Države članice Evropske unije

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Države članice Evropske unije
Map showing the member states of the European Union (clickable)FinskaŠvedskaEstonijaLetonijaLitvanijaPoljskaSlovačkaMađarskaRumunijaBugarskaGrčkaKiparČeškaAustrijaSlovenijaItalijaMaltaPortugalijaŠpanijaFrancuskaNemačkaLuksemburgBelgijaHolandijaDanskaUjedinjeno KraljevstvoIrska
Map showing the member states of the European Union (clickable)
KategorijaSuverene države
LokacijaEvropska unija
Napravljeno1952/1958
Članice27 (od 2020)
Moguće vrsteRepublike (21)
Monarhije (6)
StanovništvoRast 447.206.135 (2020)[1]
Oblasti4.233.255 km²
VladaParlamentarna predstavnička demokratija (23)
Polupredsednička predstavnička demokratija (3)
Predsednička predstavnička demokratija (1)

Evropska unija (EU) se sastoji od 27 država članica. Svaka država članica je stranka osnivačkih ugovora Unije i time podleže privilegijama i obavezama članstva. Za razliku od članova većine međunarodnih organizacija, države članice Evropske unije podležu obavezujućim zakonima u zamenu za zastupanje u okviru zajedničkih zakonodavnih i sudskih ustanova. Zemlje članice moraju se jednoglasno složiti da bi Evropska unija usvojila politike odbrane i spoljašnje politike. Subsidijarnost je osnovni princip Evropske unije.

Godine 1957, šest država osnovalo je prethodnika Evropske unije, Evropsku ekonomsku zajednicu (Belgija, Francuska, Italija, Luksemburg, Holandija i Zapadna Nemačka). Preostale države su pristupile sledećim proširenjima. Dana 1. jula 2013, Hrvatska je postala najnovija država članica Evropske unije. Da bi pristupila, država mora ispuniti ekonomske i političke zahteve poznate kao kriterijum iz Kopenhagena, koji zahtevaju od kandidata da ima demokratsku vladu slobodnog tržišta zajedno sa odgovarajućim slobodama i ustanovama, i poštovanje vladavine prava. Proširenje unije je takođe uslovljeno saglasnošću svih postojećih članova i kandidatskim usvajanjem postojećeg zakona Evropske unije, poznatog kao pravna stečevina.

Postoji disparitet u veličini, bogatstvu i političkom sistemu država članica, ali svi imaju de žur jednaka prava. U praksi, neke države su znatno privlačnije od drugih. Dok se u nekim oblastima vrši većinsko glasanje tamo gde veće države imaju više glasova od manjih, manje države imaju disproporcionalnu zastupljenost u odnosu na njihovo stanovništvo. Nijedna država članica nije povukla članstvo ili je bila suspendovana iz Evropske unije, mada su neke od zavisnih teritorija ili poluautonomne oblasti napustile uniju. U junu 2016. godine Ujedinjeno Kraljevstvo je održalo referendum o članstvu u Evropskoj uniji, što je rezultiralo sa 51,89% glasova za napuštanje. Premijerka Tereza Mej se 29. marta 2017. godine pozvala na član 50 da formalno započne postupak izlaska, [2] a Ujedinjeno Kraljevstvo je zvanično napustilo Evropsku uniju 31. januara 2020. godine.

Spisak[uredi | uredi izvor]

