Konak (Sečanj)
Konak | |
|---|---|
 Pravoslavna crkva | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Srbija |
| Autonomna pokrajina | Vojvodina |
| Upravni okrug | Srednjobanatski |
| Opština | Sečanj |
| Stanovništvo | |
| — 2011. |  777 |
| — gustina | 18/km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 45° 18′ 45″ S; 20° 54′ 37″ I / 45.312455° S; 20.910147° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 43 m |
| Površina | 41,7 km2 |
.svg)  Konak Konak na karti Srbije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 23253 |
| Pozivni broj | 023 |
| Registarska oznaka | ZR |
Konak (mađ. Kanak) je naselje u opštini Sečanj, u Srednjobanatskom upravnom okrugu, u Srbiji. Prema popisu iz 2011. bilo je 777 stanovnika.
Ovde se nalazi Dvorac u Konaku.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Tokom istorije Konak je zadržao svoje ime:
Konak 1425 – 1464. godine postojao je u Keviskom komitatu, u čijoj su okolini imali svoje posede porodice de Hajm, de Itebe i de Kegera.
Posle 1716. godine pripadao je Konak Čakovačkom dištriktu, i brojao 1717. godine svega 17 kuća. A 1773. godine verovatno usled seobe potiskih graničara u ove krajeve, bilo je već 76 kuća. Godine 1864. Konak je pravoslavna parohija u Čakovačkom protoprezviratu.[1] Austrijski carski revizor Erler je 1774. godine konstatovao da se "Kanak" nalazi u Čakovačkom okrugu i distriktu. Stanovništvo je bilo izmešano srpsko i vlaško.[2] Kada je 1797. godine popisan pravoslavni klir u "Kanaku" je samo jedan sveštenik. Paroh pop Lazar Nikolić (rukop. 1789) služio se samo srpskim jezikom.[3]
Godine 1758, podignuta je pravoslavna crkva, a 1779. godine. Konak je pripojen Novopećkom srezu Torontalskog komitata.
Od 1787. godine vode se srpske crkvene matične knjige.
Godine 1800. dobila je zagrebačka nadbiskupija Konak, u zamenu za hrvatska dobra. Biskup Maksimilijan Vrhovac dao je Konak u dar Iliji Petroviću, septeviru Stola Sedmorice, koga uskoro naseli sin mu Josif.
Godine 1804. podignuta je sadašnja crkva. Tih godina doselili se u Konak nešto malo Hrvata i više Nemaca, kojima vlastelin Josif Petrović podigne katoličku bogomolju (1816) posvećenu Svetom Josifu. Od 1816 – 1820. god. imao je Konak katoličku kuratiju.
Posle 1920. godine odselili su se Nemci iz Konaka. Na njihova mesta doselili su se Bugari iz Starog Bešenova, Regendorfa, Vinge i Lukačfalve. Oko 1836. godine bilo je ovde 53 cele podaničke sesije. Godine 1844. otvorena je bugarska rimokatolička škola. Godine 1827. bilo je 890 stanovnika, od kojih pravoslavnih 777, katolika 101, i Jevreja 3. Tokom mađarske bune, 6. avgusta 1848. god. Srbi na strani bečkog dvora a protiv pobunjenih Mađara su spalili Konak. Od izbeglih Hrvata i Bugara vratili su se samo Bugari.
Godine 1844. spremalo se 15 srpskih pravoslavnih porodica iz mesta, za iseljenje u Kneževinu Srbiju, nadomak Kladova. Ali graničarske vlasti su otezale sa davanjem dozvole, kao teško je išlo sa prodajom imanja. Desila se mađarska buna tokom koje su nastradali. Dočekali su ovi i 1857. godinu a da nisu otišli preko Dunava. Obnovili su sada kod vlasti molbu za premeštaj.[4]
Godine 1862. podignuta je mala rimokatolička crkva posvećena Svetom Jovanu Krstitelju. A 1863. završio je Danijel Čolaković izradu ikonostasa srpske pravoslavne crkve.
U Konačkom ataru, severoistočno od sela, nalazi se močvarna polja „Šarud“, na kojoj je u srednjem veku postojalo naselje Šarudovar, koje je pripadalo Tamiškom komitatu. U Šarudu je 1330-1334. god. bila parohija. Godine 1438. dobila su braća Talovac bilo je četiri brata Šarud od „srpskog barona", čelnika Radiča i protoprevitera Bogdana.[5]
Dvadeseti vek[uredi | uredi izvor]
Postojala je u Konaku u međuratnom periodu fabrika, "Prva srpska fabrika konfekcije" AD. Ta najmodernije građena fabrika pravila je odela za decu i odrasle.[6]
- Populacija kroz istoriju.
| Godina | 1869. | 1880. | 1890. | 1900. | 1910. | 1921.[7] |
| Stanovnika | 1402 | 1112 | 1387 | 1554 | 1824 | 1998 |
| Srba | ? | ? | ? | ? | ? | 886 |
| Rumuna | - | ? | ? | ? | ? | 14 |
| Nemaca | - | ? | ? | ? | ? | 195 |
| Mađara | - | ? | ? | ? | ? | 427 |
| Ostalih | - | ? | ? | ? | ? | 0 |
Demografija[uredi | uredi izvor]
U naselju Konak živi 781 punoletni stanovnik, a prosečna starost stanovništva iznosi 42,1 godina (41,8 kod muškaraca i 42,4 kod žena). U naselju ima 383 domaćinstva, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 2,60 (popis 2002).
Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno.
|
| ||||||||||||||||||||||||||||
| m | ž |
|||
| ? | 0 | 1 | ||
| 80+ | 11 | 18 | ||
| 75—79 | 23 | 19 | ||
| 70—74 | 29 | 32 | ||
| 65—69 | 31 | 54 | ||
| 60—64 | 32 | 30 | ||
| 55—59 | 17 | 33 | ||
| 50—54 | 26 | 29 | ||
| 45—49 | 44 | 27 | ||
| 40—44 | 42 | 32 | ||
| 35—39 | 45 | 37 | ||
| 30—34 | 26 | 35 | ||
| 25—29 | 19 | 19 | ||
| 20—24 | 25 | 17 | ||
| 15—19 | 42 | 28 | ||
| 10—14 | 33 | 45 | ||
| 5—9 | 24 | 32 | ||
| 0—4 | 13 | 26 | ||
| Prosek : | 41,8 | 42,4 | ||
| ||||||||||||||||||||||||
|
| Pol | Ukupno | Neoženjen/Neudata | Oženjen/Udata | Udovac/Udovica | Razveden/Razvedena | Nepoznato |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 412 | 117 | 249 | 34 | 12 | 0 |
| Ženski | 411 | 59 | 246 | 98 | 8 | 0 |
| UKUPNO | 823 | 176 | 495 | 132 | 20 | 0 |
| Pol | Ukupno | Poljoprivreda, lov i šumarstvo | Ribarstvo | Vađenje rude i kamena | Prerađivačka industrija |
|---|---|---|---|---|---|
| Muški | 235 | 165 | 0 | 3 | 17 |
| Ženski | 136 | 76 | 0 | 0 | 24 |
| UKUPNO | 371 | 241 | 0 | 3 | 41 |
| Pol | Proizvodnja i snabdevanje | Građevinarstvo | Trgovina | Hoteli i restorani | Saobraćaj, skladištenje i veze |
| Muški | 1 | 6 | 4 | 7 | 16 |
| Ženski | 0 | 1 | 10 | 2 | 1 |
| UKUPNO | 1 | 7 | 14 | 9 | 17 |
| Pol | Finansijsko posredovanje | Nekretnine | Državna uprava i odbrana | Obrazovanje | Zdravstveni i socijalni rad |
| Muški | 0 | 0 | 10 | 2 | 1 |
| Ženski | 0 | 0 | 2 | 10 | 10 |
| UKUPNO | 0 | 0 | 12 | 12 | 11 |
| Pol | Ostale uslužne aktivnosti | Privatna domaćinstva | Eksteritorijalne organizacije i tela | Nepoznato | |
| Muški | 2 | 1 | 0 | 0 | |
| Ženski | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| UKUPNO | 2 | 1 | 0 | 0 | |
Galerija[uredi | uredi izvor]
-
Pravoslavna crkva u selu -
Katolička crkva u selu
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ "Srpski sion", Sremski Karlovci 1905.
- ^ J.J. Erler: "Banat", Pančevo 2003.
- ^ "Temišvarski zbornik", Novi Sad 8/2015.
- ^ "Srbski dnevnik", Novi Sad 1857. godine
- ^ Letopis opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M. (Beč 1999).
- ^ "Beogradske opštinske novine", Beograd 1. oktobar 1929.
- ^ Milekerovi letopisi opština u južnom Banatu, Feliks Mileker. ISBN 978-86-85075-04-9.
- ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9.
- ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9.
- ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Mileker, Feliks; Pantić, Kosta; Belča, Dušan (2005). Letopisi opština u južnom Banatu. ISBN 978-86-85075-04-9.
- Izvor Monografija Podunavske oblasti 1812-1927. sastavio Dr Vladimir Margan, biv. Predsednik Oblasnog odbora, Komesar Oblasne Samouprave, objavljeno 1927. „Napredak Pančevo“.
- Istorijiski preglad Podunavske Oblasti Banatski deo napisao: Feliks Mileker bibliotekar i kustos gradske biblioteke i muzeja u Vršcu 1928.
- Letopis Opština u južnom Banatu: Banatska mesta i običaji Marina M.(Beč 1999). Letopis period 1812 – 2009. g. Sastavio od pisanih tragova, letopisa, po predanju o Banatskih mesta i običaji nastanak sela ko su bili Doseljenici, čime su se bavili meštani.
