Divizija

NATO simboli na kartama
prijateljska kombinovana divizija
neprijateljska kombinovana divizija
prijateljska pešadijska divizija
prijateljska vazdušno-desantna pešadijska divizija
neprijateljska tenkovska divizija

Divizija je osnovna operativno-taktička vojna formacija u sastavu korpusa ili armije. Postoji u sva tri roda oružanih snaga: kopnenoj vojsci, vazduhoplovstvu i mornarici, ali se najčešće koristi u kopnenoj vojsci. Divizija može biti: motorizovana, oklopna, djelimično motorizovana i pješadijska. Divizija u kopnenoj vojsci se obično sastoji od 3-5 pukova, odnosno 3-4 brigade te tako broji od 10.000 do 20.000 pripadnika. Komandant divizije ima rang generala, a najčešće je to general-major, general-potpukovnik ili divizijski general. U toku rata divizija deluje kao samostalna vojna formacija u sklopu korpusa.

U većini armija, divizija je sastavljena od nekoliko pukova ili brigada; zauzvrat, nekoliko divizija obično čine korpus. Istorijski gledano, divizija je bila podrazumevana kombinovana jedinica naoružanja sposobna za samostalne operacije. Manje kombinovane jedinice naoružanja, kao što je američki borbeni tim (RCT) tokom Drugog svetskog rata, korišćene su kada su im uslovi bili naklonjeni. U novije vreme, moderne zapadne vojske su počele da usvajaju manji borbeni tim brigade (slično RCT) kao podrazumevanu kombinovanu jedinicu naoružanja, pri čemu je divizija kojoj pripadaju manje važna.

Dok je fokus ovog članka na vojnim divizijama, u pomorskoj upotrebi „divizija“ ima potpuno drugačije značenje, odnosi se na administrativnu/funkcionalnu podjedinicu odeljenja, npr. brodove obalske straže, obalne komande i u jedinicama pomorske avijacije (uključujući mornaricu, marince i avijaciju obalske straže), na podjedinicu od nekoliko brodova u okviru flotile ili eskadrile, ili na dva ili tri odseka aviona koji deluju pod imenovanim vođom divizije. Neki jezici, poput ruskog, srpskog, hrvatskog i poljskog, takođe koriste sličnu reč, divizion/divizijun/divizjon, za artiljeriju ili konjičku jedinicu veličine bataljona.

Istorija

Poreklo

Na Zapadu, prvi general koji je osmislio da organizuje vojsku u manje kombinovane jedinice bio je Moris de Saks (um. 1750), maršal Francuske, u svojoj knjizi Me Reveri. Umro je u 54. godini, a da nije sproveo svoju ideju. Viktor Fransoa de Brolj je ideje sproveo u delo. On je izveo uspešne praktične eksperimente divizijskog sistema u Sedmogodišnjem ratu.

Rane podele

Prvi rat u kome je sistemski korišćen divizijski sistem bio je Francuski revolucionarni rat. Lazare Karno iz Komiteta javne bezbednosti, koji je bio zadužen za vojne poslove, o tome je došao do istog zaključka kao i prethodna kraljevska vlada, i vojska je bila organizovana u divizije.

To je učinilo armije fleksibilnijim i lakšim za manevrisanje, a takođe je učinilo da se velikom armijom revolucije može upravljati. Pod Napoleonom, divizije su grupisane u korpuse, zbog njihove sve veće veličine. Napoleonov vojni uspeh proširio je divizijski i korpusni sistem po celoj Evropi; do kraja Napoleonovih ratova usvojile su ga sve armije u Evropi.

Drugi svetski rat

Divizijski sistem je dostigao svoju brojčanu visinu tokom Drugog svetskog rata. Crvena armija Sovjetskog Saveza se sastojala od više od hiljadu jedinica veličine divizije u bilo kom trenutku, a procenjuje se da je broj streljačkih divizija podignutih tokom Velikog otadžbinskog rata 1941–1945. bio 2.000. Nacistička Nemačka je imala stotine numerisanih i/ili imenovanih divizija, dok su Sjedinjene Države imale do 91 diviziju.

Značajna promena u divizijskim strukturama tokom rata bio je završetak prelaska sa kvadratnih divizija (sastavljenih od dve brigade svaka sa dva puka) na trouglaste divizije (sastavljene od tri puka bez nivoa brigade) koje su mnoge evropske armije počele da koriste u Prvom svetskom ratu. Ovo je urađeno da bi se povećala fleksibilnost i smanjili troškovi lanca komandovanja. Trouglasta struktura divizije dozvoljavala je taktiku „dva napred, jedan nazad“, gde su dva puka divizije mogla da se bore sa neprijateljem sa jednim pukom u rezervi.

