Gondar

Gondar ጎንደር
Pogled na grad sa dvorca Gebi
Administrativni podaci
Država	Etiopija
Region	Šablon:Podaci o zastavi Amhara
Stanovništvo
Stanovništvo	‍
— 2008.	231.977
Geografske karakteristike
Koordinate	12° 36′ S; 37° 28′ I
Aps. visina	2.133 m
Gondar Gondar na karti Etiopije

Gondar (amh.: ጎንደር) je grad na severozapadu Etiopije, nekad sedište etiopskih vladara i glavni grad istorijske pokrajine Bedžemder. Zbog toga se ponekad stara pokrajina Bedžemder naziva i Gondar. Grad je smešten u zoni Semijen Gondar u regiji Amhara. Leži severno od Jezera Tana na reci Mali Angereb, jugozapadno od Semijenskih planina. Grad leži na impresivnoj nadmorskoj visini od 2.133 m, i ima 231.977 stanovnika po popisu stanovnika iz 2008.

Istorija

Sve do 16. veka, etiopski vladari nisu imali stalne prestonice, već su živeli u privremenim logorima obilazeći zemlju, prikupljajući danak od svojih podanika. Jedini izuzetak od tog pravila bio je Debre Berhan, kojeg je osnovao car („neguš“) Zara Jakob 1456, a on je potom vekovima bio prestonica i ostalim vladarima iz Solomonske dinastije.

Ulica u Gondaru

Gondar je osnovao car Fasilides oko 1635. godine, grad je počeo da serazvija kao trgovačko središte poljoprivrednog kraja. Fasilides je takođe izgradio sedam crkava; prve dve, Fit Mikael i Fit Abo, izgradio je zbog zahvalnosti za kraj epidemije koja je tad zahvatila regiju. Pet sledećih etiopskih vladara, sledili su njegov primer i izgradili ih svoje dvorce u gradu.

Dvorac cara Fasilidesa

Nakon crkvenog sabora održanog 1668, odlučeno je da se stanovnici Gondara moraju naseliti na osnovu svoje verske pripadnosti, a car Ivan I. Etiopski je to sproveo u delo, tako su se muslimanski stanovnici Gondara u sledeće dve godine naselili u svojoj četvrti koja je postala poznata po imenu Adis Alem.

Tokom 17. veka, gradsko stanovništvo je premašilo 60.000 ljudi. Mnogi od objekata iz tog razdoblja još uvek postoje, uprkos razaranjima koje je grad pretrpeo u 18. veku.

Grad je bio pristonica Etiopije sve do cara Tevodrosa I. kad je prestonica premeštena u Magdalu. Nakon što je on krunisan za cara 1855, grad je opljačkan i spaljen 1864, a zatim razoren ponovno u decembru, 1866.

Sudanski derviški vođa Abdalahi ibn Muhamed opljačkao je Gondar, kada je napao Etiopiju u junu 1887.. Gondar je razoren ponovo 23. januara 1887, kad su sudanski napadači zapalili gotovo sve gradske crkve.

Pogled na srednjovekovni deo grada

Nakon okupacije Etiopije od strane Kraljevine Italije 1936, Gondar je počeo ubrzano da se razvija, jer su Italijani imali velike ambicije u Etiopiji, odakle su želeli da prošire svoje kolonijalno carstvo po Africi. Za vreme Drugog svetskog rata, u novembru 1941. italijanske snage su svoje poslednje linije otpora imale u Gondaru, nakon što je Adis Abeba šest meseci ranije, već pala u ruke britanskih snaga. Područje oko Gondara je bilo jedno od glavnih središta delovanja italijanskih gerilskih jedinica protiv britanske snaga sve do leta 1943.

Tokom Etiopskog građanskog rata okolina Gondora je bila regija u kojoj su se vodile žestoke borbe između gerilaca i snaga Mengistu Hajle Mariama.

Gradske znamenitosti

Stanovnici Gondara živeli su zavisno od svoje verske pripadnosti, svaki u svojoj četvrti, Adis Alem je bila, a i danas je, muslimanska četvrt. „Kajla Meda“ bila je jevrejska četvrt; „Abun Bet“, je bila četvrt u kojoj živi Abuna, vrhovni poglavar Etiopske crkve sa svojim tevahedo sledbenicima, pa četvrt „Kanj Bet“ dom plemstva. Gondar je takođe bio i ostao značajno crkveno središte Etiopske crkve, poznat po svojih 44 crkava, a ima ih više nego bilo koji grad u Etiopiji. Gondar i njegova okolina bili su dom većine etiopskih Jevreja.

Fasiladesovo kupalište

Današnji Gondar je popularno turističko odredište zbog svojih brojnih istorijskih spomenika, a u prvom redu to je kraljevski zamak Fasil Gebi. Ostale znamenitosti su Dvorac Fasilides, Dvorac Jasu, Dvorana Davit, Zamak Mentevab, Dvorske kancelarije, biblioteka i tri crkve, itd.

Pored grada nalazi se Fasiladesovo kupalište, koje se na godišnjoj svečanosti blagoslovi i onda otvora za kupanje, kompleks Kuskuam, izgrađen od carica Mentevab u 18. veku, Dvorac Ras Mikael Sehul i crkva Debre Berhan Selasije.

Središte Gondara još i danas pokazuje uticaj italijanske okupacije kasnih 1930-ih. Glavni gradski trg, prodavnice, bioskopi, i drugi javni objekti podignuti su u duhu italijanske moderne, kao i brojne vile i stanovi za okupacione državnike i kolonijaliste.

Gondar ima aerodrom - Azezo (ICAO kod HAGN, IATA GDQ), i Sveučilište unutar kojeg je glavni Medicinski fakultet u Etiopiji. Grad je dobro povezan putevima sa ostalim etiopskim gradovima.

Stanovništvo

Koptička crkva u Gondaru

Tri najveće etničke grupe u gradu su Amharci (88,91%), Tigre (6,74%) i Kemant (2,37%); sve ostale grupe imaju 1,98% stanovnika. amharski kao maternji jezik govori 94,57%, 4,67% govori Tigrinju, a ostatak stanovništva od 0,76% govori neke druge jezike. Po religijskoj pripadnosti; 83,31% stanovnika su vernici Etiopske pravoslavne crkve, a 15,83% su sledbenici Islama.