Zemunska gimnazija
| Zemunska gimnazija | |
|---|---|
 | |
 Glavni ulaz u stari deo gimnazije | |
| Tip | državna gimnazija |
| Osnovana | 23. septembra 1858. |
| Lokacija | Gradski park 1, GO Zemun, Grad Beograd |
| Država | Republika Srbija |
| Direktor | Miloš Bjelanović |
| Smerovi | Prirodno-matematički smer (5 odeljenja)
Društveno-jezički smer (5 odeljenja) Smer za učenike sa posebnim sposobnostima za fiziku (1 odeljenje) Smer za učenike sa posebnim sposobnostima za računarstvo i informatiku (1 odeljenje) |
| Veb-sajt | http://www.zemunskagimnazija.edu.rs |
Zemunska gimnazija je jedna od 17 beogradskih gimnazija, koja se nalazi u Gradskom parku u gradskoj opštini Zemun.
Istorijat[uredi | uredi izvor]
Osnivanje[uredi | uredi izvor]
Osnovana je 23. septembra 1858. godine, kao jedanaesta gimnazija na teritoriji današnje Srbije, posle gimnazija u Sremskim Karlovcima (1792), Subotici (1795), Novom Sadu (1810), Kragujevcu (1833), Zaječaru (1837), Čačku (1837), Šapcu (1837), Užicu (1839), Beogradu (1839) i Zrenjaninu (1846). Treba napomenuti da Zemun tada nije bio u Srbiji, već u Austrougarskoj. Gimnazija je osnovana ukazom đakovačkog biskupa Josipa Juraja Štrosmajera. Prve godine rada imala je 21 učenika i jedan razred. Zbog uticaja Štrosmajera, kasnijeg vatikanskog koncila, na bečki dvor, a pošto se smatralo da Srbi sa Velikim vojvodstvom predstavljaju preveliku opasnost za državu, pogotovo zbog svoje ekonomske nezavisnosti, većina gradova imala je još odavno otkupljenu slobodu od krune, a naročito posle revolucije 1848. godine kada se javilo veliko nezadovoljstvo među Srbima jer im nije dat njihovi deo carstva, naime bečki dvor ne bi li lakše ugušio pobunu koju su izazvali mađari obećavao je Srbima trojnu monarhiju ako se budu borili na strani Beča, kako su Srbi se sve više okretali tadašnjoj kneževini Srbiji, a sremska županija nije bila u sastavu Velikog vojvodstva, tj. Vojvodsva Srbije i tamiškog Banata, to su austrougarske vlasti pokušale da izvrše pokatoličenje stanovništva tako što ne bi smeli da svoj jezik nazivaju srpskim nego hrvatskim, tako je zvanični jezik škole pored nemačkog, bio i hrvatski.[traži se izvor] Od 1872. godine Zemunska gimnazija ima sva četiri razreda.
Prvi svetski rat[uredi | uredi izvor]
Tokom Prvog svetskog rata Zemunska gimnazija je imala problema sa normalnim radom. Naime u zgradi gimnazije bio je smešten garnizon austrougarske vojske, jer obližnja kasarna, koja se i danas nalazi u blizini gimnazije u parku, nije bila dovoljna za potrebe rata. Do 1925. godine rad u gimnaziji je doveden u red. Te godine je Zemunska gimnazija po prvi put otvorena i za devojke. Treba napomenuti da se gimnazija do 1958. godine sastojala od muške i ženske gimnazije. Muška gimnazija se nalazila na zemunskoj pijaci, na uglu Gospodske ulice i Velikog trga, pored župne crkve, u današnjoj zgradi OUP-a Zemun, dok se ženska gimnazija nalazila u Gradskom parku, tada poznatijem kao Elizabet park, koji je dobio ime po ubijenoj carici Elizabeti zvanoj Sisi, u zgradi gde se danas nalazi Zemunska gimnazija. Ženska gimnazija, inače poznatija pod nazivom Velika realka, dozidana je 1916. godine i delila je zgradu sa Ženskom trgovačkom akademijom. Zanimljivo je da je 1900. godine samo jedan učenik maturirao.
