Elektronska muzika
 | Ovaj članak možda zahteva čišćenje i/ili prerađivanje kako bi se zadovoljili standardi kvaliteta Vikipedije. Problem: Odabrati ekavicu ili ijekavicu; popraviti pravopis; ispraviti greške. (mart 2021) |
| Elektronska muzika | |
|---|---|
| Stilsko porijeklo | hip hop, post-disko, post-punk, psihodelična muzika |
| Tipični instrumenti | digitalna audio radna stanica; MIDI elektronski muzički instrument |
| Mejnstrim popularnost | krajem 19. i početkom 20. vijeka |
| Fuzioni žanrovi | |
| tehno | |
Elektronska muzika je svaka muzika koja uključuje elektronsku obradu i čije izvođenje podrazumijeva intenzivno korišćenje uređaja koji pretvaraju električne impulse u zvuk. Iako svaka vrsta muzike koja nastaje ili se modifikuje preko električnih, elektromehaničkih ili elektronskih uređaja može da bude smatrana elektronskom muzikom, preciznije je da se pod elektronskom muzikom podrazumijevaju kompozicije u kojima je kompozitor unaprijed odlučio koji tip elektronske obrade da primijeni na svoj muzički koncept, tako da se u krajnjem rezultatu na neki način oslikava interakcija kompozitora sa odabranim medijem.[1]
„Stvaranje muzike preko elektronskih instrumenata je već duže vrijeme iscrpljeno kao novost. Korišćenje elektronike za komponovanje, organizovanje, snimanje, miksovanje, podešavanje boje tona, randomizaciju, izvođenje i distribuciju muzike danas je intimno povezano sa modernim muzičkim iskustvom.“[2] Sa istorijske tačke gledišta, elektronskom muzikom se smatra bilo koja muzika koja nastaje upotrebom elektronskih muzičkih instrumenata i elektronske obrade, dok u modernom vremenu takvo razlikovanje gubi smisao, pošto skoro sva današnja snimljena muzika, kao i većina muzičkih izvođenja uživo, zavise od upotrebe elektronike muzike. Muzički koncepti koji su nekada smatrani naprednim (npr. korišćenje zvukova iz okruženja, ambijentalna muzika, digitalno odabiranje ili uzorkovanje, kompjuterska muzika, elektronske modifikacije akustičnih zvukova itd.) pretopili su se sa mnogobrojnim žanrovima popularne muzike.[3] Žanrovi kao što su nju ejdž, hip hop, tehno, džez i narodna muzika, uključujući elektronsku, postali su sastavni dio muzičke produkcije. Danas pojam elektronska muzika služi za identifikovanje ili razlikovanje muzike koja koristi elektroniku kao centralnu tačku za inspiraciju, kao što je muzika koja koristi elektroniku u službi zamišljene produkcije koja iako može imati neke elektronske elemente ipak se u potpunosti ne inspiriše u elektronici. „Čista elektronska muzika predstavlja zvučne talase koji nastaju kao rezultat korišćenja elektronike, bez upotrebe tradicionalnih muzičkih instrumenata ili zvukova koji se sreću u prirodi, od. čista elektronska muzika nastaje u domenima računara, sintetizatora i drugih srodnih tehnologija.“[1]
Izučavanje izbora zvučnih mustri i svjetlosnih efekata u elektronskoj muzici naziva se elektronika (grč. еλεκτοσ, „zvučna mustra“; stgrč. νικοσ, „svjetlosni efekat“).
Poreklo: kraj 19. veka do početka 20. veka[uredi | uredi izvor]
.jpg)
U 19. veku, urađeno je više pokušaja stvaranja i snimanja zvukova mehaničkim ili elektromehaničkim putem. Na primjer, njemački naučnik Herman fon Helmholc je trasirao grafičke prikaze talasa regularnih zvukova kako bi provjerio svoja istraživanja na polju akustike. Veoma važan događaj za istoriju elektronske muzike, bio je izum gramofona od strane Tomasa Edisona i Emila Berlinera, koji su nezavisno jedan od drugog došli do izuma, 1870-ih i 1880-ih. Taj izum ne samo da je stvorio uslove za početke industrije snimanja, nego je i pokazao da je svaki akustični sadržaj moguće snimiti, (iako ne sa potpunom preciznošću u to vrijeme), kao i sačuvati za ponovno, kasnije korišćenje.[3]
a prelomu 20. veka, eksperimentisanje sa pojava elektronike dovela je do prvih elektronskih muzičkih instrumenata.[3] Ovi inicijalni izumi nisu ušli u prodaju, nego su korišteni u demonstracijama i javnim izvođenjima. Publici su predstavljane reprodukcije postojeće muzike umesto novih kompozicija za instrumente.[4][5] Dok su se neki smatrani novitetima i proizvodili su jednostavne tonove, Telarmonium je precizno sintetisao zvukove orkestrarskih instrumenata. Time je ostvaren vidan javni interes i došlo je do komercijalnog napretka u polju multimedijske muzike koristeći telefonske mreže.[6]
Kritičari muzičkih konvencija tog vremena su smatrali da ovaj razvojni put ima budućnost. Feručo Busoni je podržavao komponovanje mikrotonalne muzike koju su omogućavali elektronski instrumenti. On je predvideo upotrebu mašina u budućoj muzici, pišući uticajni Sketch of a New Esthetic of Music.[7][8] Futuristi kao što su Frančesko Balila Pratela i Luiđi Rusolo počeli su da komponuju muziku sa akustičkom bukom da bi evocirali zvuk mašinerije. Oni su predvideli ekspanziju tembra putem elektonike u uticajnom manifestu The Art of Noises.[9][10]
Rane kompozicije[uredi | uredi izvor]
