Duždeva palata
| Duždeva palata | |
 | |
Informacije
| |
|---|---|
| Lokacija |  Venecija, Italija
|
| Koordinate | 45° 26′ 02″ S; 12° 20′ 24″ I / 45.4339° S; 12.3400° I |
| Status | završena |
| Sagrađena | 1340. |
| Vlasnik | Grad Venecija |
| Upravljanje | Grad Venecija |
| Reference: Duždeva palata | |
Duždeva palata (ital. Palazzo Ducale) je palata u gotsko-venecijanskom stilu u Veneciji. Palata se nalazi tik uz Crkvu Svetog Marka na glavnom trgu grada, Trgu Svetog Marka. Ova palata je predstavljala centar moći nekada uticajne Mletačke republike u kojoj je živeo izabrani dužd. U njoj su bile najveće institucije u Republici: Veliko veće, Veće umoljenih Mletačke republike itd...
O palati[uredi | uredi izvor]
Posle Crkve Svetog Marka, najpoznatija građevina Venecije je, svakako, Duždeva palata koja je vekovima bila središte venecijanskih poglavara. Takođe, ona je povezana sa Crkvom Sv. Marka, gde je crkva služila i kao duždeva kapela, a u njoj su se i krunisali kraljevi, održavali se pogrebi i procesije. Palata ima tri krila, a sa četvrte je Crkva Svetog Marka. Istočna strana je neposredno uz morsku obalu. Palata je građena i pregrađivana tokom 14. i 15. veka, raskošna je i ogromna. Građena je u gotsko-venecijanskom stilu, a istočna strana u renesansnom stilu. Na građevini se susreću laki stubovi sa masivnim zidovima, uski i šiljasti gotski prozori, raskošni sa puno svetla, mnogobrojnim nišama i na svakoj strani su balkoni. U nekim nišama su statue svetaca, skulpture. Vrlo je teško reći ime arhitekte jer su na palati radili građevinari često prepravljajući i rušeći što je ranije podignuta.[1]
Različite političke prilike u Firenci i Veneciji uticale su na izgled gradskih palata. Firentinska palata je čvrsta i
_-_Porta_della_carta.jpg)
neprobojna, a venecijanska prozračna i otvorena, puna prozora i arkada, koja ni malo ne podseća na odbrambenu. Venecijanski arhitekti od
gotičkih i islamskih uzora preuzeli su otmeni način prikaza bogatstva i bezbednosti grada. Godine 1340. grad je odlučio da proširi Duždevu palatu kada se ukazala potreba za većim prostorom Velikog veća. Radovi su obavljani sve do početka 15. veka. Duždeva palata je pri dnu otvorena, tako što težina gornjih delova počiva na dva sprata oštrih arkada. Donje arkade zatvaraju natkriveni prolaz oko građevine, a gornje lođe. Bogati venci i četvorolisti arkada daju građevini dekorativan izgled koji je još više istaknut gornjim arkadama. Zidovi zgrade ukrašeni su kamenom oplatom u tzv. dijamantskom poretku što ih čini vizuelno lakšim i raskošnijim.[2][3]
Ulazi u palatu[uredi | uredi izvor]
Glavni ulaz do Crkve Svetog Marka poznat je pod imenom kapija papira (ital. Porta della carta). Tu su pisari nudili svoje pravne savete ljudima koji su dolazili u palatu. Sa vodene strane, nedaleko od stanice vaporeta je kapija ital. Rive, odnosno ona sa vodene strane.
Dvorište palate[uredi | uredi izvor]
Krila zgrade zatvaraju dvorište gde se nalaze dva bronzana bunara. Na severnoj strani je sat u baroknom stilu. Ulazi se preko bogato ukrašenog stepeništa džinova gde se nalaze velike statue Marsa i Neptuna (boga rata i boga mora). Statue su delo poznatog italijanskog vajara i arhitekte Jakopa Sansovina.
