[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g „Gimnastika - Olimpijski komitet Srbije”. www.oks.org.rs. Arhivirano iz originala 30. 05. 2019. g. Pristupljeno 20. 12. 2019.
- ^ a b v „Ženska sportska gimnastika – Gimnastički savez Srbije” (na jeziku: engleski). Pristupljeno 20. 12. 2019.
- ^ a b v g d đ e „Olympic Sports : Gymnastics｜The Tokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games”. The Tokyo Organising Committee of the Olympic and Paralympic Games (na jeziku: engleski). Pristupljeno 20. 12. 2019.