Razvoj vakuumske cevi doveo je do elektronskih instrumenata koji su bili manji, pojačani, i praktičniji za izvođenje.[11] Teremin, Martenoovi talasi i trautonijum su komercijalno porizvođeni od početka 1930-ih.[12][13][14]
Odd kraja 1920-ih, povećana praktičnost elektonskih instrumenata je uticala na kompozitore kao što je Jozef Šilinger da ih prihvate. Oni su tipično korišteni u okviru orkestara, i većina kompozitora je pisala komade za teremin koji bi se inače mogli izvoditi na žičanim istrumentima.[12]
Avangardni kompozitori su kritikovali predominentnu upotrebu elektronskih instrumenata za konvencijalne svrhe. Elektronski instrumenti su nudili ekspanzije u pogledu visine tona[15] koje su iskorištavali pobornici mikrotonalne muzike kao što su Čarls Ajvs, Dimitrios Levidis, Olivie Mesijan i Edgar Varez.[16][17][18] Osim toga, Persi Grejndžer je koristio teremin za potpuno napuštanje fiksnog tonaliteta,[19] dok su ruski kompozitori poput Gavrila Popova tretirali ovaj instrument kao izvor buke u inače akustičnoj muzici buke.[20]
Snimljeni eksperimenti[uredi | uredi izvor]
Razvoji u ranoj tehnologiji snimanja ostvarivani su paralelno sa razvojem elektronskih instrumenata. Prva sredstva za snimanje i reprodukciju zvuka su izumljena u kasnom 19. veku u obliku mehaničkih fonografa.[21] Gramofini su postali uobičajeni predment u domaćinstvima, i do 1920-ih kompozitori su ih koristili za reprodukciju kratkih komada.[22]
Uvođenje elektronskih snimaka 1925. godine je bilo praćeno povećanim eksperimentisanjem sa gramofonima. Paul Hindemit i Ernst Todž su komponovali nekoliko komada 1930. slažući snimake instrumenta i vokala uz prilagođavanje brzina. Pod uticajem ovih tehnika, Džon Kejdž je komponovao Imaginary Landscape No. 1 1939. godine podešavajući brzine snimljenih tonova.[23]
Razvoj: od 1940. do 1950-ix[uredi | uredi izvor]
Elektroakustični tip muzike[uredi | uredi izvor]
Dodatne informacije: Elektroakustična muzika, snimanje zvuka i reprodukcija
Prvi praktični audio snimač je predstavljen 1935. Poboljšanja u tehnologiji napravljena su korišćenjem tehnike AC nagibanja, koja je značajno poboljšala vernost snimanja. Već 1942. snimani su testovi u stereo tehnici. Iako su ovi događaji prvobitno bili ograničeni na Nemačku, snimači i kasete su dovedeni u Sjedinjene Države nakon završetka Drugog svetskog rata. To je bila osnova za prvi komercijalno proizvedeni kasetofon 1948. 1944. godine, pre upotrebe magnetne trake za kompozicione svrhe, egipatski kompozitor Helimel Daf, dok je još bio student u Kairu, koristio je glomazan snimač za snimanje zvukova drevne zar ceremonije. Koristeći objekte na studijima Radio Bliskog istoka, Daf je obradio snimljeni materijal pomoću odjeka, eha, kontrole napona i ponovnog snimanja. Ono što je rezultiralo smatra se najstarijom kompozicijom muzike na trakama. Nastali rad dobio je naziv Izreka Zara, a predstavljen je 1944. godine u umetničkoj galeriji u Kairu. Dok njegovi početni eksperimenti u kompoziciji na bazi trake nisu bili poznati izvan Egipta u to vreme, Helimel Daf je takođe poznat po svom kasnijem radu u elektronskoj muzici u Centru za elektronsku muziku Kolumbija-Prinst krajem 1950-ih. [23]
Elektronska muzika[uredi | uredi izvor]
U elektronskom muzičkom studiju VDR, Keln, 1991. Karlhainz Stokhauzn je kratko radio u studiju 1952. godine, a nakon toga dugi niz godina u VDR Koledž studiju za elektronsku muziku. U Kelnu, ono što će postati najpoznatiji studio za elektronsku muziku na svetu zvanično je otvoreno u radijskim studijima NVDR-a 1953. godine, iako je to bilo u fazi planiranja još 1950. godine, a rane kompozicije su nastale i emitovane 1951. godine. U svojoj tezi iz 1949. godine, Mejr-Eplr je zamislio da sintetizuje muziku u potpunosti iz elektronski proizvedenih signala; na ovaj način, elektronska muzika je bila oštro diferencirana od Francuske konkretne muzike, koji je koristio zvukove snimljene iz akustičkih izvora.[24]
Japanska elektronska muzika[uredi | uredi izvor]
.jpg)
Najstarija grupa elektronskih muzičkih instrumenata u Japanu, Jamaha Magna Organ je izgrađena 1935. godine, ali nakon Drugog svetskog rata, japanski kompozitori kao što je Minao Šibata znali su za razvoj elektronskih muzičkih instrumenata. Krajem četrdesetih godina 20. veka, japanski kompozitori su počeli da eksperimentišu sa elektronskom muzikom, a institucionalno sponzorstvo im je omogućilo da eksperimentišu sa naprednom opremom. Njihova infuzija azijske muzike u novi žanr bi na kraju podržala popularnost Japana u razvoju muzičke tehnologije nekoliko decenija kasnije. Nakon osnivanja kompanije za elektroniku Soni 1946. godine, kompozitori Toru Takemici i Minao Šibata samostalno su istraživali moguće upotrebe elektronske tehnologije za proizvodnju muzike. Šibata predvideo razvoj sintisajzera i predvidio drastičnu promenu u muzici. Soni je počeo proizvoditi popularne magnetofonske kasete za javnu upotrebu.
