Grbavica (Novi Sad)
Grbavica | |
|---|---|
 Grbavica | |
| Administrativni podaci | |
| Grad | Novi Sad |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 14′ 45″ S; 19° 49′ 59″ I / 45.2458° S; 19.833° I |
  Grbavica Grbavica na karti Novog Sada | |
Grbavica je gradska četvrt Novog Sada.
Položaj naselja[uredi | uredi izvor]
Istočnu granicu Grbavice čini Bulevar oslobođenja, južnu Bulevar cara Lazara, severnu Futoška ulica, dok zapadnu granicu čine ulice Vojvode Knićanina, Atanasija Gereskog i Đorđa Servickog (po drugom tumačenju, ulice Vojvode Knićanina i Kolo srpskih sestara).
Susedne gradske četvrti su: Stari Grad na istoku, Sajmište na severu, Liman na jugu i Adamovićevo naselje na zapadu.
Mesne zajednice[uredi | uredi izvor]
U administrativnom smislu, Grbavica se nalazi u sastavu mesnih zajednica „Vera Pavlović“ i „7. juli“. MZ „Vera Pavlović“ obuhvata istočne delove Grbavice, dok MZ „7. juli“ obuhvata Adamovićevo naselje i zapadne delove Grbavice.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima preduzeća JKP Informatika Novi Sad, na području Grbavice živi 14.120 stanovnika (2010. godina). [1] MZ „Vera Pavlović“ ima 8.958 stanovnika, a MZ „7. juli“ 11.802 stanovnika. Veći deo stanovnika MZ „7. juli“ živi na Adamovićevom naselju, a manji deo na Grbavici.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Grbavica je jedan od starijih delova Novog Sada. U 19. veku, područje Grbavice predstavljalo je gradsku periferiju, a tu je 1800. godine otvoreno Jevrejsko groblje, a zatim 1860. godine i Katoličko groblje.
Današnji naziv naselja nastao je početkom šezdesetih godina 20. veka (1960—1961), kada su na ovom prostoru, u današnjim ulicama Vojvođanskoj, Vladimira Nikolića i Vere Pavlović, podizani novi stambeni objekti. Pošto je trebalo ubrzano graditi stanove, tadašnji urbanistički inženjer Milan Cvetkov preuzeo je, u okviru saradnje između Novog Sada i Sarajeva, gotove projekte izrađene za sarajevski kvart Grbavicu. Tako je radni naziv stambenih planova prihvaćen među građanima kao ime za taj deo grada. Danas mnogi ovdašnji stanovnici ni ne znaju poreklo imena Grbavica.
Karakteristike naselja[uredi | uredi izvor]
Grbavica je izgrađena na aluvijalnoj terasi Dunava, sa nadmorskim visinama od 76 do 78 m, na nižim delovima leži na zasutim mrtvajama Dunava, a na višim na obalskim gredama, tako da je samo simbolično „grbava“. Uži deo Grbavice je pretežno stambeno područje, a nekadašnje niske kuće sada sve više zamenjuju nove višespratnice.
-
Ulica braće Ribnikar -
Ulica Danila Kiša -
Ulica Miše Dimitrijevića -
Ulica Miše Dimitrijevića - oktobar 2006
Privreda, poslovanje, javni objekti[uredi | uredi izvor]
Na Grbavici se nalaze sledeći privredno-poslovni i javni objekti:
- Elektrovojvodina
- Novosadska toplana
- JKP Stan
- Limanska pijaca
- Pošta 21102
- Institut za topolarstvo
- Dom zdravlja
- Sedište mesne zajednice „Vera Pavlović"
- Radio „Signal"
Obrazovanje[uredi | uredi izvor]
U naselju postoje sledeće obrazovne ustanove:
- Visoka tehnička škola strukovnih studija
- Srednja Elektrotehnička škola „Mihajlo Pupin"
- Srednja Tehnička škola „Jovan Vukanović"
- Srednja Medicinska škola "7. april" (nalazi se na granici Grbavice i Adamovićevog naselja)
- Osnovna škola „Sonja Marinković"
- Osnovna škola „Branko Radičević"
- Škola za osnovno i srednje obrazovanje „Dr Milan Petrović", za decu ometenu u razvoju
Verski objekti i groblja[uredi | uredi izvor]
Na Grbavici se nalaze dva starija gradska groblja: Jevrejsko groblje (otvoreno 1800. godine) i Katoličko groblje (otvoreno 1860. godine). U produžetku Katoličkog groblja nalaze se Evangelističko, Reformatorsko i Avijatičarsko groblje, a navedena groblja od Katoličkog razdvaja takozvani slavoluk.
U naselju postoji Rimokatolička crkva svetog Roka iz 1801. godine, dok se na Katoličkom i Jevrejskom groblju nalaze Katolička odnosno Jevrejska kapela. Na Grbavici se takođe nalazi sedište protestantske verske zajednice Crkva Hrista spasitelja, [2] a u toku je i izgradnja pravoslavne crkve.
Sport[uredi | uredi izvor]
U severnom delu Grbavice delovala je „Streljačka družina 1790", a 1945. godine je na terenima i prostoru strelišta osnovano Sportsko društvo „Eđšeg-Jedinstvo", sa 15 raznih sportskih sekcija. Zbog raznovrsnosti sportova i broja sekcija, ovo društvo je svrstavano u četiri najmasovnija sportska društva bivše Jugoslavije, odmah iza Crvene zvezde, subotičkog Spartaka i Partizana.
Ulice i saobraćaj[uredi | uredi izvor]
Neke od značajnijih ulica na Grbavici su:
- Braće Ribnikar
- Bulevar oslobođenja
- Bulevar cara Lazara
- Vojvode Knićanina
- Vojvođanska
- Gogoljeva
- Danila Kiša
- Lasla Gala
- Miše Dimitrijevića
- Puškinova
- Futoška
Kroz samu Grbavicu je od 2014. godine prolazila autobuska linija br. 13. (Detelinara – Grbavica – Univerzitet), ali je to rešenje ukinuto 2021. Međutim, veliki broj linija (2, 6, 7, 9, 11A, 11B, 12, 52, 53, 54, 55, 56, 60, 61, 62, 64, 68, 69, 71, 72, 73, 74, 76, 77, 78, 79, 80, 84) prolazi granicama naselja, Bulevarom oslobođenja, Futoškom ulicom i Bulevarom cara Lazara.
-
Bulevar cara Lazara -
Tolstojeva ulica -
Puškinova ulica -
Ulica braće Ribnikar
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „sponsor 9 | JKP Informatika[[Kategorija:Botovski naslovi]]”. Arhivirano iz originala 03. 10. 2018. g. Pristupljeno 08. 04. 2020. Sukob URL—vikiveza (pomoć)
- ^ „Arhivirana kopija” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 15. 08. 2011. g. Pristupljeno 25. 01. 2011.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dr Dušan Popov, Grbavica, Enciklopedija Novog Sada, sveska 6, Novi Sad, 1996.
- Dragomir Ljubinac, 30 godina Mesne zajednice „7. juli“ u Novom Sadu 1974-2004, monografija, Novi Sad, 2004.
- Jovan Mirosavljević, Brevijar ulica Novog Sada 1745-2001, Novi Sad, 2002.
- Jovan Mirosavljević, Novi Sad - atlas ulica, Novi Sad, 1998.
- Milorad Grujić, Vodič kroz Novi Sad i okolinu, Novi Sad, 2004.
- Zoran Rapajić, Novi Sad bez tajni, Beograd, 2002.
