Edvard II Plantagenet

Edvard II
Edvard II Plantagenet
Lični podaci
Datum rođenja	(1284-04-25)25. april 1284.
Mesto rođenja	dvorac Berkli, Engleska
Datum smrti	21. septembar 1327.(1327-09-21) (43 god.)
Mesto smrti	dvorac Karnavon, Engleska
Porodica
Supružnik	Izabela Francuska
Potomstvo	Edvard III Plantagenet, John of Eltham, Earl of Cornwall, Eleanor of Woodstock, Joan of The Tower, Adam FitzRoy
Roditelji	Edvard I Eleonora Kastiljska
Dinastija	Plantagenet
Kralj Engleske
Period	7. jul 1307 — 13/25. januar 1327.
Prethodnik	Edvard I
Naslednik	Edvard III

Edvard II (engl. Edward II; 1284 — 1327) bio je engleski kralj od 1307. do 1327. kada je zbačen sa trona. On je četvrti sin Edvarda I i njegove prve žene Eleanore Kastiljske. Bio je prvi engleski princ koji je nosio titulu Princ od Velsa.

Oženio se 1308. godine Izabelom, ćerkom francuskog kralja Filipa IV Lepog sa kojom je imao dva sina i dve kćeri. Zbačen je ustankom koji je predvodila njegova žena Izabela 1326. i morao je da preda krunu svom sinu Edvardu III.

Ubijen je u zatvoru 21. septembra 1327. po naređenju lorda Mortimera, ljubavnika kraljice Izabele.

Vladavina

Vodio je rat sa Škotskom u kojem je pretrpio poraz u bici kod Banokberna, pa je Škotskoj morao priznati nezavisnost. Taj poraz je bio i posljedica sukoba sa vodećim velikašima zbog izvesnog Pirsa Gavestona kojeg je doveo na dvor, proglasio grofom od Kornvola i dao mu bogatstvo i uticaj. Izbila je politička kriza zbog čega je 1311. Edvard II morao da prihvati uredbe koje su mu ograničavale vlast, a Gavestona su 1312. ubili neprijateljski raspoloženi plemići.

Kraljev rođak, Tomas, grof od Lankastera, pristalica uredbi koje su ograničavale kraljevu vlast, stekao je tako kontrolu nad državom, sve dok ga Edvard II nije uspio poraziti u bici kod Borobridža 1322. godine i naredio da se pogubi. Uredbe je stavio izvan snage, ali je i dalje ostao vrlo nepopularan vladar.

Svoju nepopularnost zahvaljuje i dovođenju na dvor svojih novih ljubimaca, oca i sina Despensera. Njihov utjecaj na vlast bio je naglašeno razbojnički i nije poštivao nasljedna prava. Kraljeva posvećenost pokroviteljstvu nad ljubimcima i nepridržavanje onovremenih predodžbi o ponašanju kralja dovela je do novih nezadovoljstava. Najnezadovoljnija Despenserima bila je Edvardova supruga, kraljica Izabela, kćer francuskog kralja Filipa IV.

Invazija

Povratak kraljice Izabele i njenog sina u Englesku

Sukob između Francuske i Engleske izbio je kada je Edvard odbio položiti zakletvu na vjernost francuskom kralju za teritoriju Gaskonje. Nako nekoliko neuspješnih pokušaja da se vrati ta teritorija, Edvard je poslao svoju suprugu da pregovara o sklapanju mirovnog sporazuma sa Francuskom. Izabela je bila oduševljena ovom mogućnošću i stigla je u svoju domovinu u martu 1325. godine. Dana 31. maja 1325. godine Izabela je postigla sporazum i sklopljen je mir u korist Francuske, te se pobrinula da Edvard položi zakletvu francuskom kralju u Francuskoj. Edvard je, međutim, odlučio poslati sina da obavi njegovu dužnost. Ovo je bila fatalna odluka koja je dovela do propasti Edvarda i Despensera, pošto je Izabela, koja je sada imala sina kod sebe, dala Edvardu do znanja da se neće vratiti u Englesku sve dok se ne uklone Despenseri.