Avangardnom kolektivu Jiken Kobo (Eksperimentalna radionica), osnovanoj 1950. godine, ponuđen je pristup audio tehnologiji kompanije Soni. Kompanija je angažovala Toru Takemici da demonstrira svoje kasete sa kompozicijama i performansima elektronske trake. Prvi elektronski snimci grupe bili su "Zatvorena žena" i koji je 1951. godine sastavio Kuniharu Akijama. Mnogi od elektroakustičkih traka koje su proizveli korišćeni su kao slučajna muzika za radio, film i pozorište. Takođe su održavali koncerte sa slajd šouom koji su sinhronizovani sa snimljenom muzičkom podlogom. Kompozitori van Jiken Kiba, kao što su Jasuši Akutagava, Saburo Tominaga i Širo Fukai, takođe su eksperimentisali sa radiofonskom muzikom između 1952. i 1953.[25]
Američka elektronska muzika[uredi | uredi izvor]
U Sjedinjenim Državama, elektronska muzika je stvorena još 1939. godine, kada je Džon Kejdž objavio Imaginarni pejzaž, br. 1, koristeći dve promenljive brzine, frekventne snimke, prigušeni klavir i činele, ali bez elektronskih sredstava za proizvodnju. Kejdž je komponovao još pet "Imaginarnih pejzaža" između 1942. i 1952. godine (jedan povučen), uglavnom za ansambl udaraljki, iako je broj 4 za dvanaest radio stanica, a broj 5, napisan 1952. godine, koristi 42 snimka i treba da se realizuje kao magnetni tape. Prema Otu Lueningu, Cage je takođe izveo Vilijam Mik 1954. godine, koristeći osam zvučnika, tri godine nakon njegove navodne saradnje. Viliams Mik je bio uspeh na festivalu u Donašingenu gde je napravio "jaku impresiju ". Projekat "Muzika za magnetnu traku" formirali su članovi škole u Njujorku (Džon Kejdž, Erl Bra, Kristijan Vulf, Dejvid Tjudor i Morton Feldman), i trajali su tri godine do 1954. godine. U toj društvenoj tami rad Earla Brovna, Mortona Feldmana i Christian Volffa i dalje predstavlja sjajno svetlo, jer je na nekoliko tačaka notacije, performansa i audicije, akcija provokativna.
Kejdž je završio Viliams Mik 1953. godine dok je radio sa projektom Mjuzik for Magnetik Tajp Prodžekt. Grupa nije imala stalni objekat i morala se oslanjati na pozajmljeno vreme u komercijalnim studijima zvuka, uključujući studio Luisa i Bebea Barona.[26]
Kolumbija-Prinstn centar[uredi | uredi izvor]
Vladimir Ušačevski, koji je bio na muzičkom fakultetu Univerziteta Kolumbija, bio je zadužen za uređaj, i gotovo odmah počeo da eksperimentiše sa njim. Herbert Ruscol piše: "Uskoro je bio zaintrigiran novim zvukovima koje je mogao postići snimanjem muzičkih instrumenata, a zatim ih stavio jedan na drugi." Ušačevski je kasnije rekao: "Odjednom sam shvatio da se magnetofon može tretirati kao instrument. U četvrtak, 8. maja 1952, Ušačevski je predstavio nekoliko demonstracija muzike na traku / efekte koje je stvorio na svom Forumu kompozitora, u teatru na Univerzitetu Kolumbija. To uključuje Transpoziciju, Reverberaciju, Eksperiment, Sastav i Podvodni Vals.[26] U jednom intervjuu je izjavio: "Predstavio sam nekoliko primera mog otkrića na javnom koncertu u Njujorku zajedno sa drugim kompozicijama koje sam napisao za konvencionalne instrumente." Oto Luening, koji je prisustvovao ovom koncertu, primetio je: " Oprema koja mu je bila na raspolaganju sastojala se od Ampek magnetofona i jednostavnog kutijastog uređaja koji je dizajnirao briljantni mladi inženjer Peter Mauzei, da bi stvorio povratnu informaciju, oblik mehaničke reverberacije. Samo tri meseca kasnije, u avgustu 1952, Ušačevski je otputovao u Benington, Vermont, na poziv Lueninga da predstavi svoje eksperimente.[26] Tamo su njih dvojica sarađivali na raznim delovima. Luening je opisao događaj: "Opremljen sa slušalicama i flautom, počeo sam da razvijam svoju prvu kompoziciju za snimanje kaseta. Oboje smo bili tečni improvizatori i medij je ispalio našu maštu." gde nam je "veliki broj kompozitora skoro svečano čestitao govoreći:" To je to "(" to znači muzika budućnosti ").
Vord je brzo stigao u Njujork. Oliver Danijel je pozvao dvojicu da "produciraju grupu kratkih kompozicija za oktobarski koncert pod pokroviteljstvom Američkog udruženja kompozitora i emitovanja muzike, u Muzeju moderne umetnosti u Njujorku. Oklevajući, složili smo se ... Henri Kavil nam je stavio svoj dom i studio u Vudstoku, na raspolaganje. Krajem septembra 1952. godine, putujuća laboratorija stigla je u dnevnu sobu Ušačevski u Njujorku, gde smo na kraju završili kompozicije.[27]
Dva meseca kasnije, 28. oktobra, Vladimir Ušačevski i Oto Luening predstavili su prvi koncert u SAD. Koncert je uključivao Lueningovu fantaziju u svemiru (1952) - "impresionistički virtuozni komad” koristeći manipulisane snimke flaute - i Lov Spid (1952), "egzotičnu kompoziciju koja je ušla u flautu daleko ispod svog prirodnog dometa." Oba dela su nastala u domu Henri Kovela u Vudstoku, NI. Posle nekoliko koncerata izazvanih senzacijom u Njujorku, Ušačevski i Luening su pozvani na direktan prenos NBC-ovog Današnjeg shov-a kako bi obavili demonstraciju intervjua - prvi televizijski elektroakustički performans. Luening je opisao događaj: "Ja sam improvizovao neke [flaute] sekvence za kasetofon. Ušačevski ih je tada i tamo stavio kroz elektronske transformacije." 1954. je uočio pojavu onoga što bi se sada smatralo autentičnim električnim i akustičkim kompozicijama - akustična instrumentacija uvećana / praćena snimcima manipulisanog ili elektronski generisanog zvuka.[27]
Sredinom do kraja 1950-ih[uredi | uredi izvor]
