Karavan

Za druge upotrebe pogledajte stranicu Karavan (višeznačna odrednica).

Karavan u Africi

Karavan kamila (Sahara, Maroko)

Karavan (pers. کاروان [kārwān] — ’trgovačka zaštita’) jeste povorka, grupa putnika, trgovaca ili hodočasnika, koji dr radi uzajamne pomoći i veće sigurnosti kreću zajedno u dugim kolonama, ustaljenim karavanskim putevima kroz puste i neretko od napadača ugrožene krajeve. Svaki karavan ima svog vođu (karavan-baša). Teret obično nose životinje (kamile ili konji) prilagođene terenu kroz koji se prolazi. Uz karavanske puteve nalaze se svratišta za odmor i prenoćište. Od davnina karavani su bili uobičajeni u Srednjoj Aziji i Severnoj Africi, gde su putnici i roba često bili ugroženi od drumskih razbojnika. Poznati su karavanski putevi sa velikim prometom od Taškenta do Pekinga, zatim od Avganistana do Indije. Poznat je bio i karanavski put tamnjana sa juga Arabije do Sredozemnog mora. U Africi se još i danas formiraju karavani za prenos kuhinjske soli u Nigeru od oaze Bilma do najbližih naseljenih mesta.

Na Balkanu u istoriji trgovine u srednjem veku bila su poznata karavanska putovanja pod imenom (lat. turma — ’konjički odred’, kasnije ’telesna straža’). Reč karavan se upotrebljava od XIV veka. Roba se prenosila tovarnim konjima. Od 1300. godine karavanska putovanja su normirana sreskim statutima. Vođu karavana (lat. capitaneus turmae) imenovalo je gradsko veće u Dubrovniku i Kotoru. Najpoznatiji karavanski putevi u to vreme na Balkanu bili su od Dubrovnika do Bosne i Srbije, zatim Split—Sarajevo, a preko Balkana je išao i trgovački put (naročito pamuk) iz Makedonije i turskih pokrajina za Francusku. Karavansko prenošenje robe zadržalo se sve do druge polovine XIX veka, do uvođenja železnice.

Pored trgovačkih karavana postoje i hodočasnički karavani koji su služili za zaštitu hodočasnika na njihovom putu ka svetim mestima (npr. Meka, Medina) na hadžiluku. Najpoznatiji takvi karavani polazili su iz Kaira i Damaska.

Literatura

• Opća enciklopedija (IZ—KZU) (1978). Zagreb: Jugoslovenski leksikografski zavod.

Spoljašnje veze

Mediji vezani za članak Karavan na Vikimedijinoj ostavi