Gudurica
Gudurica | |
|---|---|
 Katolička crkva | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Južnobanatski |
| Grad | Vršac |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  1094 |
| — gustina | 56/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 10′ 08″ S; 21° 26′ 21″ I / 45.168833° S; 21.439166° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 111 m |
| Površina | 22,7 km2 |
.svg)  Gudurica Gudurica na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 26335 |
| Pozivni broj | 013 |
| Registarska oznaka | VŠ |
Gudurica (mađ. Temeskutas) je naselje u Srbiji u gradu Vršac u Južnobanatskom okrugu. Prema popisu iz 2011. bilo je 1094 stanovnika.
Geografija[uredi | uredi izvor]
U dodiru Karpata i Vršačkog Vino-gorja, kao božjom rukom postavljeno na brežuljke ispresecane divljim gudurama, vinogradima zaklonjeno i sačuvano od sveta, nalazi se Gudurica — po svemu neobično selo. U ovom malom planinskom selu usred pitomog ravnog Banata, petnaestak kilometara severoistočno od Vršca, vekovima živi i o ukrštenim balkanskim putevima svedoči čak 14 različitih nacija. Gudurica je pomirila razne ljude i obuzdala svakakve ćudi.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Prema beleškama vršačkog istoričara Feliksa Milekera (1858–1942), Gudurica se prvobitno, u 15. veku, pominje kao Kutres, zatim Kutrica, u 18. kao Guteric, u 19. veku Kudric, 1894. godine zvala se Temeškutaš, a današnje ime dobila je 1922. godine. Po nekima, ime je nastalo od nemačkog (guten Ritz ), što znači "dobar rit", a, po drugima, nazvano je upravo po okolnim gudurama.[1].
Pisani podaci o Banatu govore da su Srbi guduričke krajeve naselili posle 1389, odnosno, kada su nakon Kosovske bitke prelazili Dunav. U krašovskom komitetu 1458. i 1462. godine bila je malo naselje. Stari ugarski dokumenti kazuju da je bila vlasništvo Pavla i Nikole "od Kutresa". Nešto kasnije, 1597, zapisano je da je nastanjena srpskim stanovništvom i da je u posedu Franje Jošike de Karansebeš, a 1716. godine da je dodeljena austrijskoj provinciji — vršačkom distriktu temišvarskog Banata. To će biti i 1774. godine "Gudric", kako je konstatovao carski revizor Erler.[2] Iste 1716. godine u arhivu bečkog dvora zapisano je da je naselje imalo 17 kuća.
Godine 1719, po odlasku Turaka, kada je Banat nakon Požarevačkog mira vraćen Austriji, u Guduricu se doseljavaju vinogradari iz zapadne Nemačke, iz Lotaringije, Mozelske doline, Rajnske oblasti, Trijera i Majnca. Starosedeoci Srbi povlače se u obližnje selo Veliko Središte. Zapisi iz crkvenih knjiga kažu da je selo 1742. brojalo 150 kuća sa čisto nemačkim stanovništvom. Ovaj kraj 1763. godine kolonizuje carica Marija Terezija, a od 1780. do 1790. godine car Jozef. Selo 1774. godine ima rimokatoličku crkvu i poštansku stanicu a stanovnici su Vlasi.[3] Krajem 18. veka u »Kutrici« je bilo 768 katoličkih stanovnika i dodeljena je temišvarskom komitatu. Franc I izdao je 1821. povlastice kojima dobija pravo i podršku Kraljevske kancelarije da svakog 1. maja i 16. oktobra održava vašar za prodaju robe i stoke. Tada je imala 1.067, a 1854. 1.538 stanovnika.