Prvi digitalni kompjuter u Australiji, prikazan u Melburn muzeju Godine 1954. Stokhaizen je komponovao prvi elektronski komad koji je objavljen kao partitura. Godine 1955. počelo se pojavljivati više eksperimentalnih i elektronskih studija. Značajna je bila izrada studija u NHK u Tokiju, čiji su osnivači Toširo Maiuzumi, i studio Filips, Holandija, koji je prešao na Univerzitet u Utrehtu kao Institut za sonologiju 1960. godine. Prvi kompjuter na svetu koji je puštao muziku bio je CSIRAC, koji su dizajnirali i izgradili Trevor Pearsi i Maston Berd. Matematičar Geof Hil programirao je CSIRAC da svira popularne muzičke melodije od početka 1950-ih. Godine 1951. javno je puštao pukovnika Bogi Marč, o kojem ne postoje nikakvi poznati snimci, samo precizna rekonstrukcija. Međutim, CSIRAC je igrao standardni repertoar i nije korišćen za proširenje muzičkog mišljenja ili kompozicione prakse. CSIRAC nikada nije snimljen, ali muzika je bila precizno rekonstruisana. Najstariji poznati snimci kompjuterski generisane muzike igrali su kompjuter Feranti Mark 1, komercijalna verzija bebi mašine sa Univerziteta u Mančesteru u jesen 1951. Muzički program je napisao Kristofer Strejči.[27][28]
Uživo elektronska muzika[uredi | uredi izvor]
Živa elektronska muzika
Živa elektronika (ili elektroakustična improvizacija) je oblik eksperimentalne improvizovane muzike koja se razvila kao odgovor na rigidnost kompozicije zasnovane na zvuku za fiksne medije kao što su muzički koncerti, rana elektronska muzika zasnovana na studiju i kompjuterska muzika. Muzička improvizacija često igra veliku ulogu u izvođenju ove muzike. U Evropi 1964. Karlhajnc Stokšauzen sastavio je Mikrophonie I za tam-tam, ručne mikrofone, filtere i potenciometre, i Miktur za orkestar, četiri generatora sinusnog vala i četiri modulatora prstena. Godine 1965. komponovao je Mikrophonie II za hor, Hamond orgulje i prstenaste modulatore. 1966-67, Rid Ghazala je otkrio i počeo da podučava "savijanje kola" - primenu kreativnog kratkog spoja, proces slučajnog kratkog spoja, stvaranje eksperimentalnih elektronskih instrumenata, istraživanje zvučnih elemenata uglavnom tembre i sa manje gledanja na smolu ili ritam, i pod uticajem aleatorskog muzičkog koncepta Johna Cagea.[29]
Uspon plesne muzike[uredi | uredi izvor]
Elektronska plesna muzika
Trend je nastavljen do današnjih dana sa modernim noćnim klubovima širom sveta koji redovno igraju elektronsku plesnu muziku (EDM). Danas, elektronska plesna muzika ima radio stanice, sajtove, i publikacije poput Mikmaga posvećenog isključivo žanru. Štaviše, žanr je našao komercijalni i kulturni značaj u SAD i Severnoj Americi, zahvaljujući divlje popularnom velikom kućnom prostoru / EDM zvuku koji je inkorporiran u američku pop muziku i porastu komercijalnih rave velikih razmera kao što su Tumorovlend (festival) i Ultra Mjuzik Festival.[29]
2000.-2010.[uredi | uredi izvor]
Kako je kompjuterska tehnologija postala pristupačnija i muzički softver napredovao, interakcija sa tehnologijom muzičke produkcije je sada moguća koristeći sredstva koja nemaju veze sa tradicionalnim praksama muzičkog izvođenja: na primer, performanse laptopa i kodiranja. termin Lajv PA se odnosi na bilo koju izvedbu elektronske muzike uživo, bilo sa laptopima, sintesajzerima ili drugim uređajima. U poslednjoj deceniji, pojavilo se više virtuelnih studijskih okruženja zasnovanih na softveru, koji pronalaze popularnu privlačnost. Takvi alati pružaju održive i isplative alternative tipičnim proizvodnim studijima zasnovanim na hardveru, a zahvaljujući napretku u mikroprocesorskoj tehnologiji, sada je moguće kreirati visokokvalitetnu muziku koristeći malo više od jednog prenosnog računara. Takav napredak je demokratizovao stvaranje muzike, što je dovelo do masovnog povećanja količine domaće elektronske muzike koja je dostupna široj javnosti putem interneta. Softverski bazirani instrumenti i jedinice efekata (tzv. "Plugins") mogu se ugraditi u kompjuterski zasnovani studio koristeći VST platformu. Neki od ovih instrumenata su manje-više tačne replike postojećeg hardvera. U mnogim slučajevima, ovi instrumenti zasnovani na softveru se zvučno ne mogu razlikovati od njihovog fizičkog partnera.[29][30]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ a b (Holmes 2002, 6).
- ^ Holmes 2002, str. 1.
- ^ a b v Holmes 2002, str. 41
- ^ Swezey, Kenneth M. (1995). The Encyclopedia Americana – International Edition Vol. 13. Danbury, Connecticut: Grolier Incorporated. str. 211.
- ^ Weidenaar 1995, str. 82
- ^ Holmes 2002, str. 47
- ^ Busoni 1962, str. 95
- ^ Russcol 1972, str. 35–36
- ^ "To present the musical soul of the masses, of the great factories, of the railways, of the transatlantic liners, of the battleships, of the automobiles and airplanes. To add to the great central themes of the musical poem the domain of the machine and the victorious kingdom of Electricity." Quoted in Russcol 1972, str. 40
- ^ Russcol 1972, str. 68
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 18
- ^ a b Holmes & 4th Edition, str. 21
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 33
- ^ Forest, Lee De (1950), Father of radio: the autobiography of Lee de Forest, Wilcox & Follett, str. 306–307
- ^ Roads 2015, str. 204
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 24
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 26
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 28
- ^ Toop 2016, str. "Free lines"
- ^ Smirnov 2014, str. "Russian Electroacoustic Music from the 1930s-2000s"
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 34
- ^ Holmes & 4th Edition, str. 45
- ^ a b Holmes & 4th Edition, str. 46
- ^ Emmerson, Simon, 1950-, editor. The language of electroacoustic music. ISBN 9780333397602. OCLC 1040047693.