Novo doba[uredi | uredi izvor]
Gimnazija u današnjem obliku radi od 1958. godine i nastala je spajanjem dve gimnazije, muške i ženske. Zemunska gimnazija je danas najveća gimnazija u Srbiji, koju pohađa oko 1.300 učenika raspoređenih u 45 odeljenja u četiri smera: prirodno-matematički, društveno-jezički, smer za nadarene za fiziku i smer za nadarene za računarstvo i informatiku.[1]
Nakon kompletne rekonstrukcije obavljene od februara 2020. do oktobra 2021. godine, Zemunska gimnazija se smatra najmodernije opremljenom školom u Srbiji.[2]
Okruženje[uredi | uredi izvor]
Škola se nalazi u Gradskom parku u Zemunu, između zgrada osnovne škole Majka Jugovića, inače osnovne škole Branka Radičevića i jedne od najstrijih škola u Beogradu, i Poljoprivrednog fakulteta, gde inače po tradiciji u amfiteatru maturanti polažu maturski ispit. U neposrednoj blizini je i sportski centar Pinki, kao i osnovna i Srednja muzička škola „Kosta Manojlović“, pravoslavni manastir Sv. Arhangela Gavrila, katolička crkva Sv. Roka, franjevačka crkva. U neposrednoj blizini su i osnovne škole Svetozar Miletić i Majka Jugovića, Dom vazduhoplovstva, Zemunska bolnica i samostan sestara milosrdnica.
Arhitektura[uredi | uredi izvor]
Prvobitni deo današnje zgrade sagrađen je 1879, a izgradio ju je zagrebački arhitekta Nikola Kolar[3][4] na prostoru nekadašnjeg kontumca, neposredno pošto je zemljište prešlo iz vojnog u magistratsko vlasništvo. Ima podrum, prizemlje i dva sprata. Koncipirana je reprezentativno i monumentalno, a oblikovana je u stilu neorenesanse. Glavna fasada sa plitkim središnjim rizalitom posebno je naglašena. Fasade su podeljene u tri pojasa, od kojih je najniži od masivnih kvadera, srednji mirniji, a viši naglašen plastikom. Zgrada je jednotraktnog sistema sa hodnicima prema dvorištu i učionicama prema parku. Svi principi istoricističke arhitekture, kako u kompoziciji, tako i u dekoraciji, dosledno su primenjeni u prostornim i površinskim šemama zgrade.
Zgrada Velike realke predstavlja najbolji primerak svog stila u Starom jezgru Zemuna i svedoči o dostignutom visokom stepenu razvoja zemunskog školstva.
Zgrada gimnazije iz 1916. godine[uredi | uredi izvor]
U Građevinskom odseku Zemaljske vlade izrađeni su 1912. godine planovi za proširenje i dogradnju Zemunske gimnazije i s njom združene Trgovačke akademije. Planovi su signirani sa V. R.[3][4] Koncept plana je bio da se zatvori građevinski blok, što je i učinjeno dovršetkom nove zgrade 1916. godine.
Radovi su izvedeni pod nadzorom inž. Sime Ignjatića[3][4], a izvodio ih je zidarski i tesarski majstor Mijo Matias iz Osijeka. Investitor zgrade bila je Kralj. kotarske oblasti iz Zemuna. Zanimljivo je da komisija koja je u Zemunu primila projekte nije bila saglasna da se nova zgrada izvede u modernom stilu, već je tražila da se stilski poveže sa starijom zgradom «u renesansnom slogu». Zgrada je oblikovana u postsecesionističkom duhu, sa svedenom dekoracijom, tako da su primarni arhitektonski elementi – mase, naročito krovne, formirali opštu prostornu kompoziciju objekta. Mansardni krovovi i veliki prozorski otvori primenjeni na ovoj zgradi značili su unošenje novih elemenata u arhitekturu Starog jezgra Zemuna.[5][6] Unutrašnji raspored u jednotraktnom sistemu ponavlja dispoziciju starije zgrade, ali su opšti program i sadržaj znatno savremeniji. Zgrada predstavlja jedno od prvih izrazitih modernih arhitektonskih dela Starog jezgra Zemuna.