Krajem 19. veka postala je opština i dobila beležnika, apoteku, telegraf... U novembru 1918. u Kutricu je umarširala srpska vojska, a naredne godine je pripojena torontalsko – tamiškoj županiji. Godine 1921. popisano je 2.097 stanovnika, od kojih 2013 Nemaca, 53 Mađara, 15 Srba, 10 Rumuna, 5 Čeha, a jedan je podveden pod “ostali”. U selo 1941. ulaze Nemci, a 1944. Rusi. Demografska slika Gudurice tada dobija današnje karakteristike. Uz preostale Nemce koji su bili u mešovitim brakovima, u velikom broju su naseljeni kolonisti iz svih bivših jugoslovenskih republika. Prvo stižu Slovenci i Makedonci. Poslednji doseljenici bile su izbeglice iz Hrvatske, BiH i sa Kosova. Njih nekoliko stotina. Na ulazu u selo izgrađeno im je i naselje.
U Gudurici su nekada živele čak 24 različite nacije, a danas ih ima 14, odnosno 1.300 stanovnika u 420 domaćinstava. I niko nikoga više ne pita šta je poreklom i kojim putem je došao.
Ovde se nalazi FK Vinogradar Gudurica.
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Gudurica živi 1020 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 40,3 godina (38,8 kod muškaraca i 41,7 kod žena). U naselju ima 430 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,94.
Ovo naselje je uglavnom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002. godine), a u poslednja tri popisa, primećen je pad u broju stanovnika.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 2 | 3 | ||
| 80+ | 11 | 16 | ||
| 75—79 | 14 | 27 | ||
| 70—74 | 25 | 45 | ||
| 65—69 | 37 | 46 | ||
| 60—64 | 28 | 40 | ||
| 55—59 | 31 | 34 | ||
| 50—54 | 43 | 34 | ||
| 45—49 | 64 | 48 | ||
| 40—44 | 52 | 49 | ||
| 35—39 | 40 | 36 | ||
| 30—34 | 45 | 37 | ||
| 25—29 | 46 | 43 | ||
| 20—24 | 46 | 42 | ||
| 15—19 | 45 | 44 | ||
| 10—14 | 36 | 50 | ||
| 5—9 | 29 | 33 | ||
| 0—4 | 29 | 17 | ||
| Prosek : | 38,8 | 41,7 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 529 | 185 | 297 | 28 | 15 | 4 |
| Ženski | 544 | 105 | 305 | 113 | 17 | 4 |
| UKUPNO | 1.073 | 290 | 602 | 141 | 32 | 8 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 203 | 35 | 2 | 1 | 106 |
| Ženski | 130 | 41 | 0 | 0 | 40 |
| UKUPNO | 333 | 76 | 2 | 1 | 146 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 0 | 7 | 11 | 2 | 13 |
| Ženski | 0 | 1 | 19 | 3 | 2 |
| UKUPNO | 0 | 8 | 30 | 5 | 15 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 1 | 5 | 2 | 4 |
| Ženski | 2 | 1 | 2 | 2 | 13 |
| UKUPNO | 2 | 2 | 7 | 4 | 17 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 5 | 0 | 0 | 9 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 4 | |
| UKUPNO | 5 | 0 | 0 | 13 | |
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Letopisi opština u južnom Banatu: Felix Milecker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu. 1928. ISBN 978-86-85075-04-9.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ Erler, navedeno delo
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mileker, Feliks; Pantić, Kosta; Belča, Dušan (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. ISBN 978-86-85075-04-9.
- Izvor „Monografija“ Podunavske oblasti 1812-1927 sastavio Dr, Vladimir Margan biv. Predsednik Oblasnog odbora Komesar Oblasne Samouprave, objavljeno 1927„Napredak Pančevo,,
- Teritorija Podunavske Oblasti napisao Dr. Vladimir Margan Predsednik Obl. Odbora Smederevu 1928.*
- Milleker, Felix. Geschichte der Gemeinde Kudritz. [E: History of the community...]. 1888, Vrsac, Kudritz Leseverein. 48 pages. Library: AKdFF, IfA, InstTu, WLB
- Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Felix Milecker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu 1928.
- M Marina Sastavio od Pisanih tragova, „Letopisa“, po predanju o selu Gudurici nastanak sela ko su bili Doseljenici čime su se bavili meštani
- „Letopis“ seoski običaji M Marina: Beč (1999)
