Matija, car Svetog rimskog carstva

Matija
Matija, car Svetog rimskog carstva, na portretu iz 1583. prikazan u odeždi nadvojvode.
Lični podaci
Datum rođenja	(1557-02-24)24. februar 1557.
Mesto rođenja	Beč, Sveto rimsko carstvo
Datum smrti	20. mart 1619.(1619-03-20) (62 god.)
Mesto smrti	Beč, Sveto rimsko carstvo
Porodica
Supružnik	Ana Tirolska
Roditelji	Maksimilijan II, car Svetog rimskog carstva Marija Habzburška
Dinastija	Habzburzi
car Svetog rimskog carstva
Prethodnik	Rudolf II, car Svetog rimskog carstva
Naslednik	Ferdinand II, car Svetog rimskog carstva
Kralj Ugarske
Period	1608 – 1619
Prethodnik	Rudolf II
Naslednik	Ferdinand II

Matija (nem. Matthias; Beč, 24. februar 1557 — Beč, 20. mart 1619) je bio vladar iz dinastije Habzburga, kralj Ugarske od 1608. (kao Matija II), kralj Češke od 1611. i car Svetog rimskog carstva od 1612. godine.

Bio je četvrti sin cara Maksimilijana II i njegove supruge Marije iz španske grane Habzburga. Oženio se Anom, ćerkom njegovog strica Ferdinanda, nadvojvode od Austrije. Brak je bio bezčedan, a Matija je 1595. nasledio Austrijsko nadvojvodstvo od strica.

Matijin stariji brat, car Rudolf II, postavio ga je 1593. za namesnika Austrije. U ovom periodu Matija je sklopio prijateljstvo sa bečkim biskupom Melhijorom Klezlom koji mu je docnije postao glavni saveznik. U periodu Dugog rata (1593—1606) habzburške vojske su se sukobile sa Osmanlijama oko prevlasti nad severnom Ugarskom i Erdeljom. Ugarsko protestantsko plemstvo je 1605. iskoristilo priliku da pokuša da zbaci vlast katoličkih Habzburga. Rudolf je ovlastio Matiju da uguši pobunu što je ovaj i učinio, mada je Bečki mir iz 1606. potvrdio načelo verskih sloboda u Ugarskoj.

Pobeda iz 1605. pomogla je Matiji da se 1606. nametne za porodičnog starešinu austrijskih Habzburga. Njegov ekscentrični i bolešljivi brat Rudolf II morao je a ga odredi za svog naslednika. Uz pomoć Skupštine državnih staleža Austrije, Ugarske i Moravske Matija je 1608. naterao brata da mu prepusti ugarsku krunu, a 1611. i krunu Češke.

Nakon Rudolfove smrti početkom 1612. Matija je najzad dobio dugo željenu titulu cara Svetog rimskog carstva. Uz podršku biskupa Klezla sprovodio je politiku verske tolerancije darujući slobodu veroispovesti i druge privilegije protestantima u Austriji i Moravskoj. Ovakva politika izazvala je protivljenje pristalica protivreformacije, na prvom mestu Matijinog brata od strica Ferdinanda. Praška defenestracija iz 1618, kojom je započet Tridesetogodišnji rat, zaoštrio je prilike u Svetom rimskom carstvu, kao i odnose među samim Habzburzima. Usled starosti i bolesti Matija je 1617. prepustio vlast nad Češkom Ferdinandu II, a 1618. i nad Ugarskom. Ferdinand II je nakon Matijine smrti 1619. nasledio i carski presto.

Porodično stablo

16. Maksimilijan I Habzburški

8. Filip I od Kastilje

17. Marija od Burgundije

4. Ferdinand I, car Svetog rimskog carstva

18. Fernando II od Aragona

9. Huana od Kastilje

19. Izabela I od Kastilje

2. Maksimilijan II, car Svetog rimskog carstva

20. Kazimir IV

10. Vladislav II Jagelonac Mlađi

21. Elizabeta Habzburška

5. Ana od Češke i Ugarske

22. Gaston II od Foa, grof Kandala

11. Ana od Foa-Kandala

23. Katarina od Foa

1. Matija, car Svetog rimskog carstva

24. Maksimilijan I Habzburški (= 16.)

12. Filip I od Kastilje (= 8.)

25. Marija od Burgundije (= 17.)

6. Karlo V, car Svetog rimskog carstva

26. Fernando II od Aragona (= 18.)

13. Huana od Kastilje (= 9.)

27. Izabela I od Kastilje (= 19.)

3. Marija Habzburška

28. Ferdinand od Vizeua

14. Manuel I Portugalski

29. Beatris od Vizeua

7. Izabela Aviz

30. Fernando II od Aragona (= 18.)

15. Marija od Aragona i Kastilje

31. Izabela I od Kastilje (= 19.)

Literatura

• Ivić, Aleksa (1929). Istorija Srba u Vojvodini. Novi Sad: Matica srpska.