Inteligentna mreža
Inteligentna mreža (engl. Intelligent Network, IN) je mrežna arhitektura namenjena za fiksne i mobilne telekomunikacione mreže. Ona omogućava operaterima da se razlikuju pružanjem uslugama sa dodanom vrednošću, pored standardnih telekomunikacionih usluga, kao što su PSTN, ISDN i GSM usluge na mobilnim telefonima.
U inteligentnoj mreži, inteligencija je obezbeđena mrežnim čvorovima u vlasništvu telekomunikacionih operatera, za razliku od rešenja na osnovu inteligencije u telefonskoj opremi, ili u Internet serverima. Inteligentna mreža se temelji na protokolu Sistem signalizacije broj 7 između telefonskih komutacijskih centara i ostalih mrežnih čvorova u vlasništvu operatora.
Istorija i ključni koncepti[uredi | uredi izvor]
Koncepti inteligentne mreže, arhitektura i protokoli je prvobitno kao standarde razvio ITU-T koji je standardizacioni odbor Međunarodnog telekomukacionog saveza. Pre ovoga niz telekomunikacionih kompanija je pružao vlastita rešenja za inteligentnu mrežu.[1] Glavni cilj inteligentne mreže je bio da se povećaju osnovne telefonske usluge koje su nudile tradicionalne telekomunikacione mreže, koje su obično sastojale od upućivanja i primanja govornih poziva, ponekad sa preusmeravanjem poziva. Ovo jezgro je pružalo temelj na kojima bi telefonske firme mogli izgraditi usluge pored onih već prisutnih na standardnoj telefonskoj centrali.
Potpuni opis inteligentne mreže pojavio se u ITU-T standardima Q.1210 do Q.1219, ili Skupu mogućnosti jedan (engl. Capability Set One–CS-1) kako su postali poznati. Standardi su definisali kompletni arhitekturu uključujući arhitektonski prikaz, automat, fizičku implementaciju i protokole. Oni su univerzalno prihvaćeni od strane telekomunikacionih snabdevača i operatora, iako mnoge varijante su izvedeni za upotrebu u raznim delovima sveta (vidi verzije ispod).
Nakon uspeha CS-1, dalje unapređenje u obliku CS-2 je pratilo. Iako ovi standardi su bili završeni, oni nisu široko implementirani kao CS-1, delom zbog toga sbog sve većih snaga varijanta, ali i delimično zbog toga što je rešavao pitanja koje su gurale tradicionalne telefonske centrale do svoje granice.
Glavni pokretač iza razvoja inteligentne mreže je bila potreba za fleksibilniji način dodavanjem složenih usluga na postojeće mreže. Pre nego što je razvijena inteligentna mreža, sve nove funkcije i/ili usluge koje su bile dodavane su morale biti implementirani direktno u komutatorima mreže. Ovim načinom je potreban veoma dug ciklus za izdanje jer traganje i ispitivanje defekta mora da bude opsežno da spreči kvarove u mreži. Sa pojavom inteligentne mreže, većina od ovih usluga (kao što su besplatni brojevi i geografski prenosivosti brojevi) su se preselili iz osnovnih sistema komutatora i prebacili se na samo-poslužne čvorove, tako stvarajući modularnu i više sigurnu mrežu koja je dozvoljavala samim provajderima da razviju varijacije i usluge sa dodatnom vrednošću u svojoj mreži, bez podnošenja zahteva proizvođačima cvojih komutatora i tim čekajući dugo vremena razvoje procesa. Početno korišćenje tehnologije inteligentne mreže je usluge preusmerenje broja, npr. prilikom prevođenja besplatnih brojeva na redovne PSTN brojeve. Ali mnogo složenije usluge od tada su bile izgrađena na inteligentnoj mreži, kao što je Custom Local Area Signaling Services (CLASS) i pretplaćeno telefoniranje.