Država Izvorno ime Grb Zastava Glavni grad Pristupanje Stanovništvo Površina (km²) BDP
(Milioni dolara) 		BDP po glavi stanovnika (po paritetu kupovne moći) Valuta Džini IHR Savet glasova EP sedišta Jezici
Austrija Österreich Austria Austrija Beč 1995 8.792.500[3] 83.855 437.582 47,726[4] evro 291[5] 0.885[6] 10 18 nemački
Belgija België
Belgique
Belgien 		Belgium Belgija Brisel Osnivač 11.365.834[3] 30.528 534.230 45,003[4] evro 330[5] 0.890[6] 12 21 holandski
francuski
nemački
Bugarska Bъlgariя (Bǎlgariya) Bulgaria Bugarska Sofija 2007 7.101.859[3] 110.994 55.824 20,355[4] evro 292[5] 0.782[6] 10 17 bugarski
Hrvatska Hrvatska Croatia Hrvatska Zagreb 2013 4.154.213[3] 56.594 57.073 22,937[4] evro 29[5] 0.818[6] 7 11 hrvatski
Kipar Κύπρος (Kípros)
Kıbrıs 		Cyprus Kipar Nikozija 2004 854.802[3] 9.251 23.263 34,961[4] evro 312[5] 0.850[6] 4 6 grčki
turski[a]
Češka Česko Czech Republic Češka Prag 2004 10.467.628[3] 78.866 205.270 33,529[4] kruna 258[5] 0.870[6] 12 21 češki[b]
Danska Danmark Denmark Danska Kopenhagen 1973 5.743.947[3] 43.075 342.362 48,230[4] kruna 247[5] 0.923[6] 7 13 danski
Estonija Eesti Estonia Estonija Talin 2004 1.315.635[3] 45.227 26.506 29,685[4] evro 360[5] 0.861[6] 4 6 estonski
Finska Suomi
Finland 		Finland Finska Helsinki 1995 5.577.282[3] 338.424 272.649 42,261[4] evro 269[5] 0.883[6] 7 13 finski
švedski
Francuska France France Francuska Pariz Osnivač 67.024.633[3] 632.833[7] 2.833.687 42,336[4] evro 327[5] 0.888[6] 29 74 francuski
Nemačka Deutschland Germany Njemačka Berlin 1957Osnivač[v] 82.437.641[3] 357.021 3.874.437 48,449[4] evro 283[5] 0.916[6] 29 96 nemački
Grčka Ελλάδα (Elláda) Greece Grčka Atina 1981 10.757.293[3] 131.990 237.970 26,829[4] evro 343[5] 0.865[6] 12 21 grčki
Mađarska Magyarország Hungary Mađarska Budimpešta 2004 9.797.561[3] 93.030 136.989 27,475[4] forinta 300[5] 0.828[6] 12 21 mađarski
Irska Éire
Ireland 		Republic of Ireland Republika Irska Dablin 1973 4.774.833[3] 70.273 250.814 69,276[4] evro 343[5] 0.916[6] 7 11 irski
engleski
Italija Italia Italy Italija Rim 1957Osnivač 61.219.113[3] 301.338 2.147.744 36,823[4] evro 360[5] 0.873[6] 29 73 italijanski
Letonija Latvija Latvia Letonija Riga 2004 1.950.116[3] 64.589 31.972 25,702[4] evro 357[5] 0.819[6] 4 8 letonski
Litvanija Lietuva Lithuania Litvanija Vilnjus 2004 2.847.904[3] 65.200 48.288 29,972[4] evro 358[5] 0.839[6] 7 11 litvanski
Luksemburg Luxembourg
Luxemburg
Lëtzebuerg 		Luxembourg Luksemburg Luksemburg 1957Osnivač 589.370[3] 25.864 65.683 105,741[4] evro 308[5] 0.892[6] 4 6 francuski
nemački
luksemburški[g]
Malta Malta Malta Malta Valeta 2004 440.433[3] 316 10.514 39,878[4] evro 258[5] 0.839[6] 3 6 malteški
engleski
Holandija Nederland Netherlands Holandija Amsterdam 1957Osnivač 17.220.721[3] 41.543 880.716 51,249[4] evro 309[5] 0.922[6] 13 26 holandski
Poljska Polska Poland Poljska Varšava 2004 37.972.964[3] 312.685 547.894 27,690[4] zlot 349[5] 0.843[6] 27 51 poljski
Portugalija Portugal Portugal Portugalija Lisabon 1986 10.309.573[3] 92.390 229.948 28,916[4] evro 385[5] 0.830[6] 12 21 portugalski
Rumunija România Romania Rumunija Bukurešt 2007 19.638.309[3] 238.391 199.093 22,349[4] lej 315[5] 0.793[6] 14 32 rumunski
Slovačka Slovensko Slovakia Slovačka Bratislava 2004 5.435.343[3] 49.035 99.869 31,331[4] evro 258[5] 0.844[6] 7 13 slovački
Slovenija Slovenija Slovenia Slovenija Ljubljana 2004 2.065.895[3] 20.273 49.570 32,216[8] evro 312[5] 0.880[6] 4 8 slovenački
Španija España Spain Španija Madrid 1986 46.528.966[3] 504.030 1.406.538 36,347[4] evro 320[5] 0.876[6] 27 54 španski
Švedska Sverige Sweden Švedska Stokholm 1995 10.080.000[3] 449.964 570.591 49,759[4] kruna 250[5] 0.907[6] 10 20 švedski
Napomene
  1. ^ Turski jezik nije zvaničan jezik Evropske unije.
  2. ^ Zvanično priznati manjinski jezici:
    • slovački
    • nemački
    • poljski
    • beloruski
    • bugarski
    • hrvatski
    • grčki
    • mađarski
    • rumunski
    • ruski
    • rusinski
    • srpski
    • ukrajinski
    • vijetnamski
  3. ^ Oktobra 1990, konstitutivne države bivše Nemačke Demokratske Republike pristupile su Saveznoj Republici Nemačkoj, automatski postajući deo EU.
  4. ^ Luksemburški jezik nije zvaničan jezik Evropske unije.