- ^ Teuscher, Gerhard (mart 1968). „Thema: Deutschland; Edited by Edward C. Breitenkamp. Prentice-Hall German Series, 1967. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New JerseyThema: Deutschland; Edited by Edward C. Breitenkamp. Prentice-Hall German Series, 1967. Prentice-Hall, Inc., Englewood Cliffs, New Jersey.”. Canadian Modern Language Review. 24 (3): 100b—101. ISSN 0008-4506. doi:10.3138/cmlr.24.3.100b.
- ^ a b v Gard, Stephen (2004). Nasty noises : 'error' as a compositional element in contemporary electroacoustic music. Sydney. OCLC 225280690.
- ^ a b v Nelson, Peter (August 2004). Simon Emmerson, ur. „Music, Electronic Media and Culture. Ashgate, Aldershot”. Organised Sound. 9 (2): 220—223. ISBN 978-0-7546-0109-8. ISSN 1355-7718. S2CID 62716027. doi:10.1017/s1355771804230308. Proverite vrednost paramet(a)ra za datum:
|year= / |date= mismatch(pomoć) - ^ Lennox, John; Panofsky, Ruth, ur. (31. 1. 1997), Neepawa. Monday (Blue) [Fall 1947], University of Toronto Press, ISBN 9781442623170, Pristupljeno 17. 5. 2019
- ^ a b v Kroeger, Karl (2001). Peter, Johann Friedrich. Oxford Music Online. Oxford University Press.
- ^ Boulanger, Richard; Mathews, Max; Vercoe, Barry; Dannenberg, Roger (1990). „Conducting the MIDI Orchestra, Part 1: Interviews with Max Mathews, Barry Vercoe, and Roger Dannenberg”. Computer Music Journal. 14 (2): 34. ISSN 0148-9267. doi:10.2307/3679710.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Aitken, Stuart (10. 5. 2011), „Charanjit Singh on How He Invented Acid House … by Mistake”, The Guardian, London (10 May)
- Anderson, Jason (2008), "Slaves to the Rhythm: Kanye West Is the Latest to Pay Tribute to a Classic Drum Machine" (28 November), CBC News website, Pristupljeno 5. 6. 2011
- Angus, Robert (1984), „History of Magnetic Recording, Part One”, Audio Magazine (August): 27—33
- Ankeny, Jason (n.d), "Yellow Magic Orchestra: Biography", Allmusic.com
- Ankeny, Jason (2010), "Kraftwerk: Biography", Allmusic.com
- Anonymous, "Inventing the Wire Recorder", Recording History: The History of Recording Technology (www.recording-history.org), Arhivirano iz originala 14. 5. 2013. g., Pristupljeno 5. 6. 2011
- Anonymous, „Synthpop”, Allmusic, Arhivirano iz originala 04. 05. 2012. g., Pristupljeno 11. 09. 2017. (archive on 10 March 2011)
- Anonymous (1972), Liner notes to The Varese Album, Columbia Records, MG 31078
- Anonymous (1979), „Artists and Producers Strive for Inroads Overseas”, Billboard (26 May): J—14, J—31
- Anonymous (2001), „Theremin”, BBC h2g2 encyclopaedia project (2 April), Pristupljeno 20. 6. 2008. Guide ID: A520831 (Edited).
- Anonymous (2006), „1935 AEG Magnetophon Tape Recorder”, Mix: Professional Audio and Music Production (mixonline.com), Arhivirano iz originala 8. 2. 2013. g., Pristupljeno 5. 6. 2011
- Anonymous (2009), „23rd Annual International Dance Music Awards Nominees & Winners”, Winter Music Conference, Arhivirano iz originala 18. 2. 2009. g.
- Bassingthwaighte, Sarah Louise (2002), „Electroacoustic Music for the Flute”, DMA dissertation, Seattle: University of Washington, Pristupljeno 29. 12. 2011
- Bayly, Richard (1982—83), „Ussachevsky on Varèse: An Interview April 24, 1979 at Goucher College”, Perspectives of New Music, 21 (no. 1 (Fall–Winter 1982) and no. 2 (Spring–Summer 1983)): 145—51, doi:10.2307/832872
- Begault, Durand R. (1994). 3-D Sound for Virtual Reality and Multimedia. Boston: Academic Press. ISBN 978-0-12-084735-8.. (Online reprint, NASA Ames Research Center Technical Memorandum facsimile 2000.
- Brick, Howard (2000). Age of Contradiction: American Thought and Culture in the 1960s. Ithaca: Cornell University Press. ISBN 978-0-8014-8700-2. (Originally published: New York: Twayne, 1998)
- Bush, John, "Tomita: Biography", Billboard.com website, Arhivirano iz originala 14. 11. 2011. g., Pristupljeno 5. 6. 2011
- Bush, John, "Snowflakes Are Dancing: Electronic Performances of Debussy's Tone Paintings, Isao Tomita", Allmusic.com
- Bush, John (2009), "Song Review: 'Blue Monday'", Allmusic website
- Busoni, Ferruccio (1962), Sketch of a New Esthetic of Music, translated by Dr. Th. Baker and originally published in 1911 by G. Schirmer. Reprinted in Three Classics in the Aesthetic of Music: Monsieur Croche the Dilettante Hater, by Claude Debussy; Sketch of a New Esthetic of Music, by Ferruccio Busoni; Essays before a Sonata, by Charles E. Ives, New York: Dover Publications, Inc., str. 73—102
- Bussy, Pascal (2004). Kraftwerk: Man, Machine and Music (3rd izd.). London: SAF. ISBN 978-0-946719-70-9.
- Chadabe, Joel (1997), Electric Sound: The Past and Promise of Electronic Music, Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall
- Chadabe, Joel (2004), „Electronic Music and Life”, Organised Sound, 9 (1): 3—6, doi:10.1017/s1355771804000020
- Chowning, John (1973), „The Synthesis of Complex Audio Spectra by Means of Frequency Modulation”, Journal of the Audio Engineering Society, 21 (7): 526—34.
- Collins, Nick (2003), „Generative Music and Laptop Performance”, Contemporary Music Review, 22 (4): 67—79, doi:10.1080/0749446032000156919.