SS7 arhitektura[uredi | uredi izvor]
Glavni koncepti (funkcionalni pogled) okružujući arhitekturu i usluge inteligentne mreže su povezani sa arhiktekturom Sistem signalizacije broj 7:
- Funkcija komutacije usluge[2] (engl. Service Switching Function–SSF) ili Tačka komutacije usluge (engl. Service Switching Point–SSP) Ovo se zajedno nalazi sa telefonskom centralom, i deluje kao okidna tačka za dalje usluge da se aktivira tokom poziva. SSP implementira Model stanja osnovnog poziva (engl. Basic Call State Machine–BCSM) što je konačan automat koji predstavlja sažetni pogled poziva od početka do kraja. Dok se svako stanje prelazi, centrala susreće Otkrivajuće tačke (engl. Detection Point–DP) na kojoj SSP može dozvati upit prema SCP čekajući dalja uputstva o tome kako da postupi. Ovaj upit se obično naziva pokretač. Pokretački kriterijumi su definisani od strane operatera te mogu sadržavati pretplatnički pozivajući broja ili birani broj. SSF je odgovoran za upravljanje poziva zahtevajući usluge dodatne vrednosti.
- Funkcija kontrole usluge[2] (engl. Service Control Function–SCF) ili Tačka kontrole usluge (engl. Service Control Point–SCP) Obo je odvojen skup platforma koji primaju upite iz SSP-a. SCP sadrži logiku usluga koji implementira željeno ponašanje od strane operatera, odnosno usluga. Tokom obrade logike usluge, dodatne podatke potrebne za obradu poziva može se dobiti iz SDF-a. Logika na SCP-u je izrađena pomoću SCE-a.
- Funkcija rukovanja podacima[2] (engl. Service Data Function–SDF) ili Tačka rukovanja podacima (engl. Service Data Point–SDP) Ovo je baza podataka koja sadrži dodatnih pretplatničkih podataka, ili druge podatke potrebne za obradu poziva. Na primer, korisnički pretplatni kredit koja je preostao može biti pojedinost koji se drži u SDF-u da se ispita u realnom vremenu za vreme poziva. SDF može biti odvojena platforma, ili je ponekad zajedno smješten uz SCP.
- Okolina stvaranja usluga[2] (engl. Service Creation Environment–SCE) Ovo je razvojno okruženje korišteno za izradu usluga prisutne na SCP-u. Iako standard dozvoljava bilo koju vrstu okoline, to je prilično retko videti jezike niskog nivoa da se koristi kao što je C. Umesto toga, vlasnički grafički jezici se koriste kako bi se omogućilo telekom inženjerima da stvore usluge direktno. Jezici obično pripadaju 4G jezici, korisnik može da koristi grafički interfejs za manipulaciju između različitih funkcija kako bi formulisao uslugu.
- Funkcija specijalizovanog resursa[2] (engl. Specialized Resource Function–SRF) ili Inteligentni periferijski uređaj (engl. Intelligent Peripheral–IP) Ovo je čvor koji se može povezati sa oba SSP i SCP i donosi dodatne posebne resurse u pozivu, uglavnom vezane za glasovne podatke, npr. da igra glasovne najave ili skuplja DTMF tonove od korisnika.
Protokoli[uredi | uredi izvor]
Osnovni elementi opisani iznad koriste standardne protokole da komuniciraju jedni sa drugim. Upotreba standardnih protokola dozvoljava različitim proizvođačima da se koncentrišu na različitim delovima arhitekture i da budu sigurni da će svi delovi zajedno raditi u bilo kojoj kombinaciji.
Interfejs između SSP i SCP su na osnovi Sistema signalizacije broj 7 i mogu izgledaju poznato onima koji znaju TCP/IP protokole. U stvari, SS7 protokoli implementiraju mnogo od sedmoslojnog OSI modela. To znači da standardi inteligentne mreže morali samo definisati aplikacioni sloj, koji se zove Aplikacijski dio inteligentne mreže (engl. Intelligent Networks Application Part–INAP). INAP poruke su kodirane koristeći ASN.1.