Proširenje[uredi | uredi izvor]

Kontinentalne teritorije država članica Evropske unije (Evropske zajednice pre 1993. godine), animirane po redosledu pristupanja.
Glavni članak: Proširenje Evropske unije

Evropska unija je prioritizovala članstvo ostatka Zapadnog Balkana; Albanija, Severna Makedonija, Crna Gora, Srbija i Turska su sve zvanično priznate kao kandidati, dok su Bosna i Hercegovina i Kosovo potencijalni kandidati.[9] Tursko članstvo, koje je u toku od osamdesetih godina prošlog veka, predstavlja sporno pitanje.[10]

Pored kiparskog spora kao dugogodišnje prepreke,[11][12] odnosi između Evropske unije i Turske su napeti nakon nekoliko incidenata, uglavnom zbog pokušaja državnog udara 2016, ustavnog referenduma 2017 i rezultati Čistke u Turskoj 2016/17.[12] Sve to je dovelo do toga da Evropski parlament zatraži obustavu pregovora o članstvu.[13]

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Population on 1st January by age, sex and type of projection”. Eurostat. Arhivirano iz originala 8. 3. 2020. g. Pristupljeno 1. 2. 2020. 
  2. ^ Elgot, Jessica (2. 10. 2016). „Theresa May to trigger article 50 by end of March 2017”. The Guardian. Pristupljeno 30. 3. 2018. 
  3. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c Council Decision of 12 December 2017 ([1]).
  4. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h „IMF”. www.imf.org (na jeziku: engleski). Pristupljeno 30. 1. 2018. 
  5. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c „UNDP.org”. hdrstats.undp.org. Arhivirano iz originala 17. 10. 2009. g. 
  6. ^ a b v g d đ e ž z i j k l lj m n nj o p r s t ć u f h c „Inequality-adjusted Human Development Index”. HDRO (Human Development Report Office) United Nations Development Programme. Arhivirano iz originala 04. 04. 2017. g. Pristupljeno 3. 4. 2017. 
  7. ^ Anonymous (5. 7. 2016). „Living in the EU - European Union - European Commission”. European Union. 
  8. ^ „Report for Selected Countries and Subjects”. www.imf.org. 
  9. ^ „European Neighbourhood Policy And Enlargement Negotiations: Check current status”. Pristupljeno 19. 7. 2017. 
  10. ^ „Q&A: Turkey's EU entry talks”. BBC News. 11. 12. 2006. Pristupljeno 25. 8. 2008. 
  11. ^ „Window of opportunity closes on Cyprus reunification”. ECFR. 
  12. ^ a b „Turkey and the EU still miles apart on membership”. 25. 7. 2017. 
  13. ^ „EU parliament calls for Turkey accession talks to be suspended”. 6. 7. 2017 — preko Reuters. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Države članice Evropske unije na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Државе_чланице_Европске_уније&oldid=27472060”