-
Dvorište Duždeve palate sa bronzanim bunarom -
Dvorište Duždeve palate sa oba brozana bunara -
Pogled na sat u dvorištu Duždeve palate -
Pogled na Duždevu palatu iz dvorišta -
Pogled na Duždevu palatu iz dvorišta -
Stepenište džinova, statue Marsa i Neptuna
.jpg)
Unutrašnjost palate[uredi | uredi izvor]
Stepeništem džinova penje se na galeriju prvog sprata, a odatle zlatnim stepeništem ulazi se u odaje palate. Duždeva palata danas predstavlja muzej, galeriju i bogate kolekcije što samo govori o burnoj istoriji Venecije. Dvorane, radne sobe, hodnici i stepeništa ukrašeni su mnogim platnima i fresko slikama. Najčešće srećemo Tintoreta, Veroneza, Ticijana, Basana i Tjepola. Slike su iz antičke i hrišćanske mitologije, a mnoge prikazuju scene iz prošlosti Mletaka. Neke od dvorana su služile za dnevni boravak dužda, rad pojedinih državnih institucija, državnih veća. U palati se nalazi i muzej starog oružja gde je većina eksponata stradala i raznesena za vreme revolucionarnih dana 1797. godine.
Dvorana za primanje[uredi | uredi izvor]
Preko zlatnih stepenica dolazi se u dvoranu za primanje sa nizom slika Tintoreta, Veroneza i drugih.
Dvorana sa četvoro vrata[uredi | uredi izvor]
_-_n._225_-_Venezia_-_Sala_del_Collegio.jpg)
Iz dvorane za primanje se ide u dvoranu sa četvoro vrata nazvanu po raskošno ukrašenim vratima. To je kao neka vrsta foajea za druge dvorane. Tu se nalazi slika Tjepola Neptun pruža Veneciji poklom mora.[4]
Predsala Kolegijuma[uredi | uredi izvor]
To je manja sala koja je služila kao čekaonica. Tu se nalazi poznata slika Jakopa Basana Povratak Jakova u Hanan. Na zidovima su i Tintoretove slike mitološko-alegorijske (Minerva progoni Marsa štiteći slobodu).[1]
Sala Kolegijuma[uredi | uredi izvor]
U Sali Kolegijuma održavali su se sastanci i savetovanja najviših državnih tela , kao i manja primanja kod dužda. Vrata u ovoj dvorani izrađena su od kedrovine sa planine Libanon.[1] Dvorana je oslikana delima Veroneza i Tintoreta.[4]
Sala Senata[uredi | uredi izvor]
U ovoj sali je zasedalo veće umoljenih od 40 do 60 članova. Ovaj Senat je bio najveći organ vlasti. Tu su se donosile najvažnije odluke države. U sali se nalazi raskošan nameštaj iz 17. veka.[4]
Sala Veća desetorice[uredi | uredi izvor]
U ovu salu se ulazi iz dvorane sa četvoro vrata. Ovaj savet bio je izvršni organ republike.
Sala kompasa[uredi | uredi izvor]
Ova sala je služila kao lobi za one koje su pozvali moćni magistrati. Naziv je dobila po velikom drvenom kompasu koji vodi do susednih sudnica i nadređen je statuom pravde. Paolo Veroneze završio je njegovu alegorijsku dekoraciju 1554. godine. Tu se nalazi i monumentalni kamin koji je dizajnirao Sansovino. Na zidovima se nalaze drveni paneli.[5] U ovoj sali su i poznata Lavlja usta gde su pojedinci ubacivali tajne pritužbe i dostave protiv građana.[1]
Sala inkvizitora[uredi | uredi izvor]
Sala inkvizitora ima dvoje vrata (jedna tajna, maskirana ormanom)koja su vodila u zloglasne zatvore Venecije. Inkvizitori su predstavljali tajnu policiju u srednjem veku. Od 16. veka imali su velika ovlašćenja, tako da su bili simbol straha i tiranije u Veneciji. Tokom pobune 1797. je čak čitav nameštaj bio uništen zbog omražene inkvizicije i njihovog delovanja.[6]
Muzej oružja[uredi | uredi izvor]
Muzej oružja smešten je u nekoliko dvorana. Zbirke su stradale 1797. godine. Sadašnji eksponati su prikupljeni naknadno.
Duždevi apartmani[uredi | uredi izvor]
Prostorije u kojima je dužd živeo uvek su se nalazile u istom delu palate, blizu Zlatnog stepeništa. Zbog katastrofalnog požara 1483. godine je morala da se uradi velika rekonstrukcija, a duždev stan je završen 1510. godine.[4] Taj prostor je činio ne tako veliku rezidenciju, a sobe najbliže Zlatnom stepeništu imale su i privatnu i javnu funkciju. Dužd je mogao da se povuče u privatne odaje sa članovima svoje porodice u privatni deo koji je bio namešten nameštajem iz njegove kuće.