Izabelina dvorska svita je bila odana Edvardu i vratila se u Englesku, donoseći mu šokantne vijesti - Izabela je sa ljubavnikom, Rodžerom Mortimerom, počela planirati invaziju na Englesku. Edvard je bio spreman za invaziju, ali izdali su ga sin, brat (koji je bio u braku sa Mortimerovom sestrom) i drugi plemići.

Izabela i Mortimer su stigli u Englesku u septembru 1326. godine sa veoma malim brojem vojnika. Edvard je smatrao da će sa lakoćom uništiti vojsku svoje supruge, ali veliki dio plemića odbio se boriti protiv kraljice. Kralj se povukao na imanje Dispenserovih nakon što su ga, jedan po jedan, napuštali dvorjani, sve dok nije ostao sam sa Dispenserima.

Stariji Dispenser pogubljen je 27. oktobra, a Izabela je zatim poslala vojsku u Vels gdje se skrivao Edvard i sin pogubljenog Dispensera. Dana 16. novembra kralj i mlađi Dispenser su uhvaćeni, a Dispenser je kastriran, raščerečen i obješen.

Zatvoreništvo

Izabela i Mortimer imali su Edvarda u svom zarobljeništvu, ali nisu znali šta da urade sa njim. Najjednostavnije je bilo pogubiti ga, tako da njegovu krunu nasledi sin Edvarda i Izabele kojeg je ona mogla kontrolisati, a onda ne bi bilo bojazni da se Edvard vrati na prijesto i kazni svoju suprugu. Pojedinci su se protivili pogubljenju i zbacivanju kralja, smatrajući da se to pomazanom vladaru ne može učiniti, a da njegov narod ne prođe nekažnjeno. Umjesto toga, zaključeno je da će Edvard ostati u doživotnom pritvoru. Međutim, Edvardu bi zakonski ostale sve kraljevske ovlasti. Izabela je bila uzela veliki pečat kraljevstva i koristila ga za defakto vladanje kraljevstvom. Njene odluke su, ipak, bile nezakonite i mogle su biti opovrgnute u svakom trenutku.

Parlament, koji se u ovoj situaciji postavio iznad autoriteta kralja, na kraju se složio da uklone kralja. Ponuđen mu je izbor: abdikacija u korist sina ili se opirati i rizikovati da njegov tron na kraju preuzme neko nekraljevske krvi (vjerovatno Rodžer Mortimer). Edvard II je pristao na abdikaciju ako narod prihvati njegovog sina, Edvarda, princa od Velsa, za kralja. Lordovi su zatim otkazali svoju vernost Edvardu II i njegova vladavina je tako završila.

Abdikacija i smrt

Formalna abdikacija je objavljena u Londonu 24. januara, a početak vladavine četrnaestogodišnjeg Edvarda III objavljen je sljedeći dan. Bivši kralj je ostao u pritvoru.

Neki smatraju da je Edvard II ubijen 1327. godine u dvorcu Berkeley, verovatno užarenim žaračem stavljenim u debelo crijevo kroz metalnu cijev, što je bio način usmrćivanja koji iza sebe nije ostavljao optužujućih tragova i djelovao je kao prirodna smrt usmrćenog, a vjerovatno je bio i osveta zbog njegovih navodnih homoseksualnih sklonosti. Drugi, pak, misle da je Edvard II bio zadavljen, a neki čak smatraju da je zapravo umro u Italiji tek jedanest godina nakon navodne smrti.

Porodično stablo

16. Henri II Plantagenet

8. Jovan bez Zemlje

17. Eleonora od Akvitanije

4. Henri III Plantagenet

9. Izabela Angolemeska

2. Edvard I Plantagenet

10. Ramon Berengar IV od Provanse

5. Eleonora od Provanse

11. Beatriče Savojska

1. Edvard II Plantagenet

12. Alfonso IX od Leona

6. Fernando III od Kastilje

26. Alfonso VIII od Kastilje

13. Berengela od Kastilje

27. Eleonora Engleska, kraljica Kastilje

3. Eleonora od Kastilje

14. Simon de Dammartin, Count of Ponthieu

7. Žana od Pontjea

15. Marie of Ponthieu