Obe zgrade Zemunske gimnazije predstavljaju svedočanstvo razvoja graditeljstva, školstva i prosvete u Zemunu tokom dva veka i zaštićene su kao jedinstven spomenički kompleks.
U poslednje vreme izvršena je rekonstrukcija fasade starog dela zgrade Zemunske Gimnazije a takođe je završeno i dekorativno osvetljenje.
Rekonstrukcija zgrade gimnazije najavljena je oktobra 2018, a završena je oktobra 2021. godine.[7][8]
Zadužbinari[uredi | uredi izvor]
Mnoge zemunske porodice i ugledni ljudi su od osnivanja gimnazije bili donatori i sponzori. Jedna od možda najupečatljivijih je i donacija porodice Aleksić, koji su donirali gimnaziji novac i opremili čitaonicu i biblioteku. Nažalost povod je bila tragična smrt njihove kćerke Jovankice rođ. Aleksić Dronjak, inače bivše učenice gimnazije, koja je poginula u teškoj saobraćajnoj nesreći, i koja je kasnije sahranjena u grobnici-kapeli na zemunskom groblju. O ovome svedoče i mesingani medaljoni sa njenim likom i posvetom koji se nalaze na svim vratima bibliotekarskih polica u čitaonici gimnazije.
Inače gimnazija svake godine organizuje susret generacija, kojoj uvek prisustvuju i neki od poznatijih bivših učenika gimnazije, a čiji je cilj prikupljanje sredstava za potrebe gimnazije.
Bivši učenici[uredi | uredi izvor]
U Zemunskoj gimnaziji maturirali su: Sava Šumanović, David Albahari, Đorđe David, Ivana Pavlović, Predrag Koraksić Koraks, Goran Paskaljević, Aleksandar Saša Lokner, čija je majka bila dugogodišnji profesor u gimnaziji, takođe tu su i političari od kojih su, iz mlađe generacije, najpoznatiji Mlađan Dinkić i Aleksandar Vučić i druge poznate ličnosti. Zemunsku gimnaziju pohađala je pevačica Jelena Karleuša.
Najcitiraniji naučnik srpskog porekla Gordana Vunjak-Novaković, profesorka Kolumbija univerziteta je bila bivši đak Zemunske gimnazije.
Među profesorima ove škole bio je Vasilije Vince Vujić.
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Apel zemunskog magistrata na finansiranje osnivanja gimnazije, iz 1856. godine -
Pogled na glavni ulaz -
Fasada iz Nemanjine ulice -
Fasada ka zemunskom parku -
Zemunska gimnazija noću -
Dekorativno osvetljenje zgrade -
Bočna fasada koja gleda ka KSC Pinki -
Vrata glavnog ulaza u Zemunsku gimnaziju -
Hodnik kod glavnog ulaza -
-
Spomen ploča poginulima u NOB u hodniku kod glavnog ulaza -
-
-
-
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ Gradska opština Zemun — Jubilej zemunske gimnazije, 18.10.2018.
- ^ „Penal od 20 miliona dinara: Izvođaču radova na Zemunskoj gimnaziji naplaćeno kašnjenje”. B92. 28. 12. 2021. Pristupljeno 29. 12. 2021.
- ^ a b v Škalamera, Željko. Staro jezgro Zemuna II, Beograd: ZZSKGB: 1967
- ^ a b v Škalamera, Ž. Staro jezgro Zemuna I, Beograd: ZZSKGB: 1966.
- ^ Dabižić, Aleksandra. Spomeničko nasleđe Starog jezgra Zemuna, CD izdanje, Beograd: Zavod za zaštitu spomenika kulture grada Beograda, 2006
- ^ Aleksandra Dabižić, Zemunska gimnazija, katalog, ZZSKGB, Beograd 2011
- ^ Predsednik najavio rekonstrukciju najveće gimnazije u Srbiji („Politika”, 15. oktobar 2018)
- ^ Đaci na staroj adresi do početka oktobra („Politika”, 13. septembar 2021)
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
_-_Kula_Sibinjanin_Janka.jpg)
| Međunarodne | |
|---|---|
| Državne | |