- Purpurna sala - nazvana je tako jer su članovi Saveta ulazili u purpurnim togama.
- Sala geografskih karata - nazvana je tako zbog geografskih karata po zidovima.
- Sala filozofa - nazvana po slikama 12 filozofa koje su kasnije prenete u biblioteku.[1]
Sala Velikog veća[uredi | uredi izvor]
Sala Velikog veća je ogromna dvorana (55 H 25m). Tu su se sastajali svi predstavnici patricijata starijih od 25 godina, a koji su bili zapisani u zlatnu knjigu. Veliko veće je imalo zadatak da donosi zakone i bira sve visoke državne funkcionere. Zbog veličine je jedna od najvećih dvorana u Evropi. Sednicama je prisustvovalo 1200 do 2000 patricija. U dvorani su bile dugačke klupe dvostrukog sedišta normalno postavljene na predsedavajuće Velikog veća. Prostor se koristio i za prijeme političara i potpisivanje različitih važnih akata.Tu se nalazio vrlo skupocen nameštaj koji je uništen prilikom propasti Republike. Takođe je dvorana stradala i u požaru 1577. godine. Dvorana je oslikana. Čitav jedan zid na strani prestola predstavlja monumentalno delo Tintoreta nazvano Raj. Slika je duga oko 25m, a široka 8m. Po svojim dimenzijama ubraja se među najveće slike na svetu. Tintoreto je ovu sliku dovršavao u 70 godini života, između 1588. i 1592 godine u saradnji sa svojim sinom Domenikom. Za sprovođenje ovog dela urađene su 3 skice (Tintoreto, Veroneze, Basano) koje je onda realizovao Tintoreto. Skice se čuvaju u Luvru, Muzeju Lil i Ermitažu u Sankt Peterburgu. Na slici Raj umetnik je predstavio nebeski svet u slavu Hrista i Bogorodice. Ogroman plafon obuhvata 35 slika postavljenih između velikih pozlaćenih drvenih ramova koje su oslikali Tintoreto, Veroneze, Palma, Basano. U centralnom delu nalazi se Veronezova slika Trijumf Venecije, ovalnog oblika. Ona je i poslednja alegorijska slika Veroneza.[7] Oko dvorane pri vrhu je friz sa portretima 72 mletačka dužda. Umesto portreta Marina Faliera stoji crni veo. Ovaj 80-godišnji dužd zbog zavere protiv Republike bio je ubijen.[1]
-
Domeniko Tintoreto: Dužd Đovani Moćenigo -
Domeniko Tintoreto: Dužd Marko Barbarigo -
Domeniko Tintoreto: Dužd Frančesko Dona -
Domeniko Tintoreto: Dužd Pietro Lando -
Leandro Basano
Sala Novo veće četrdesetorice za civilne poslove[uredi | uredi izvor]
U ovoj sali se u frizu nastavljaju portreti duždeva i završava se poslednjim, Ludovikom Maninom.[1]
Zatvori u Duždevoj palati[uredi | uredi izvor]
Most uzdaha vezivao je Duždevu palatu sa zatvorom. Zatvorenici su prelazili preko ovog mosta i kroz kamene rešetke bacali poslednji pogled uzdišući za slobodnim životom.[1]
-
Pogled kroz kamene rešetke na Most uzdaha -
Kamene rešetke -
Pogled kroz kamene rešetke na Most uzdaha
Olovni zatvor ili piomba[uredi | uredi izvor]
Ime dolazi od olovnih ploča na tavanu palate. Čitav krov je bio prekriven velikim olovnim pločama. Tu su bile neke zatvorske ćelije rezervisane za zatvorenike Veća desetorice, optuženih zbog političkih zločina. Tu su bili i smešteni zatvorenici sa lakšim kaznama.[8] Najčuveniji zatvorenik, koji je uspeo da pobegne iz zatvora piomba, bio je Đakomo Kazanova.[9]
Bunar zatvor[uredi | uredi izvor]