- Crab, Simon (2005), "The Hammond Novachord (1939)", 120 Years of Electronic Music website, Arhivirano iz originala 22. 7. 2011. g., Pristupljeno 5. 6. 2011
- Donhauser, Peter (2007), Elektrische Klangmaschinen, Vienna: Boehlau.
- Doornbusch, Paul (2005). The Music of CSIRAC, Australia's First Computer Music. with accompanying CD recording. Australia: Common Ground Publishers. ISBN 978-1-86335-569-8..
- Eimert, Herbert (1958), „What Is Electronic Music?”, Die Reihe, 1 (English edition): 1—10.
- Eimert, Herbert (1972), „How Electronic Music Began”, Musical Times, 113 (1550 (April)): 347—349, doi:10.2307/954658. (First published in German in Melos 39 (January–February 1972): 42–44.)
- Emmerson, Simon (1986), The Language of Electroacoustic Music, London: Macmillan.
- Emmerson, Simon, ur. (2000). Music, Electronic Media, and Culture. Aldershot (Hants.), Burlington (VT): Ashgate. ISBN 978-0-7546-0109-8.
- Emmerson, Simon (2007). Living Electronic Music. Aldershot (Hants.), Burlington (VT): Ashgate. ISBN 978-0-7546-5546-6.
- Engel, Friedrich Karl (2006), "Walter Weber's Technical Innovation at the Reichs-Rundfunk-Gesellschaft" (PDF), Richardhess.com, Pristupljeno 18. 6. 2010
- Engel, Friedrich Karl; and Peter Hammar (2006), "A Selected History of Magnetic Recording" (PDF), further editing by Richard L. Hess, Richardhess.com, Pristupljeno 18. 6. 2010
- Frankenstein, Alfred (1964), „Space-Sound Continuum in Total Darkness”, San Francisco Chronicle (October 17) (Excerpt exist on History of Experimental Music in Northern California)
- Fujii, Koichi (2004), „Chronology of Early Electroacoustic Music in Japan: What Types of Source Materials Are Available?”, Organised Sound, 9: 63—77, doi:10.1017/S1355771804000093
- Gard, Stephen (2004), Nasty Noises: 'Error' as a Compositional Element, Sydney Conservatorium of Music, Sydney eScholarship Repository
- Glinsky, Albert (2000). Theremin: Ether Music and Espionage. Music in American Life. foreword by Robert Moog. Urbana and Chicago: University of Illinois Press. ISBN 978-0-252-02582-2.
- Gluck, Robert J. (2005), „Fifty Years of Electronic Music in Israel”, Organised Sound, 10 (2): 163—80, doi:10.1017/S1355771805000798.
- Griffiths, Paul (1995). Modern Music and After: Directions Since 1945. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-816578-1.
- Hammar, Peter (1999), „John T. Mullin: The Man Who Put Bing Crosby on Tape”, Mix Online (1 October), Arhivirano iz originala 31. 1. 2010. g., Pristupljeno 13. 1. 2010
- Harris, Craig (n.d), Tom Dissevelt: Biography, Allmusic.com
- Hertelendy, Paul (2008), Spatial Sound's Longest Running One-Man Show (Dec.7,2008), artssf.com, Arhivirano iz originala 7. 7. 2011. g., Pristupljeno 3. 3. 2011
- Holmes. ISBN 978-0-07-141748-8. ISBN 978-1-4082-7674-7.
- Holmes, Thomas B. (2002). Electronic and Experimental Music: Pioneers in Technology and Composition (Second izd.). London: Routledge Music/Songbooks. ISBN 978-0-415-93643-9.
- Holmes, Thom (2008). Electronic and Experimental Music: Technology, Music, and Culture (third izd.). London and New York: Routledge. (cloth); (pbk). ISBN 978-0-203-92959-9. (ebook). ISBN 978-0-415-95781-6...
- Johnson, Steven (2002). The New York Schools of Music and Visual Arts: John Cage, Morton Feldman. New York: Routledge. ISBN 978-0-415-93694-1.
- Krause, Manfred (2002), „AES Convention 112 (April)”, The Legendary 'Magnetophon' of AEG, Audio Engineering Society E-Library., paper number 5605. Abstract.
- Jenkins, Mark (2007). Analog Synthesizers: Understanding, Performing, Buying: From the Legacy of Moog to Software Synthesis. Amsterdam: Elsevier. ISBN 978-0-240-52072-8..
- Kurtz, Michael (1992). Stockhausen: A Biography. translated by Richard Toop. London: Faber and Faber. ISBN 978-0-571-14323-8.
- Lebrecht, Norman (1996). The Companion to 20th-Century Music. Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80734-3.
- Loubet, Emmanuelle (1997), translated by Brigitte Robindoré and Curtis Roads, „The Beginnings of Electronic Music in Japan, with a Focus on the NHK Studio: The 1950s and 1960s”, Computer Music Journal, 21 (4): 11—22, doi:10.2307/3681132
- Loy, Gareth (1985), „About Audium—A Conversation with Stanley Shaff”, Computer Music Journal, 9 (2 (Summer)): 41—48, doi:10.2307/3679656, Arhivirano iz originala 24. 06. 2017. g., Pristupljeno 11. 09. 2017.
- Luening, Otto (1964), „Some Random Remarks About Electronic Music”, Journal of Music Theory, 8 (1 (Spring)): 89—98, doi:10.2307/842974.
- Luening, Otto (1968), „An Unfinished History of Electronic Music”, Music Educators Journal, 55 (3 (November)): 42—49, 135—42, 145, doi:10.2307/3392376.
- Maginnis, Tom (n.d), The Man Who Dies Every Day: Ultravox: Song Review, Allmusic.com, Arhivirano iz originala 11. 3. 2011. g.. ( at webcitation.org)
- Mattis, Olivia (2001), „Mathews, Max V(ernon)”, The New Grove Dictionary of Music and Musicians, edited by Stanley Sadie and John Tyrell, London: Macmillan.
