Maksim (mitraljez)

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Maksim
Maksim M.1909 MG 10 Srpske vojske u Vojnom muzeju Beograd.
VrstaMitraljez
PorekloVelika Britanija
Upotreba
Upotreba uKraljevina Srbija, Ujedinjeno Kraljevstvo, SAD, Ruska Imperija, Sovjetski Savez, Nemačko carstvo, Osmansko carstvo, Kraljevina Italija, Finska.
Bojno delovanjePrvi svetski rat, Drugi svetski rat, Ruski građanski rat, Drugi burski rat, Bokserski ustanak, Rusko-japanski rat, Korejski rat
Proizvodnja
VarijanteVikers, MG 08, PM M1910, Škoda M1909
Specifikacije
Masa27.2 kg kg
Dužina107.9cm mm
Dužina cevi67.3cm mm
Kalibar7,62x54R mm mm
Način dejstvaautomatski
Brzina paljbe500 met/min
Brzina zrna744 m/s
Magacinredenik od 250kom, metaka
Nišanmehanički

Mitraljez maksim je pešadijsko automatsko naoružanje. Osnovao ga je 1884. britanski pronalazač američkog porekla ser Hajram Stivens Maksim, po kome je i dobio naziv.

Karakteristike[uredi | uredi izvor]

Maksim je mogao da ispali 600 metaka u minuti. U poređenju sa savremenim mitraljezima, maksim je bio pretežak i glomazan. Iako je za njegovo korišćenje bio dovoljan samo jedan vojnik, u ratnim uslovima su ga obično opsluživala nekolicina vojnika, koji bi punili mitraljez sa municijom, donosli vodu za hlađenje, određivali metu. Nekoliko vojnika je bilo potrebno i za transport i montiranje ovog teškog oružja. Prosečna težina maksima je bila 27,2 kg, dužina 107,9 cm, a dužina cevi 67.3cm.

Istorija upotrebe[uredi | uredi izvor]

Hajram Maksim je svoj mitraljez prijavio kao patent 1883. godine, a rad mitraljeza je demonstriran pred publikom 1884. godine. Oružje je korišteno prilikom britanskih ekspedicija u Africi, radi odbrane od napada domorodaca, pre svega zato što su se domorodci plašili zvuka mitraljeza. Prva vojska koja je dobila Maksimov mitraljez je Singapurski dobrovoljači korpus 1889. godine. Prvi put su ga koristike Britanske kolonijalne snaga u ratu Matabela (1893—1894), prilikom kolonizacije Rodezije.

Uskoro su mnoge Evropske zemlje uključile maksim u svoje naoružanje, a ponovo ga je koristila ruska vojska u Rusko-Japanskom ratu. U Prvom svetskom ratu (1914—1918), maksim su u raznim varijantama koristili: Kraljevina Srbija, Austrougarska, Ujedinjeno Kraljevstvo, Sjedinjene Američke Države, Ruska Imperija, Sovjetski Savez, Nemačko carstvo, Osmansko carstvo i Kraljevina Italija. Takođe su ga u Ruskom građanskom ratu, koristile razne formacije: beloarmejci, crvenoarmejci, Crna armija (Anarhisti). Tokom rata vojnici Crne armije, su maksim montirali na konjska kola (tačanke).

Sovjetski Savez je modernizovao maksim 1930. godine, tako da ga je Crvena armija koristila i tokom Drugog svetskog rata.

Korisnici[uredi | uredi izvor]

Varijante[uredi | uredi izvor]

Zanimljivosti[uredi | uredi izvor]

Mitraljez Maksim zbog svoje velike ubojite moći, imao je veliki uticaj na tadašnju kulturu, tako da je u srpskom jeziku do danas ostao izraz „Lupa kao maksim po diviziji“.[1][2] Ruski predsednik Dmitrij Medvedev, je svoj obilazak vojnog poligona iskoristio da opali nekoliko rafala iz ovog starog oružja.[3] Britanski pisac Žozef Iler Pjer Belok, je u svojoj poemi maksimu posvetio nekoliko stihova:

  • "Whatever happens, we have got
  • The Maxim gun, and they have not"
  • „Šta god da se desi, mi imamo
  • Maksimov mitraljez, a oni ne“.[4]

Galerija[uredi | uredi izvor]

  • Muzej u Doboju
    Muzej u Doboju
  • Model maksima iz 1895.
    Model maksima iz 1895.
  • Muzej u Doboju
    Muzej u Doboju
  • Predsednik Ruske federacije Dmitrij Medvedev puca iz maksima
    Predsednik Ruske federacije Dmitrij Medvedev puca iz maksima

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Veliki rat Srbije 1914-1918 :: www.domaci.de, Pristupljeno 11. 4. 2013.
  2. ^ Idiomi u srpskom jeziku, Pristupljeno 11. 4. 2013.
  3. ^ Prezident Rossii[mrtva veza], Pristupljeno 11. 4. 2013.
  4. ^ Colonial Wargames - Poetry - Hilaire Belloc Arhivirano na sajtu Wayback Machine (28. avgust 2008), Pristupljeno 11. 4. 2013.

Literatura[uredi | uredi izvor]

  • Anon, Vickers, Sons and Maxim Limited: Their Works and Manufactures. London (1898).
  • Callwell, Colonel C.E. Small Wars, a Tactical Textbook for Imperial Soldiers. . London: Greenhill Books. 1990. ISBN 978-1-85367-071-8. 
  • Chivers, C. J. The Gun. Simon & Schuster. 2010. ISBN 978-0-7432-7076-2.
  • Ferguson, Niall (2004). Empire. Penguin Books. ISBN 978-0-14-100754-0. 
  • Goldsmith, Dolf F. The Devil's Paintbrush. Sir Hiram Maxim's Gun. Collector Grade Publications, Toronto. 1989. ISBN 978-0-88935-056-4.
  • McCallum, Iain (1999). Blood Brothers. Hiram and Hudson Maxim: Pioneers of Modern Warfare. London: Chatham Publishing. ISBN 978-1-86176-096-8. 
  • Ellis, John (1976). The Social History of the Machine Gun. London: Pimlico.

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Maksim na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Максим_(митраљез)&oldid=26923222”