Moderne podele

U modernim vremenima, većina vojnih snaga je standardizovala svoje divizijske strukture. To ne znači da su divizije jednake po veličini ili strukturi od zemlje do zemlje, ali su divizije, u većini slučajeva, postale jedinice od 10.000 do 15.000 vojnika sa dovoljno organske podrške da bi bile sposobne za samostalne operacije. Obično, neposrednu organizaciju divizije čine jedna do četiri brigade ili borbene grupe njenog primarnog borbenog roda, zajedno sa brigadom ili pukom borbene podrške (obično artiljerijske) i više bataljona pod direktnom komandom za neophodne specijalizovane zadatke podrške, kao što su obaveštajni, logistički, izviđački i borbeni inženjeri. Većina vojski standardizuje idealnu organizacionu snagu za svaku vrstu divizije, sadržanu u tabeli organizacije i opreme koja specificira tačne zadatke jedinica, osoblja i opreme za diviziju.

Moderna divizija je postala primarna borbena jedinica koja se može identifikovati u mnogim vojskama tokom druge polovine 20. veka, potisnuvši brigadu; međutim, trend je počeo da se preokreće od kraja Hladnog rata. Najveća upotreba divizije kao primarne borbene jedinice dogodila se tokom Drugog svetskog rata, kada su zaraćene strane rasporedile preko hiljadu divizija. Sa tehnološkim napretkom od tada, borbena moć svake divizije se povećala.

Tipovi

Divizije se često formiraju da organizuju jedinice određenog tipa zajedno sa odgovarajućim jedinicama za podršku kako bi se omogućile nezavisne operacije. U novije vreme, divizije su uglavnom organizovane kao kombinovane jedinice sa potčinjenim jedinicama koje predstavljaju različita borbena oruđa. U ovom slučaju, odeljenje često zadržava naziv specijalizovanijeg odeljenja, i još uvek može da ima primarnu ulogu koja odgovara toj specijalizaciji.

Pešadijska divizija

„Pešadijska divizija“ se odnosi na vojnu formaciju sastavljenu prvenstveno od pešadijskih jedinica, takođe podržanih jedinicama iz drugih rodova. U Sovjetskom Savezu i Rusiji, pešadijska divizija se često naziva „puškarskom divizijom“. „Motorizovana pešadijska“ divizija se odnosi na diviziju sa većinom pešadijskih podjedinica koje se prevoze na lakim motornim vozilima. „Mehanizovana pešadija“ divizija se odnosi na diviziju sa većinom pešadijskih podjedinica koje se prevoze na oklopnim transporterima (APC) ili borbenim vozilima pešadije (IFV) ili oba, ili čak na nekoj drugoj klasi oklopnih borbenih vozila dizajniranih za transport pešadije. Mehanizovane pešadijske divizije u nacističkoj Nemačkoj zvale su se „Panzergrenadier“ divizije. U Rusiji su bili poznati kao „motorizovane streljačke divizije“.

Konjička divizija

Za većinu nacija, konjica je bila raspoređena u manjim jedinicama i stoga nije bila organizovana u divizije, već za veće vojske, kao što su vojska Britanske imperije, Sjedinjenih Država, Prvog francuskog carstva, Francuske, Nemačke imperije, nacističke Nemačke, Ruskog carstva, Carstva Japana, Druge Poljske Republike i Sovjetskog Saveza formiran je izvestan broj konjičkih divizija. Po strukturi su najčešće bile slične nacionalnim pešadijskim divizijama, iako su obično imale manje i lakše elemente podrške, pri čemu su konjičke brigade ili pukovi zamenjivali pešadijske jedinice, a jedinice za podršku, kao što su artiljerija i snabdevanje, bile su vučene konjima. Većim delom velike konjičke jedinice nisu ostale posle Drugog svetskog rata.

Iako je utvrđeno da je konjica zastarela, koncept konjice kao brze snage sposobne za misije koje tradicionalno ispunjava konjska konjica vratio se vojnom razmišljanju tokom Hladnog rata. Generalno, razvijena su dva nova tipa konjice: vazdušna konjica ili aeromobilna, koja se oslanja na pokretljivost helikoptera, i oklopna konjica, zasnovana na autonomnoj oklopnoj formaciji. Prvi je bio uveden u vidu 11. vazdušno-jurišne divizije (Test), formirane 1. februara 1963. u Fort Beningu, Džordžija. Dana 29. juna 1965. divizija je preimenovana u 1. konjičku diviziju (aeromobilnu), pre nego što je krenula u Vijetnamski rat.

Oklopna divizija

Samohodni top kalibra 105 mm Prist britanske 3. pešadijske divizije, 1944.

