Doksiciklin

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Doksiciklin
IUPAC ime
(4S,4aR,5S,5aR,6R,12aS)-4-(dimethylamino)- 3,5,10,12,12a-pentahydroxy- 6-methyl- 1,11-dioxo- 1,4,4a,5,5a,6,11,12a-octahydrotetracene- 2-carboxamide
Klinički podaci
Kategorija trudnoće
  • US: D (Evidencija rizika)
Način primeneoralno, IV, IM
Pravni status
Pravni status
  • UK: POM (Samo na recepat)
  • US: Prescription Only (U.S.)
Farmakokinetički podaci
Bioraspoloživost100%
Metabolizamhepatički
Poluvreme eliminacije18-22 časa
Izlučivanjeurin, izmet
Identifikatori
CAS broj564-25-0 DaY
ATC kodJ01AA02 (WHO) A01AB22
PubChemCID 11256
DrugBankAPRD00597
ChemSpider10482106
Hemijski podaci
FormulaC22H24N2O8
Molarna masa444.435 g/mol
  • O.CN(C)[C@@H]3C(\O)=C(\C(N)=O)C(=O)[C@@]4(O)C(/O)=C2/C(=O)c1c(cccc1O)[C@H](C)[C@H]2[C@H](O)[C@@H]34

Doksiciklin (Vibramicin) je antibiotik širokog spektra iz grupe tetraciklina, sa bakteriostatskim dejstvom na veliki broj mikroorganizama[1] (Gram-pozitivne i Gram-negativne bakterije, rikecije, hlamidije, mikoplazme, borelije, leptospire idr.).[2] U bakterijskoj ćeliji doksiciklin se vezuje za 30S subjedinicu ribozoma i time inhibira sintezu proteina.[3][4]

Dejstvo[uredi | uredi izvor]

Antibakterijski spektar doksiciklina obuhvata sljedeće mikroorganizme:

  • Gram-pozitivne koke
  • Gram-pozitivne bacile
    • Listeria monocytogenes
    • Corynebacterium diphtheriae
    • Bacillus anthracis
    • Clostridium perfringens
    • Propionibacterium acnes
  • Gram-negativne koke
  • Gram-negativne bacile
    • Haemophilus influenzae
    • Haemophilus parainfluenzae
    • Pasteurella spp.
    • Brucella spp.
    • Yersinia enterocolitica
    • Francisella tularensis
    • Bordetella spp.
    • Shigella spp.
    • Salmonella spp.
    • Enterobacter spp.
    • Vibrio cholerae
    • Bacteroides spp.
  • spirohete
    • Treponema pallidum
    • Leptospira spp.
    • Borrelia burgdorferi
    • Borrelia recurrentis
  • mikoplazme
    • Micoplasma pneumoniae
    • Micoplasma hominis
    • Ureaplasma urealyticum
  • hlamidije
    • Chlamidia trachomatis
    • Chlamidia pneumoniae
    • Chlamidia psittaci
  • rikecije (uzročnike pjegavog tifusa, mišjeg tifusa, Q-groznice, idr.)
  • nokardije
  • koksiele

Od eukariotskih parazita djeluje na Plasmodium falciparum.

Farmakokinetika[uredi | uredi izvor]

Doksiciklin se brzo i kompletno resorbuje iz gastrointestinalnog trakta, sa maksimalnom koncentracijom u plazmi poslije 1-2 sata.[5] Poluvrijeme eliminacije ovog antibiotika iznosi 12-15 sati, terapijske koncentracije u krvi se održavaju 24 sata, što omogućava primenu jednom dnevno. Doksiciklin veoma dobro prodire u tkiva i tjelesne tečnosti, kod pacijenata sa renalnom disfunkcijom se ne akumulira (tada se većim dijelom eliminiše preko žuči) i nije potrebna redukcija doze.

Indikacije[uredi | uredi izvor]

Kapsule doksiciklina

Infekcije izazvane mikroorganizmima osjetljivim na doksiciklin su[6]:

Takođe, infekcije izazvane rikecijama (pjegavi tifus, Q-groznica), hlamidijama (limfogranuloma venerum, trahom, inkluzioni konjuktivitis, nespecifični uretritis, genitalne infekcije, pneumonija) i borelijama (kožni oblik borelioza i povratna groznica), kao i pneumonije izazvane mikoplazmom pneumonije, bruceloze, tularemije i kolere se najčešće liječe doksiciklinom.