Interfejs između SSP i SCP-a su definisani u standardima da su X.500 Protokol za pristup imeniku (engl. Directory Access Protocol/DAP). Međutim, malo lakši interfejs zvan LDAP je nastao od IETF-a koji je znatno jednostavniji za primenu, dako da mnogi SCP-ovi su implementiran to umesto.
Verzije[uredi | uredi izvor]
Jezgro CS-1 specifikacija su usvojeni i prošireni od strane drugih tela za standardizaciju. Evropski ukusi su rađeni od strane ETSI-a, američki ukusi od strane ANSI-a i japanske varijante takođe postoje. Glavni razlozi za proizvodnju varijanti u svakoj regiji je da se obezbedi interoperabilnost između opreme domaće proizvedene i razmeštena (npr. različite verzije podslojnih SS7 protokola postoji između regiona).
Međutim, nova funkcionalnost je takođe dodana što je značilo da su varijante odvojile u raznim pravcima jedni od drugih, i glavnog ITU-T standarda. Najproširenija varijanta se zove Prilagođene aplikacije za poboljšane logike mobilne mreže (engl. Customised Applications for Mobile networks Enhanced Logic–CAMEL). Ovo je omogućilo produženje da se izraditi za mrežu mobilnih telefona i dozvoljava mobilnim operaterima da ponude iste usluge pretplatnicima, dok su romingu kao što primaju na domaćoj mreži.
CAMEL je postao jedan od glavnih standarda u sopstvenom pravu te se trenutno održava od strane 3GPP-a. Zadnje veliko izdanje standarda je CAMEL faza 4. Ovo je jedini standard na kojim se trenutno radi na njemu.
Napredna inteligentna mreža (engl. Advanced Intelligent Network–AIN) je varijanta inteligentne mreže razvijena za Sjevernu Ameriku od Bellcore-a (sada Telcordia). Standardizacija AIN-e je izvršena od strane Bellcore-a u ime glavnih SAD operaterima. Originalni cilj AIN-a je AIN 1.0 koji je određen ranih 1990-ih godina (AIN Izdanje 1, Bellcore SR-NWT-002247, 1993). AIN 1.0 se dokazao da je tehnički nesprovodljiv za implementaciju, što je dovelo do definicije pojednostavljenih AIN 0.1 i AIN 0.2 specifikacija. U Sjevernoj Americi SR-3511 (originalno poznat kao 1129+) i GR-1129-CORE protokoli se koriste da spoje komutatore sa sistemima inteligentne mreže kao što su Čvorovi kontrole usluge (SCP) ili Čvorovi usluga. SR-3511 je protokol na osnovi TCP/IP-a koji direktno spaja SCP i Čvor usluge. GR-1129-CORE je protokol na osnovi ISDN-a koji spaja SCP do Čvora usluge preko SSP.
Budućnost[uredi | uredi izvor]
Dok aktivan razvoju na standardizaciji inteligentne mreže je pao u poslednjih nekoliko godina, postoje mnogi sistemi razmješteni širom sveta koje koriste ovu tehnologiju. Arhitektura se pokazala da je ne samo stabilna, ali i izvor prihoda koji se nastavlja sa novim uslugama dodavani svakog vremena. Proizvođači i dalje podržavati opremu i zastarevanje nije problem.
Ipak, nove tehnologije i arhitekture se pojavljuju, posebno u oblasti VoIP-a i SIP. Sve više se pažnja posvećuje upotrebi Programskim aplikacionim interfejsima (API) u mestu protokola kao što je INAP i novi standardi se pojavili u obliku JAIN i Parlay-a. Sa tehničkog gledišta, SCE počinje da se udaljuje od svojih vlasničkih grafičkih porekla te se kreće prema okolini Java aplikacijski server.
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ (jezik: engleski) http://www.google.com/patents?vid=USPAT4191860, Rani patent za sopstvene usluge inteligentne mreže
- ^ a b v g d (jezik: hrvatski) Kunštić, M. „Komutacijski čvor u inteligentnoj mreži” (PDF). str. 11. Arhivirano iz originala (PDF) 28. 06. 2007. g. Pristupljeno 17. 01. 2009.