Razvoj tenka tokom Prvog svetskog rata podstakao je neke nacije da eksperimentišu sa njihovim formiranjem u jedinice veličine divizije. Mnogi su to radili na isti način kao i konjičke divizije, samo su zamenili konjicu oklopnim borbenim vozilima (uključujući tenkove) i motorizovali jedinice za podršku. Ovo se pokazalo nezgrapnim u borbi, pošto su jedinice imale mnogo tenkova, ali malo pešadijskih jedinica. Umesto toga, uzet je uravnoteženiji pristup prilagođavanjem broja tenkova, pešadije, artiljerije i jedinica za podršku.

Planinska divizija

Brdske divizije su pešadijske divizije koje imaju posebnu obuku i opremu za delovanje u brdskim, planinskim ili arktičkim oblastima. Neki primeri ovih formacija uključuju američku 10. brdsku diviziju, nemačku 1. skijašku diviziju ili francusku 27. alpsku pešadijsku diviziju.

Vazdušno-desantna divizija

Vazdušno-desantna divizija je pešadijska divizija kojoj je dodeljena posebna obuka i oprema za dolazak na bojno polje vazdušnim putem (obično padobranom ili jedrilicom).

SAD, Britanija i Nemačka su eksperimentisale tokom Drugog svetskog rata sa specijalizovanim lakim pešadijskim divizijama koje su bile sposobne da se brzo transportuju transportnim avionima ili spuštaju u neko područje padobranom ili jedrilicom. Ovo je zahtevalo i visokokvalitetnu opremu i obuku, stvarajući elitne jedinice u procesu i obično u njima deluju dobrovoljci, a ne regruti.

Artiljerijski divizion

Sovjetski Savez je razvio koncept specijalizovane „artiljerijske divizije“ tokom Istočnog fronta Drugog svetskog rata 1942. godine, iako su planovi postojali još od kasnijih faza Ruskog građanskog rata. Artiljerijska divizija služi kao specijalizovana divizija koja koristi samo artiljerijske haubice, protivtenkovske topove, raketnu artiljeriju (MRL i taktičke rakete) i minobacače (vučene i samohodne) (i istorijski opsadnu artiljeriju) i obično imaju zadatak da obezbede koncentrisanu vatrenu moć podrške višim kombinovanim formacijama. To su uglavnom formacije borbene podrške koje najviše izvode operacije podrške pešadiji i oklopnim jedinicama.

Odeljenje bezbednosti

Nacistička Nemačka je organizovala bezbednosne divizije da deluju na osvojenoj teritoriji kako bi obezbedile pozadinsko obezbeđenje od partizana i održavale red među civilima. Strukturisana poput pešadijske divizije, bezbednosna divizija je verovatno sadržala trupe nižeg kvaliteta i nije bila namenjena da služi direktno na frontu. SS jedinice ovog tipa su nazvane „SS Polizei divizije“.

Narodni komesarijat za unutrašnje poslove Sovjetskog Saveza (NKVD) organizovao je bezbednosne divizije. U nekoliko slučajeva, divizije NKVD-a su bile angažovane u borbama na frontu kao streljačke divizije.

Vidi još

• Divizion
• Brigada
• Puk
• Baterija (vojska)

Literatura

• Van Creveld, Martin (2000). The Art of War: War and Military Thought. London: Cassell. ISBN 0-304-35264-0. 
• Grey, Jeffrey (2008). A Military History of Australia (3rd izd.). Melbourne: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-69791-0. 
• Johnston, Mark (2007). The Australian Army in World War II. Elite. Martin Windrow (consultant editor). Oxford: Osprey Publishing. ISBN 978-1-84603-123-6. 
• Jones, Archer (2000). The Art of War in the Western World. University of Illinois Press. ISBN 0-252-06966-8. 
• Keogh, Eustace (1965). South West Pacific 1941–45. Melbourne: Grayflower Publications. OCLC 7185705. 
• Palazzo, Albert (2002). Defenders of Australia: The 3rd Australian Division 1916–1991. Loftus, New South Wales: Australian Military Historical Publications. ISBN 1-876439-03-3. 
• FM 3-90.6 : Brigade Combat Team (PDF). Department of the Army. septembar 2010. Preface ("they can operate as part of a division or independently"), § 1-1 ("[BCTs are] the smallest combined arms units that can be committed independently"). Arhivirano iz originala (PDF) 2013-02-17. g. CS1 održavanje: Format datuma (veza)
• Phisterer, Frederick (1883). Statistical Record of the Armies of the United States. Castle Books. ISBN 0-7858-1585-6. 
• Tsouras, P.G. (1994). Changing Orders: The evolution of the World's Armies, 1945 to the Present. Facts On File, Inc. ISBN 0-8160-3122-3. 

Spoljašnje veze

• Infantry Divisions (British Army and British Indian Army) 1930–1956
• Warsaw Pact June 1989 OOB