Nabatejsko carstvo
| Nabatejsko carstvo | |||
|---|---|---|---|
.svg) | |||
| Geografija | |||
| Kontinent | Azija | ||
| Prestonica | Petra | ||
| Društvo | |||
| Službeni jezik | nabatejski, arapski[1] | ||
| Religija | arapska mitologija | ||
| Oblik države | Monarhija | ||
| Istorija | |||
| Istorijsko doba | antika | ||
| — Osnivanje | 168. p. n. e. | ||
| — Ukidanje | 106. n. e. | ||
| Zemlje prethodnice i naslednice | |||
| Prethodnice: | Naslednice: | ||
|
| ||
Nabatejsko carstvo, poznato takođe i kao Nabateja, bila je arapska država Nabatejaca koja je postojala u antici i koju je anektiralo Rimsko carstvo 106. p. n. e.[2]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Nalazilo se između Sinajskog i Arapskog poluostrva, na sjeveru se graničila sa Judejom, a na jugozapadu Ptolemejsko kraljevstvo. Prestolnica je bio grad Petra, poznat po impresivnim kamenim građevinama uklesanim u stene. Gledajući današnje granice zauzimalo je prostor današnje Saudijske Arabije, Jordana, južni deo Sirije, južni deo Izraela i delove Egipta.
Petra je bio bogat trgovački grad, nalazi se na mestu spajanja nekoliko trgovačkih puteva. Nabatejci su postali poznati trgovci i kontrolisali su ključne trgovinske rute koje su prolazile kroz njihovu teritoriju. Jedan od njih je Put tamjana koji se zasnivao proizvodnji smirne i tamjana u jugu Arabije.[3][4] Odatle su aromatici kretali na put ka Sredozemlju. Kontrolisali su karavanske puteve koji su povezivali Indiju, Egipat i Arabiju.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Nabatejci su bili semitsko pleme i vode poreklo od nomada iz Negeva i Sinajskog poluostrva iz vremena Ahemenidskog carstva, oko 4. veka p. n. e.[5]
Nabatejci i Hasmonejci[uredi | uredi izvor]
Nabatejci su bili prvi saveznici Hasmonejaca u borbi protiv Seleukiskih vladara. Oni su postali protivnici Judejske dinastije i glavni remetilački faktor u Pompejovoj intervenciji u Judeji. Mnogi Nabatejci su prisilno konvertovani u judaizam za vrijeme hasmonejskog kralja Aleksandra Janeja.[6] Bio je to kralj, koji je nakon gušenja pobune, osvojio i okupirao nabatejske gradove Moav i Galad i nametnuo im danak neodređenog iznosa. Odaba I je znao da će Aleksandar napasti, pa je zasjeo Aleksandrove snage kod Golana uništivši judejsku armiju 90. p. n. e.[7] Za vrijeme vladavine Areta III carstvo je dostiglo teritorijlni vrhunac, ali poraženo od strane rimske vojske kojom je komandovao Marko Emilije Skavr. Markova vojska je opsjedala Petru, ali je sukob riješen pregovorima. Areta III pristavši da plaća danak, je formalno priznao rimsku vlast.[8]
Nabatejsko carstvo je uvidjelo da se postepono nalazilo okruženo rimskom teritorijom koja se širila, porazivši Egipat i anektirajući Hasmonejsku Judeju. Dok je Nabateja uspjevala da sačuva formalnu nezavinost, postala je klijentska država pod uticajem Rima.[8]
Rimska aneksija[uredi | uredi izvor]
Za vrijeme vladavine rimskog cara Trajana, 106. godine, umro je posljednji nabatejski vladar Rabel II Soter. Ovaj događaj je mogao značiti zvaničnu aneksiju Nabateje od strane Rimskog carsta, iako formalni razlozi i tačan način aneksije nije poznat.[8]
Neki epigrafski dokazi govore o vojnoj kampanji koju je sporoveo Kornelije Palma guverner Sirije. Rimske snage su mogle doći iz Sirije i takođe iz Egipta. Jasno je da su rimske legije bile smještene u okolini Petre i Bosra, 107. godine, što dokazuju papirusi pronađeni u Egiptu. Nabateja koju je anektiralo Rimsko carstvo, postala je provincija Arabija. Trgovina je izgleda nastavila rasti zahvaljujući neumanjenom nabatejskom talentu za trgovinu.[8]
Za vrijeme vladavine cara Hadrijana, limes Arabikus je zanemarivao većinu teritorije Nabateje i išao je ka sjeveristočno od Aile (savremena Akaba). Vijek kasnije, za vrijeme vladavine Aleksandra Severa, mesnom novcu došao je kraj. Više nije bilo raskošnih grobica, zbog očigledne političke promjene, kao što je invazija neopersijskih snaga pod Sasanidskim carstvom.
Grad Palmira, jedno vrijeme prijestonica Palmirskog carstva, porasla je u važna i privukla je arapske trgovce iz Petre.[3]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Izvori[uredi | uredi izvor]
- ^ „'Al Kanfei Yonah”. Google Books. Pristupljeno 27. 8. 2014.
- ^ Ministry of Tourism & Antiquities - Petra Arhivirano na sajtu Wayback Machine (10. април 2008) from the official website for The Hashemite Kingdom of Jortdan
- ^ а б Teller, Matthew; Jordan; pp. 265; Rough Guides; Sept. 2009. ISBN 978-1-84836-066-2.
- ^ Gibson 2011, str. 132.
- ^ See Diodorus Siculus 19.94; Rosen (2007); Graf (1990) and Gibson (2011), pp. 133,
- ^ Johnson, Paul (1987). A History of the Jews. London: Weidenfeld and Nicolson. ISBN 978-0-297-79091-4.
- ^ Josephus, Flavius (1981). The Jewish War. 1:87. Trans. G. A. Williamson 1959. Harmondsworth, Middlesex, England: Penguin. str. 40. ISBN 978-0-14-044420-9.
- ^ a b v g Taylor, Jane; Petra; pp. 25–31; Aurum Press Ltd; London. 2005. ISBN 978-9957-451-04-2.
Literatura[uredi | uredi izvor]
Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]
- A map of the VIA NOVA TRAIANA showing the outposts that made up Hadrian's limes