- Montanaro, Larisa Katherine (2004), „A Singer's Guide to Performing Works for Voice and Electronics” (PDF), DMA thesis, Austin: The University of Texas at Austin, Arhivirano iz originala (PDF) 11. 9. 2008. g., Pristupljeno 11. 9. 2017.
- Morawska-Büngeler, Marietta (1988), Schwingende Elektronen: Eine Dokumentation über das Studio für Elektronische Musik des Westdeutschen Rundfunk in Köln 1951–1986, Cologne-Rodenkirchen: P. J. Tonger Musikverlag.
- Norman, Katharine (2004). Sounding Art: Eight Literary Excursions through Electronic Music. Aldershot: Ashgate Publishing, Ltd. ISBN 978-0-7546-0426-6.
- Orton, Richard; and Hugh Davies (n.d), „Ondes martenot”, Grove Music Online, Oxford Music Online (Subscription access), Pristupljeno 2. 2. 2011.
- Ozab, David (2000), Beyond the Barline: One Down, Two to Go (May), ATPM (About This Particular Macintosh) website, Pristupljeno 13. 1. 2010
- Palombini, Carlos (1993). "Machine Songs V: Pierre Schaeffer: From Research into Noises to Experimental Music". Computer Music Journal 17, no. 3 (Autumn): 14–19. . JSTOR 3680939. doi:10.2307/3680939. Nedostaje ili je prazan parametar
|title=(pomoć). - Peyser, Joan (1995). The Music of My Time. White Plains, N.Y.: Pro/AM Music Resources Inc.; London: Kahn and Averill. ISBN 9780912483993.
- Rappaport, Scott (2007), „Digital Arts and New Media Grad Students Collaborate Musically across Three Time Zones”, UC Santa Cruz Currents Online (2 April).
- Reid, Gordon (2004), „The History Of Roland Part 1: 1930–1978”, Sound on Sound (November), Pristupljeno 19. 6. 2011
- Rhea, Tom (1980), „The RCA Synthesizer & Its Synthesists”, Contemporary Keyboard, GPI Publications, 6 (10 (October)), str. 64ff, Pristupljeno 5. 6. 2011
- Roads, Curtis (1996). The Computer Music Tutorial. Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-18158-7.
- Roads, Curtis (2015). Composing Electronic Music: A New Aesthetic. Oxford University Press. ISBN 9780195373240.
- Rosen, Jody (27. 3. 2008), „Researchers Play Tune Recorded before Edison”, The New York Times.
- Russ, Martin (2009). Sound Synthesis and Sampling (third izd.). Amsterdam and Boston: Elsevier; Oxford and Burlington: Focal. ISBN 978-0-240-52105-3..
- Russcol, Herbert (1972), The Liberation of Sound: An Introduction to Electronic Music, Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall.
- Russolo, Luigi (1913). „L'arte dei rumori: manifesto futurista”. Manifesti del movimento futurista 14. Milano: Direzione del movimento futurista.. English version as „The Art of Noise: Futurist Manifesto 1913”, A Great Bear Pamphlet 18 (1967), translated by Robert Filliou, New York: Something Else Press. Second English version as „The Art of Noises”, Monographs in Musicology no. 6 (1986), translated from the Italian with an introduction by Barclay Brown, New York: Pendragon Press, ISBN 978-0-918728-57-9.
- Schutterhoef, Arie van (2007), Sogitec 4X, Knorretje, een Nederlandse Wiki over muziek, geluid, soft- en hardware., Arhivirano iz originala 4. 11. 2013. g., Pristupljeno 13. 1. 2010
- Schwartz, Elliott (1975), Electronic Music, New York: Praeger.
- Smirnov, Andrey (2014), Russian Electroacoustic Music from the 1930s-2000s (PDF), Arhivirano iz originala (PDF) 03. 01. 2017. g., Pristupljeno 11. 09. 2017
- Snell, Karen Crocker (2006), „The Man Behind The Sound”, Santa Clara Magazine, Santa Clara University (Summer), Pristupljeno 13. 1. 2010
- Snyder, Jeff (n.d), Pierre Schaeffer: Inventor of Musique Concrete, Arhivirano iz originala 15. 5. 2008. g., Pristupljeno 1. 2. 2002.
- Sofer, Danny; and Doug Lynner (1977), „Pat Gleeson interview”, Synapse: the Electronic Music Magazine, 1 (5 (January–February)): 21—24, 35.
- Stevenson, Joseph (2004), Tomita: Biography, Allmusic website
- Stockhausen, Karlheinz (1971). Texte zur Musik. 3. edited by Dieter Schnebel. DuMont Dokumente. Cologne: DuMont Buchverlag. ISBN 978-3-7701-0493-2.
- Stockhausen, Karlheinz (1978). Texte zur Musik, 1970–1977. 4. edited by Christoph von Blumröder. DuMont Dokumente. Cologne: DuMont Buchverlag. ISBN 978-3-7701-1078-0.
- Tal, Josef; and Shlomo Markel (2002). Musica Nova in the Third Millennium. Tel-Aviv: Israel Music Institute. ISBN 978-965-90565-0-7.. Also published in German, as Musica Nova im dritten Millenium, Tel-Aviv: Israel Music Institute., ISBN 978-965-90565-0-7
- Toop, David (2016). Into the Maelstrom: Music, Improvisation and the Dream of Freedom. Bloomsbury Academic. ISBN 9781501314513.
- Tyson, Jeff (n.d), "How Movie Sound Works", Entertainment.howstuffworks.com, Pristupljeno 28. 3. 2010
- Ungeheuer, Elena (1992). Wie die elektronische Musik "erfunden" wurde...: Quellenstudie zu Werner Meyer-Epplers musikalischem Entwurf zwischen 1949 und 1953. Kölner Schriften zur neuen Musik 2. Mainz and New York: Schott. ISBN 978-3-7957-1891-6..
- Unterberger, R (2002). „Progressive rock”. All Music Guide to Rock: the Definitive Guide to Rock, Pop, and Soul. in V. Bogdanov, C. Woodstra and S. T. Erlewine, eds (3rd izd.). Milwaukee, WI: Backbeat Books. ISBN 978-0-87930-653-3..
