Dezmond Moris

Dezmond Moris
Lični podaci
Datum rođenja	(1928-01-24)24. januar 1928.
Mesto rođenja	Perton, Viltšir, Engleska, Ujedinjeno Kraljevstvo
Obrazovanje	Magdalen College, Univerzitet u Birmingemu
Naučni rad
Polje	Zoolog, antropolog i etolog; slikar, pisac
Poznat po	Goli majmun
Zvanični veb-sajt
desmond-morris.com

Dezmond Moris (engl. Desmond Morris; Perton, Viltšir, 24. januar 1928) je britanski zoolog i etolog, kao i pisac popularnih antropoloških knjiga. Takođe je poznat kao slikar nadrealista, televizijski radnik i pisac.

Život

Moris je pohađao Dontsijevu školu (engl. Dauntsey's School), nezavisnu privatnu školu u Zapadnom Lavingtonu, u Viltširu. Nakon služenja vojnog roka, studirao je na Univerzitetu u Birmingemu, gdje je diplomorao 1951. godine u prvoj klasi (podrazumijeva najviše ocjene) na katedri za zoologiju. Godine 1954. dodijeljena mu je titula doktora filozofije na Univerzitetu u Oksfordu sa tezom „Reproductive Behaviour of the Ten-spined Stickleback“ (Reproduktivno ponašanje vrste pygosteus pungitius l.), i nobelovcem Nikom Tinbergenom kao mentorom. Radio je kao kustos u Londonskom zoološkom vrtu, gdje ga je postavilo Društvo zoologa Londona, ali je na kraju napustio ovo radno mjesto 1966. godine iz nezadovoljstva stagnacijom vrta.

Pojavljivanje u medijima

Moris je prvi put izazvao pažnju javnosti 1950ih godina, kao voditelj u televizijskom programu kanala ITV, „Zoo Time“, ali je svjetku slavu stekao svojom knjigom iz 1967. godine, Goli majmun. Knjiga predstavlja otvoren pogled na ljudsku vrstu kao jednu od životinjskih vrsta, direktan pregled životinjske prirode čovjeka, kao i našu sličnost sa majmunskim rođacima. U ovoj knjizi, Moris opisuje ljudsko ponašanje i psihologiju kao proizvod evolucije koji je pomogao čovjeku da se suoči sa izazovima koji su nastali kad se iz primata-biljojeda pretvorio u lovca-skupljača. Reprintovana mnogo puta na mnogim jezicima, između ostalih i na srpsko-hrvatskom, ova knjiga je i danas bestseler.

Njegova kasnija proučavanja, knjige i televizijske emisije nastavile su se usredsređivati na ljudsko ponašanje, objašnjeno sa direktnog zoološkog stanovišta. Njegova knjiga „The Soccer Tribe“, objavljena 1981. godine, djelimično je zasnovana na proučavanju sprovedenom tokom njegovog upravljanja fudbalskim klubom Oksford junajted i obuhvata analizu „plemenskog“ skandiranja navijača tokom fudbalskih mečeva.

Slikarstvo

Painting by Congo.

Pored svojih naučnih zanimanja, Moris je slikar nadrealista. Izlagao je radove sa slikarima poput Đoana Mira i značajno doprinosio britanskom nadrealističkom pokretu. Godine 1957. na Institutu savremenih umjetnosti u Londonu Moris je predstavio izložbu majmunskog slikarstva, slika i crteža koje su načinili majmuni, uključujući slike mladog šimpanze Konga. Skupa sa svojim saradnikom Tajlerom Harisom, Moris je na osnovu slika koje su slikali majmuni zaključio da postoji unutrašnja motivacija za apstraktnom kreativnošću, izražena kroz istraživanje boja i vidnog polja. Iznenađujuće, mnogi od ovih majmunskih slikara su napredovali tokom vremena, šireći ili sužavajući prostor za sliku (majmun Bozo), dovodeći u vezu uspravne i vodoravne zamahe četkice, a među onima koji su podučavani nekim engleskim riječima čak je primijećeno uvođenje smislenog sadržaja (majmun Mođa, Moja).

Detalji iz Morisovog slikarskog opusa mogu se pronaći na koricama ranih izdanja knjiga Ričarda Dokinsa „Sebični gen“ i „Slepi časovničar“.

Moris je bio izvršni direktor Instituta savremenih umjetnosti u Londonu u periodu 1967-1968.

Bibliografija

• The Biology of Art (1963) — pregled slikarskih djela primata i njihova povezanost sa ljudskim slikarstvom
• The Mammals: A Guide to the Living Species (1965) — opsežan i izazovan spisak svih rodova sisara, svih sisarskih vrsta osim glodara i šišmiša, i dodatni detaljni podaci o nekim odabranim vrstama
• Goli majmun (The Naked Ape; 1967) — otvoren pogled na ljudsku vrstu kao jednu od životinjskih vrsta, direktan pregled životinjske prirode čovjeka, kao i našu sličnost sa majmunskim rođacima; svjetski bestseler
• The Human Zoo (1969) — nastavak prethodne knjige; bavi se analizom velikih modernih društava i njihove sličnosti sa ponašanjem životinja u zatočeništvu
• Intimate Behaviour (1971) — ova knjiga izučava i analizira bilo kakav fizički kontakt koji sprovedu ljudske životinje, bilo to pljeskanje rukama, „baci pet“, tapšanje po ramenu, grljenje, ili sisanje majke, seksualni kontakt...
• Manwatching: A Field Guide to Human Behaviour (2002. reprintovano kao Peoplewatching)
• Gestures: Their Origin and Distribution (1979)
• Animal Days (1979) — autobiografsko djelo
• The Soccer Tribe (1981) — zasnovana na proučavanju sprovedenom tokom njegovog upravljanja fudbalskim klubom Oksford junajted i obuhvata analizu „plemenskog“ skandiranja navijača tokom fudbalskih mečeva
• Pocket Guide to Manwatching (1982)
• Inrock (1983)
• Bodywatching - A Field Guide to the Human Species (1985) — stotine fotografija pomoću kojih se analizira ljudsko tijelo od glave do pete
• Catwatching: & Cat Lore (1986) — studija nad mačkama, jednom od najpopularnijih domaćih životinja od pamtivijeka
• Dogwatching (1986) — detaljna studija psa, „čovjekovog najboljeg prijatelja“
• Horsewatching (1989) — studija o konjima, s podnaslovom „zašto konj njišti i sve drugo što ste uvijek htjeli da znate"
• Animalwatching (1990)
• Babywatching (1991)
• The Human Animal (1994) — knjiga i dokumentarac za Bi-bi-si
• The Human Sexes (1997) — dokumentarac za Bi-bi-si i Diskaveri
• Cat World: A Feline Encyclopedia (1997)
• The Naked Eye (2001)
• Dogs: The Ultimate Dictionary of over 1000 Dog Breeds (2001)
• Peoplewatching: The Desmond Morris Guide to Body Language (2002) — vodič za govor tijela
• The Naked Woman: A Study of the Female Body (2004) — studija tijela žene
• Linguaggio muto (Dumb language) (2004) — „nijemi jezik“
• The Nature of Happiness (2004)
• Watching (2006)
• The Naked Man: A Study of the Male Body (2008) — studija tijela muškarca
• Baby: A Portrait of the First Two Years of Life (2008)
• Planet Ape (2009)

Spoljašnje veze

• Zvanični sajt, uključujući biografiju
• Radovi Dezmonda Morisa ili o Dezmondu Morisu Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. januar 2011)