Italijanski rat (1521—1526)
 | Ovaj članak sadrži spisak literature, srodne pisane izvore ili spoljašnje veze, ali njegovi izvori ostaju nejasni, jer nisu uneti u sam tekst. |
| Italijanski rat (1521—1526) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Deo Italijanskih ratova | |||||
 Bitka kod Pavije | |||||
| |||||
| Sukobljene strane | |||||
|
Kraljevina Francuska Mletačka republika |
Sveto rimsko carstvo Španska imperija Kraljevina Engleska Papska država | ||||
| Komandanti i vođe | |||||
|
Fransoa I Ode Lotrek Pjer Terail |
Karlo V Fernando Avalos Šarl Burbon Prospero Kolona | ||||
Italijanski rat (1521—1526) je četvrti Italijanski rat vođen između Francuske i Mletačke republike sa jedne i Španije, Svetog rimskog carstva, Engleske i Papske države sa druge strane. Rat je završen porazom Francuza.
Uvod[uredi | uredi izvor]
Italijanski ratovi su vođeni krajem 15. i u prvoj polovini 16. veka za dominaciju u Italiji. Krajem 15. veka, kada u Zapadnoj Evropi nastaju centralističke države sa nacionalnim osnovama, Italija je bila rasparčana na niz malih, vojnički slabih i međusobno zavađenih država. Francuska, Španija i Nemačka preduzimaju niz pohoda radi osvajanja tih država, što je ujedino bila i njihova međusobna borba za dominaciju i prevlast u ovom delu Evrope.
Karlo Habzburški, kralj Španije, nasledio je 1519. godine, sa bratom Ferdinandom I austrijske zemlje. Koncentracija tolike moći poremetila je ravnotežu u Evropi, kada je Karlo izabran za nemačkog cara kao Karlo V. U oštroj konkurenciji sa franačkim kraljem Fransoa I, Karlo je krenuo u ostvarivanje srednjovekovne ideje univerzalne monarhije, čemu je Francuska bila glavni protivteg. Braneći svoj položaj i svoju nezavisnost, ona je donekle postala i nosilac napredne ideje o samostalnom razvoju evropskih nacionalnih država.
Rat[uredi | uredi izvor]
.png)
Inicijativu je Karlo prepustio Francuzima. Oni su upali u špansku Navaru, ali su tučeni kod Noaina 30. juna 1521. godine. Na severu su zatim carevci prešli u ofanzivu sa oko 40.000 ljudi pod Frundsbergom i Zikingenom. Opseli su Mezjer i ugrozili Šampanju. U operacijama koje je preduzeo, Fransoa je deblokirao Mezjer, posle čega se rat stabilizovao i Artoau i Enou. Rešenje će pasti u Italiji gde se vode operacije vrlo promenljive sreće. Komandant špansko-papske vojske, Prospero Kolona opseo je Parmu. Francuzi je deblokiraju uz pomoć vrbovanih Švajcaraca, ali kad su se oni vratili kući , franački komandant Ode Lotrek morao je otvoreno polje prepustiti protivnicima, ali se ni u gradovima nije mogao održavi zbog neprijateljstva građana, pa je izgubio i Milano. Zbog nestašice novca, Švajcarci su ponovo počeli pristizati sa Francuzima. Lotrek opet prelazi u ofanzivu, ali zatim nailazi Frundsberg koji je u bici kod Bikoke tukao Švajcarce. Francuzi su izgubili Milansko vojvodstvo i Đenovu. No, Fransoa se nije odrekao Italije. Poslao je preko Alpa admirala Bonivea sa 30.000 ljudi, ali i njega su Fernando Avalos i Šarl Burbon izmanevrovali i tukli na reci Seziji (30. april 1524) nakon čega carevci prelaze u ofanzivu i opsedaju Marsej. Dok su građani hrabro branili grad, Fransoa je krenuo da napadače odseče od Italije, ali je Fernando Avalos to izbegao naglim povlačenjem. Fransoa je opseo Paviju. Avalosu je stigao u pomoć Frundsberg i Šarl Lanoa. Zajednički su tukli Fransoa kod Pavije (24. februar 1525). Zarobljeni francuski kralj otkupio se Madridskim mirom od 14. januara 1526. godine odrekavši se Italije, Flandrije, Artoa i Burgundije.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Italijanski ratovi
- Italijanski rat (1494-1495)
- Italijanski rat (1499-1504)
- Italijanski rat (1508-1515)
- Italijanski rat (1526-1530)
- Italijanski rat (1536-1538)
- Italijanski rat (1542-1546)
- Italijanski rat (1551-1559)
Izvori[uredi | uredi izvor]
- Vojna enciklopedija, tom 3 (707)