Grb Slovačke

**Grb Slovačke**
Grb Slovačke
Detalji
Nosilac	Slovačka
Usvojen	1. januar 1993.

Grb Slovačke je zvanični heraldički simbol Slovačke Republike. Ovaj državni grb čini srebrni (argent) dvostruki krst, uzdignut na srednjem vrhu tamnoplavog trovršja, u crvenom (gules) ranogotičkom štitu. Sredina i ramena krsta su pri kraju proširena, a vrhovi blago udubljeni, poput pehara.

Značenje[uredi | uredi izvor]

Dvostruki krst[uredi | uredi izvor]

Dvostruki krst predstavlja Slovačku kao naslednika i čuvara hrišćanskih tradicija koje su na te prostore pre 12 vekova doneli sv. Ćirilo i sv. Metodije, kao poslanici Vizantije, čijim su vladarima pripisuje njegov nastanak.

Trovršje[uredi | uredi izvor]

Trovršje predstavlja tri brda: Tatre, Fatre i Matru, odnosno simbolizuje tzv. Gornju Mađarsku (kako se u Ugarskoj nazivao planinski deo zemlje koji je uključivao današnju Slovačku i severni deo današnje Mađarske). Danas se trovršje u Slovačkoj predstavlja tri slovačke planine: Niske Tatre, Visoke Tatre i Male Fatre, pošto se Matra nalazi i Mađarskoj i njen vrh je ujedno i najviši vrh te zemlje.

Crvena boja grba vodi poreklo iz srednjeg veka i gotovo je nerazdvojni pratilac dvostrukog krsta u grbovima mnogih slovačkih gradova. Ona ne predstavlja krvavu oblogu odnosno ne simbolizuje slovačko mučeništvo za vreme mađarizacije, kako su je neki tumačili.

Nastanak[uredi | uredi izvor]

Sadašnji grb je ozakonjen 01.03. 1990. slovačkim Ustavom, a 18.02. 1993. je potvrđen zakonom. Nacrtao ga je slikar Ladislav Čišarik, a od 1992. je sastavni deo zastave. Današnji izgled i boje dao mu je Ludovik Štur za vreme revolucionarne 1848, kada je vrlo brzo prihvaćen među narodom. On je tadašnjem mađarskom grbu dao tzv. slovenske boje (crvena, plava, bela).

Predstavljao je Slovačku u grbovima Čehoslovačke, a njegove varijacije su korišćene za vreme Drugog svetskog rata od strane slovačkih fašista.

Slovački ili Mađarski[uredi | uredi izvor]

Grb Slovačke i desna (dexter) polovina mađarskog grba su u osnovi isti (Dvostruki krst na Trovršju), različit im je izbor boja i kruna koja se nalazi u osnovi krsta kod mađarskog grba. To navodi na pitanje čiji je to grb?

Grb je u početku imao samo Dvostruki krst, dok je Trovršje kasnije dodato i oko njegovog značenja nema spora. Ono predstavlja: Tatre, Fatre i Matru, tj. gorje severnih Karpata.

Spor nastaje oko dvostrukog krsta.

Mađarsko tumačenje ga vezuje za sv. Ištvana (prvog kralja Ugarske) kome je Papa 1000. godine poslao kraljevsku krunu i uz nju (kako oni tvrde) i dvostruki krst, koji od tada postaje simbol pokrštenih Mađara.
Slovaci tvrde da je stigao sa Solunskom Braćom iz Vizantije i da je postao simbol Nitranskog kneževstva (koje je sa Moravskom obrazovalo Veliko-Moravsku kneževinu). Mađarski kraljevi su sa zauzimanjem tih oblasti preuzeli i znak dvostrukog krsta kao svoj simbol.

Činjenice su sledeće:

Dvostruki krst se u heraldici javlja gotovo isključivo u grbovima gradova u Slovačkoj (pa može se reći čak i južnoj i jugozapadnoj Slovačkoj tj. na prostoru Nitranske kneževine). Nekad se nalazio u grbu Lorene (otud i naziv Lorenski krst) i grada Meca u Francuskoj, ali danas više nije u upotrebi. O pojavi dvostrukog krsta među Slovenima u ovoj oblasti pre dolaska Mađara postoje jasni arheološki dokazi.
Kao simbol mađarskih kraljeva javlja se prvi put na novčićima koji su kovani za sv. Ištvana, a potom tek na štitu Bele III (hu : Béla III Arpad) 1173. - 1196, koji je datiran u 1189. godinu.
U heraldici Mađarske gotovo i da ga nema, a i tamo gde se pojavljuje uvek ide u kao desna polovina standardnog grba Mađarske.
Dvostruki krst se može videti na freskama gotovo svih vladara koji su bili pod vizantijskim uticajem.