Kalvarija (Zemun)

Kalvarija
Kalvarija
Administrativni podaci
Grad	Beograd
Opština	Gradska opština Zemun
Geografske karakteristike
Koordinate	44° 50′ 27″ S; 20° 23′ 54″ I
Kalvarija Kalvarija na karti Grada Beograda

Kalvarija je gradsko naselje u Beogradu, Srbija, locirano u opštini Zemun.

Lokacija

Kalvarija se nalazi jugozapadno od centra Zemuna. Graniči se sa naseljem Sava Kovačević na severu, naseljem Železnička Kolonija na zapadu, naseljem Bežanijska kosa na jugu, dok se na istoku i jugoistoku graniči sa ulicom Tošin bunar.

Kalvarija se nalazi na lesnom bregu iznad ulice Tošin bunar i proteže se do Zlatiborske ulice. U novije vreme ovaj naziv se greškom koristi i za daleko novije naselje Marija Bursać, koje se prostire od parne strane Zlatiborske ulice sve do ulice Sime Šolaja. Nadmorska visina je 116m.

Istorija

Naziv, inače čest za određene lokacije u mnogim gradovima, Kalvarija je dobila po katoličkom „križnom putu“ koji je tu stajao od kraja 18. veka do posle Drugog svetskog rata.

U međuratnom periodu na Kalvariji je bilo dosta vinograda, vila i letnjikovaca bogatijih Zemunaca, jer je ovaj deo grada smatran krajnjom periferijom. Smatrano je najlepšim naseljem Zemuna, jedino je od novih naselja bilo uređeno, za razliku od drugih, radničkih, koje su podizali siromašniji ljudi. Tek posle Drugog svetskog rata plato Kalvarije se gusto urbanizuje i ulazi potpuno u sklop Zemuna koji se sve brže širi. Naseljavali su ga Srbi, Hrvati, Nemci, Jevreji, Slovenci. Kolonizacijom posle Drugog svetskog rata doseljeno je stanovništvo iz Bosne, čime se poremetio nacionalni sastav kao i dalji razvoj samog naselja, ali je i do danas zadržalo naziv Zemunsko Dedinje.

Naselje je pretežno stambenog tipa sa porodičnim kućama. Ima tri obdaništa, Osnovnu školu Rade Končar, park. Nizak nivo podzemnih voda, povoljnost lesa kao podloge čine ovaj deo grada Zemuna najinteresantijim za gradnju, što se najviše i dešava u ulici Božidara Adžije.

Naselje je povezano sa donjim Zemunom i Novim Beogradom stepenicama. Jedne silaze u ulicu Prilaz (bivša Jakuba Kuburovića), druge i treće u Tošin Bunar. Interesantna činjenica je podatak da su stepenice koje silaze do naselja Paviljoni izgrađene od nemačkih civilnih spomenika. Atrakcija Kalvarije su i slabo poznati bunar i bunkeri iz Prvog svetskog rata ukopani duboko u lesno zaleđe.

Kalvarija je gasifikovana 2006. godine. Kalvarija je odlično povezana sa drugim delovima grada linijama gradskog prevoza 15, 18, 78, kao i noćnom linijom 15.

Karakteristike

Kalvarija je jedno od tri brda na kojima je razvijen Zemun. Druga dva su Ćukovac, do kojeg se Kalvarija prostire na severoistoku, i Gardoš, koji se nalazi na desnoj obali Dunava.

Naselje je zvanično nazvano „Marija Bursać“, po jugoslovenskoj partizanki i ratnom heroju. To je takođe i naziv glavne ulice u naselju kao i ime lokalne mesne zajednice, opštinske podadministrativne jedinice koja pokriva Kalvariju i koja prema popisu iz 2002. ima 11.002 stanovnika. Okolna naselja su takođe nazvana u spomen partizanima, po Savi Kovačeviću (naselje Sava Kovačević), kao i po bitkama, odnosno bitka na Sutjesci (naselje Sutjeska).

Zapadni deo naselja je pretežno stambeni, dok je istočni uglavnom industrijski (fabrike i depoi Navip, Inos metal, cigle, itd)

Pogled iz parka na Kalvariji ka centru Zemuna

Jelovac

Jelovac je park i podnaselje u naselju Kalvarija. Sredinom 1980-ih gradske vlasti su odlučile da ovo područje ostane urbanizovano. 2007. godine bilo je pokušaja da se na ovom području izgrade stambene zgrade, ali je nakon protesta lokalnog stanovništva ta akcija obustavljena i započeto je sa renoviranjem parka. Renoviranje parka započelo je u septembru 2007, a završeno je u aprilu 2008. Otvorena su nova dečja igrališta sa gumenim podovima, tereni za odbojku, fudbal i košarku, kao i pešačka staza. Nova trava zasađena je na površini od 6.500 m² i broj stabala u parku je porastao sa 254 na preko 400.

Naziv parka i naselja potiče od porodice Jelovac koja je nekad živela u Zemunu. Dva brata Jelovac su bili vlasnici ciglane, koja je kasnije konfiskovana od strane komunističke vlasti nakon Drugog svetskog rata. Osim industrijskog objekta, porodica Jelovac je takođe posedovala i zemljište na čijem mestu je kasnije izgrađen park.