- Verboven, Jos (2014), „The Music Sequencer: What Is It and What Can It Do?”, Electronic Music of Brainvoyager, Brainvoyager, Pristupljeno 17. 4. 2016
- Vercoe, Barry (2000). „Forward”. The Csound Book: Perspectives in Software Synthesis, Sound Design, Signal Processing, and Programming. edited by Richard Boulanger. Cambridge, Mass.: MIT Press. str. xxvii—xxx. ISBN 978-0-262-52261-8. Arhivirano iz originala 30. 01. 2010. g. Pristupljeno 11. 09. 2017..
- Vine, Richard (15. 6. 2011), „Tadao Kikumoto Invents the Roland TB-303”, The Guardian, London (14 June), Pristupljeno 23. 12. 2011
- Watson, Scott (2005), „A Return to Modernism”, Music Education Technology Magazine (February), Arhivirano iz originala 10. 1. 2008. g., Pristupljeno 11. 9. 2017.
- Weidenaar, Reynold (1995). Magic Music from the Telharmonium: The Story of the First Music Synthesizer. Metuchen, NJ: Scarecrow Press, Inc. ISBN 978-0-8108-2692-2..
- Xenakis, Iannis (1992). Formalized Music: Thought and Mathematics in Composition. Harmonologia Series, No 6 (revised, expanded izd.). Stuyvesant, NY: Pendragon Press. ISBN 978-1576470794.
- Yabsley, Alex (2007), Back to the 8 Bit: A Study of Electronic Music Counter-Culture (February 3), Gamemusic4all.com, Pristupljeno 5. 6. 2011
- Young, Rob (2007), „Once Upon a Time: In Cairo”, The Wire, 277 (March 2007): 24, Pristupljeno 30. 12. 2011.
- Zimmer, Dave (2000). Crosby, Stills and Nash: The Authorized Biography. Photography by Henry Diltz. New York: Da Capo Press. ISBN 978-0-306-80974-3.
- Zussman, John Unger (1982), „Jazzing It Up at the NCC: Hancock and Apple II Make Music Together”, InfoWorld, 4 (26 (5 July)): 1,5
- Bogdanov, Vladimir (2001). Woodstra, Chris; Stephen Thomas Erlewine; John Bush, ur. The All Music Guide to Electronica: The Definitive Guide to Electronic Music. AMG Allmusic Series. San Francisco: Backbeat Books. ISBN 978-0-87930-628-1.
- Best of Electronic Music Podcasts/Eurock Live
- A. Patterson Light & Sound by Mikhail Chekalin, itunes.apple.com Best of Electronic Music
- Cummins, James (2008). Ambrosia: About a Culture—An Investigation of Electronica Music and Party Culture. Toronto, ON: Clark-Nova Books. ISBN 978-0-9784892-1-2.
- Dorschel, Andreas; Eckel, Gerhard; Peters, Deniz, ur. (2012). Bodily Expression in Electronic Music: Perspectives on Reclaiming Performativity. Routledge Research in Music 2. London and New York: Routledge. ISBN 978-0-415-89080-9.
- Heifetz, Robin J., ur. (1989). On The Wires of Our Nerves: The Art of Electroacoustic Music. Cranbury, NJ: Associated University Presses. ISBN 978-0-8387-5155-8.
- Kahn, Douglas (2001). Noise, Water, Meat: A History of Sound in the Arts (New izd.). Cambridge, MA: MIT Press. ISBN 978-0-262-11243-7.
- Kettlewell, Ben (2001). Electronic Music Pioneers. [N.p.]: Course Technology, Inc. ISBN 978-1-931140-17-1.
- Licata, Thomas, ur. (2002). Electroacoustic Music: Analytical Perspectives. Westport, CT: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-31420-9.
- Macan, Edward L. (1997). Rocking the Classics: English Progressive Rock and the Counterculture. Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-509887-7..
- Manning, Peter (2004). Electronic and Computer Music (Revised and expanded izd.). Oxford and New York: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-514484-0.
- Prendergast, Mark (2001). The Ambient Century: From Mahler to Trance: The Evolution of Sound in the Electronic Age. Forward [sic] by Brian Eno. New York: Bloomsbury. ISBN 9780747542131. (hardcover eds.). ISBN 978-1-58234-323-5. (paper)..
- Reynolds, Simon (1998). Energy Flash: A Journey Through Rave Music and Dance Culture. London: Pan Macmillan. ISBN 978-0-330-35056-3. (US title, Generation Ecstasy: Into the World of Techno and Rave Culture, Boston: Little, Brown. 1998. ISBN 978-0-316-74111-8.; New York:. . Routledge. 1999. ISBN 978-0-415-92373-6. line feed character u
|others=na poziciji 209 (pomoć)) - Schaefer, John (1987). New Sounds: A Listener's Guide to New Music. New York: Harper Collins. ISBN 978-0-06-097081-9.
- Shanken, Edward A. (2009). Art and Electronic Media. London: Phaidon. ISBN 978-0-7148-4782-5.
- Shapiro, Peter, ur. (2000). Modulations: a History of Electronic Music: Throbbing Words on Sound. New York: Caipirinha Productions. ISBN 978-1-891024-06-1.
- Sicko, Dan (1999). Techno Rebels: The Renegades of Electronic Funk. New York: Billboard Books. ISBN 978-0-8230-8428-9.
- Strange, Allen (1983). Electronic Music: Systems, Technics, and Controls. second ed. Dubuque, Iowa: W.C. Brown Co. ISBN 978-0-697-03602-5.
- Wells, Thomas (1981). The Technique of Electronic Music. New York: Schirmer Books; London: Collier Macmillan. ISBN 978-0-02-872830-8.
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- History of Electroacoustic Music – Timeline Архивирано на сајту Wayback Machine (26. јун 2010)
- A chronology of computer and electronic music Архивирано на сајту Wayback Machine (28. фебруар 2017)
- '120 Years of Electronic Music'
- Electronic Music Foundation
- Ishkur's Guide to Electronic Music Arhivirano na sajtu Wayback Machine (18. februar 2012)