Kazamati palate smešteni su ispod vode i bili su vrlo vlažni i nezdravi. Bili su namenjeni zatvorenicima nižih slojeva. Ćelije su bile tamne i uske i nosile su naziv bunar zatvor. Jedina svetlost je dopirala kroz okrugle rupe na vratima koja su bila obezbeđena teškim lancima. Kroz te rupe je i dostavljana hrana zatvorenicima. Tamnice su bile izgrađene od masivnih komada istarskog kamena. Pored kriminalaca tu su tamnovale i hiljade pripadnika naroda koji su pokušavali da poprave svoj ponižavajući društveni i ekonomski položaj.[8] Drvene palete su bile jedini nameštaj u ćeliji. Ćelije su bile jedna ispod druge, a disanje je bilo otežano kako se spuštalo u dubinu tamnica. Kada su došli Republikanci, našli su samo jednog živog zatvorenika koji je tu proveo 16 godina. Osuđenici su ostavljali tragove svog prisustva na zidovima ćelija koji su i dalje vidljivi. Tu se nalaze razni potpisi, kao i crkvena obeležja jer su tu bili zatvoreni i crkveni velikodostojnici zbog političkih zločina.[10]
-
Potpisi zatvorenika -
Rešetke na ćeliji -
Jedini otvor na ćeliji -
Kreveti u ćeliji -
Rešetke u zatvoru
.jpg)
Požari[uredi | uredi izvor]
Zgrada kakva je danas početa je da se gradi 1385. godine, a završena je u prvoj polovini XV veka, jer je ranija zgrada izgorela u Požarima 976. i 1105. godine. Godine 976. je uništeno oko pola zgrade, a 1105. godine je izgoreo i ostatak palate. Požari su 1574. i 1577. godine oštetili neke delove zgrade i uništili mnoge vrednosti.[1][11] Posle požara 1574. i 1577. angažovan je i Andrea Paladio na obnovi plate.[12]
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Lavlja usta u Sali kompasa -
Tintoreto: Minerva progoni Marsa štiteći slobodu (Predsala Kolegijuma) -
Đovani Batista Tjepolo: Neptun pruža Veneciji poklon mora (Dvorana sa četvoro vrata
_Bocca_di_Leone_in_the_Doge%27s_Palace.jpg)
-
Karlo Naje: Žene na bunaru u Duždevoj palati -
Veroneze: Trijumf Venecije na plafonu Sale Velikog veća -
Andrea Paladio -
Shema zatvora u palati
_-_n._586_-_Venezia_-_Pozzo_di_palazzo_Ducale.jpg)
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b v g d đ e ž z Mehanović, Faik (1960). Italija: turistički vodič. Beograd: Turistička štampa. str. 98-103.
- ^ Valdemar, Janson (2008). Jansonova istorija umetnosti: zapadna tradicija (sedmo izd.). Varaždin, Beograd, Novi Sad: Stanek, Mono i Manjana, Orfelin izdavaštvo. str. 464-465.
- ^ „Duždeva palata”. Smart History. Pristupljeno 31. 8. 2017.
- ^ a b v g „Duždeva palata” (PDF). zvaničan veb sajt. Pristupljeno 30. 8. 2017.
- ^ Devitini, Alessia; Zuffi, Stefano; Castria, Francesca (2003). Venezia. str. 240. ISBN 978-88-370-2149-8.
- ^ Betenkort, Francisko (2009). Inkvizicija u modernom dobu : Španija, Italija i Portugalija od XV do XIX veka. Sremski Karlovci ; Novi Sad: Izdavačka knjižarnica Zorana Stojanovića.
- ^ Brusegan, Marcello (2007). I palazzi di Venezia. Roma. str. 121-142.
- ^ a b „Duždeva palata: zatvori (ita)”. Palazzo Ducale. Pristupljeno 19. 9. 2017.
- ^ Kazanova, Đakomo (1954). Pustolovine. Novi Sad: Matica srpska. str. 264-265.
- ^ Byron, George Gordon. „The Poetical Works of Lord Byron: with Life of the Author, page 662”. e-knjige. Pristupljeno 29. 10. 2017.
- ^ „Požar 1577. u Duždevoj palati”. Venecija. Pristupljeno 7. 9. 2017.
- ^ Zanotto, Francesco (1853). Il Palazzo ducale di Venezia. Venezia. str. 121.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- Zvaničan veb sajt
- Venecija, Italija u virtualnoj stvarnosti - Duždeva palata
- Kasadoo.com
- Rekonstrukcija Duždeve palate - Andrea Paladio
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
| Geografske | |
| Akademske | |
| Umetničke | |
| Ostale | |