Doksiciklin je alternativni antibiotik za liječenje infekcija kod pacijenata osjetljivih na peniciline. Takođe se upotrebljava za terapiju sifilisa i gonoreje kada su uzročnici otporni na penicilin.

Doziranje i način primjene[uredi | uredi izvor]

Odrasli[uredi | uredi izvor]

Prvog dana se uzimaju 2 kapsule doksiciklina, sa razmakom od 12 sati, a narednih 4 do 6 dana se uzima po jedna dnevno. Za liječenje težih infekcija se uzimaju 2 puta dnevno po jedna kapsula na 12 sati, 7 do 10 dana.

Neželjena dejstva[uredi | uredi izvor]

Najčešća neželjena dejstva su gastrointestinalna - mučnina, povraćanje, bol u epigastrijumu, dijareja; rjeđe nastaju superinfekcije, a rijetko enterokolitis (nespecifičan ili ozbiljan izazvan Cl. difficile). Od drugih neželjenih reakcija mogu se javiti fotoosjetljivost, pojačana pigmentacija kože, urtikarija, osip kože. Rijetko nastaju anafilaktičke reakcije, povećanje ureje u krvi i trombocitopenija.

Kontraindikacije[uredi | uredi izvor]

Kontraindikacije doksiciklina su graviditet i laktacija, preosjetljivost na tetracikline, insuficijencija jetre.

Mjere opreza[uredi | uredi izvor]

Tetraciklini se akumuliraju u kostima i zubima fetusa i djece, oštećuju ove strukture, te ne treba da ga koriste djeca mlađa od 12 godina i trudnice.

Opreznost je potrebna kod hepatičke disfunkcije. Za vrijeme uzimanja ovog antibiotika treba izbjegavati sunčanje, jer je moguća pojava fotoosjetljivosti.

Detalji[uredi | uredi izvor]

Doksiciklin se pakuje u kapsule od po 100 mg, i moguće ga je izdavati samo uz ljekarski recept. Čuva se na temperaturi od 15 do 25 °C, zaštićen od svjetlosti i vlage. Rok upotrebe je 3 godine, i ne treba ga primjenjivati nakon isteka roka.

Izvori[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Mandel GL, Bannett JE, Dolin R, ur. (2000). Principles and Practise of Infectious Diseases (5 izd.). Philadelphia, PA: Churchill Livingstone. doi:10.1016/S1473-3099(10)70089-X. ISBN 044307593X. 
  2. ^ Keith Parker; Laurence Brunton; Goodman, Louis Sanford; Lazo, John S.; Gilman, Alfred (2006). Goodman & Gilman's The Pharmacological Basis of Therapeutics (11. izd.). New York: McGraw-Hill. ISBN 0071422803. 
  3. ^ David L. Nelson; Michael M. Cox (2005). Principles of Biochemistry (IV izd.). New York: W. H. Freeman. ISBN 0-7167-4339-6. 
  4. ^ Thomas L. Lemke; David A. Williams, ur. (2002). Foye's Principles of Medicinal Chemistry (5. izd.). Baltimore: Lippincott Willams & Wilkins. str. 860. ISBN 0781744431. 
  5. ^ Milena Pokrajac (2002). Farmakokinetika. Beograd. ISBN 978-86-902551-4-6. 
  6. ^ Grupa autora (2007). Ljiljana Ivanović, ur. Registar lekova 2008. Beograd. ISSN 0354-8236. 

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Grupa autora (2007). Ljiljana Ivanović, ur. Registar lekova 2008. Beograd. ISSN 0354-8236. 
  • Milena Pokrajac (2002). Farmakokinetika. Beograd. ISBN 978-86-902551-4-6. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]


Molimo Vas, obratite pažnju na važno upozorenje
u vezi sa temama iz oblasti medicine (zdravlja).
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Доксициклин&oldid=27440852”