Litoba
| Litoba mađ. Liptód | |
|---|---|
 Litoba, rimokatolička crkva | |
 Grb
| |
| Administrativni podaci | |
| Država |  Mađarska |
| Region | Južna prekodunavska regija |
| Županija | Baranja |
| Stanovništvo | |
| Stanovništvo | |
| — | 211 |
| — gustina | 14,08 st./km2 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 46° 02′ 43″ S; 18° 31′ 01″ I / 46.04518° S; 18.51681° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST) |
| Površina | 14,99 km2 |
  Litoba Litoba na karti Mađarske | |
| Poštanski broj | 7757 |
| Pozivni broj | 69 |
| Veb-sajt | |
| www.szajk.hu | |
Litoba[1] (mađ. Liptód, nem. Litowr) je selo u Mađarskoj, u južnom delu države. Selo upravo pripada Mohačkom srezu Baranjske županije, sa sedištem u Pečuju.
Prirodne odlike[uredi | uredi izvor]
Naselje Litoba nalazi u južnom delu Mađarske. Najbliži veći grad je Mohač.
Istorijski gledano, selo pripada mađarskom delu Baranje. Područje oko naselja je ravničarsko, približne nadmorske visine oko 160 m. Severno se izdiže planina Meček, dok se jugoistočno spušta do Dunava.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Prema podacima iz 2013. godine Litoba je imala 211 stanovnika. Poslednjih godina broj stanovnika opada[2].
Pretežno stanovništvo u naselju čine Mađari rimokatoličke veroispovesti, a manjine su Nemci (oko 36%). Srpska zajednica u naselju više nije prisutna, a srpska pravoslavna crkva je srušena.
Popis 1910.[uredi | uredi izvor]
| Litoba[3] | |
|---|---|
| Jezik | Vera |
Srbi u Litobi[uredi | uredi izvor]
Srbi su u naselju prisutni još od srednjeg veka, ali je njihov broj posebno narastao posle Velike seobe. Po srpskom izvoru iz 1905. godine mesto je navodno naseljeno oko 1800. godine.[4]
O uskršnjem postu 1735. godine u Litobi se ispovedilo i pričestilo 103 pravoslavna Hrišćanina. Bili su to članovi sledećih porodica: Petkov, Milinov, Bošnjak, Sporić, Bačvan, Popov, Markov, Milisav, Dadić, Vasin i Harić. U mestu je 1731. godine zabeleženo 23 pravoslavnih domova. Broj stanovnika Srba iznosio je 1796. godine - 315 duša, a vek docnije, 1890. godine bilo ih je manje - 265.[5] Bilo je to mesto 1885. godine u Mohačkom izbornom srezu sa svojom filijalom. Zapisano je tada u Litobi 281 duša, a u parohijskoj filijali Lančugu 175 pravoslavaca.[6]
Godine 1905. Litoba je mala opština u Mohačkom srezu. Tu živi 1080 žitelja u 180 domova, a dominiraju Nemci. Srba pravoslavaca ima 209 ili 19%, sa 40 kuća. Srpska javna zdanja su tada pravoslavna crkva i narodna škola. Selo je loše povezano sa svetom, nema ni poštu.[7]
Pravoslavna crkva je stara, posvećena Sv. evanđelisti Luki. Matrikule su iz 1/2 19. veka: krštenih od 1807, umrlih od 1812. i venčanih od 1830.godine. Bila je u dobrom stanju 1905. godine. U mestu je 1905. srpska pravoslavna crkvena opština, skupština je redovna, pod predsedništvom pop Slavka Nikolića. Staratelj crkve i škole je meštanin Sreto Dadić. Tu je pravoslavna parohija šeste platežne klase, ima parohijski dom i parohijsku sesiju od 31 kj. zemlje. Parohijska filijala je tada Lančug. Nema paroha u selu, administrira tri godine titoški paroh Slavko Nikolić.[4]
Raspisan je 1867. godine stečaj za upražnjeno mesto srpskog učitelja u Litobskoj školi. Iz oglasa se vide njegova primanja: plata godišnja 28 f, 20 požunskih merova raži a 10 merova kukuruza, dva hvata drva, 2,5 akova vina i učiteljski stan.[8] Litobski učitelj je 1897. godine mogao da računa na 300 f. plate u novcu i sitnijim naturalnim dodacima.[5] Bio je to srpski učitelj J. Simić, učesnik učiteljskog skupa u Mohaču maja 1897. godine. Početkom 20. veka litobska škola je srpska narodna, ima jedno novo školsko zdanje iz 1906. godine. Učiteljica je Vukosava Simendić rodom iz Sombora, koja je dve godine u mestu kao privremena. Redovnu nastavu u to vreme je pratilo 28 učenika, u nedeljnu školu išlo 15 đaka starijeg uzrasta.[4]
Po podacima prof. Gavrila Vitkovića u Litobi je 1867. godine bilo zapisano 281 stanovnik Srbin.[9] Posle Prvog svetskog rata i podele Baranje na dva dela — danas mađarski (severni, veći) i hrvatski (južni, manji), Srbi u Litobi su se našli u mađarskom delu. U sledećim godinama veći deo Srba (oko 170 duša) se iselio u srpske delove novoobrazovane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca[10].
Srpska pravoslavna crkva u Litobi srušena je 1951. godine.[11]
Početkom 21. veka opstalo je srpsko pravoslavno groblje na oko 800 metara severno od naselja, na jednom brežuljku. Vlasnik je srpska crkvena opština i veoma je zapušteno. Groblje nema ogradu niti centralni grobljanski krst. Registrovano je ukupno 66 starih kamenih spomenika, od kojih su mnogi polomljeni i oštećeni. Spomenici od 18. veka su sa epitafima na crkveno-slovenskom jeziku, a kasniji su na srpskom jeziku.[12]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ www.poreklo.rs/2014/04/14/optiranje-iseljavanje-srba-u-madjarskoj-1920-1931
- ^ Baranya (Hungary): County, Towns and Villages - Population Statistics in Maps and Charts
- ^ „Jezički i verski sastav stanovništva Kraljevine Ugarske po naseljima, Popis 1910. godine”. Arhivirano iz originala 13. 01. 2018. g. Pristupljeno 08. 04. 2019.
- ^ a b v Mata Kosovac, navedeno delo
- ^ a b "Srpski sion", Karlovci 1895. godine
- ^ "Zastava", Novi Sad 1885. godine
- ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
- ^ "Školski list", Sombor 1867. godine
- ^ "Glasnik društva srpske slovesnosti", Beograd 1872. godine
- ^ Optiranje i iseljavanje Srba u Mađarskoj 1920-1931. - Poreklo
- ^ "Nin", specijalni dodatak Dinka Davidova, Beograd 1990. godine
- ^ Srpski institut, internet baza podataka, Budimpešta
Izvori[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
