Ovča

Koordinate: 44° 53′ 10″ S; 20° 32′ 05″ I / 44.886° S; 20.534666° I / 44.886; 20.534666
S Vikipedije, slobodne enciklopedije

Ovča
Pogled na deo Ovče, sa crkvom u pozadini
Administrativni podaci
DržavaSrbija
GradBeograd
Gradska opštinaPalilula (Beograd)
Stanovništvo
 — 2022.3494
Geografske karakteristike
Koordinate44° 53′ 10″ S; 20° 32′ 05″ I / 44.886° S; 20.534666° I / 44.886; 20.534666
Vremenska zonaUTC+1 (CET), leti UTC+2 (CEST)
Ovča na karti Srbije
Ovča
Ovča
Ovča na karti Srbije
Ostali podaci
Poštanski broj11212
Pozivni broj011
Registarska oznakaBG

Ovča (rum. Ofcea) je prigradsko naselje u gradskoj opštini Palilula u Gradu Beogradu. Nalazi se na levoj strani Dunava, u Banatu. Prema popisu iz 2022. ima 3.494 stanovnika (prema popisu iz 2011. bilo je 2.742 stanovnika).[1] Na prostoru Beograda je poznata po izvoru mineralne vode koji se smatra lekovitim, kao i blato oko njega. Kraj sela se nalazi skladište gasa, pored koga prolazi pruga, tako da se Ovča nalazi na jednoj od linija Beovoza. Ovde se nalazi Železnička stanica Ovča.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Ovča je staro banatsko naselje o kojem se zna u tursko vreme. Osvojena je sa padom Beograda 1521. godine. Kasnije 1537. godine Ovča se zajedno sa Beogradom nalazi u dobrima smederevsko-beogradskog sandžak-bega Mehmeda Jahjapašića. Zatim je uvakufljena 1548, kada je podignuta begova džamija u Beogradu. Pominje se Ovča u Kruševskom pomeniku, a nastanjena je između 1635-1665. godine.

Austrijanci su 1688/1689. godine popisali u tom močvarnom mestu 60 domova. Kada je Banat vraćen Turcima, 1706. godine Ovča potpada pod Mehmed-pašin vakuf a njen harač ubira temišvarski sandžak. Po popisu iz 1717. godine tu je 40 domova. Do 1742. godine Ovča pripada pančevačkom procesu, a od te godine direktno je pod Pančevom. Ovča je imala 1733. godine crkvu i sveštenika pop Živana. Godine 1736. je registrovano 30 domaćinstava, a predstojeći rat sa Turcima i kuga su ugrozili opstanak sela. Selo su 1737-1739. godine pljačkali i Austrijanci i Turci. Izveštaj iz 11. oktobra 1739. godine navodi da su svi stanovnici Ovče sa najnužnijim stvarima prebegli preko Dunava u Srbiju. Deo stanovnika se posle rata povratio u selo. Tu je 2. oktobra 1742. godine razbojnik kapetan Dijak upao u selo, uhvatio, maltretirao i opljačkao kneza i dvojicu meštana. Ovča je definitivno zapustela 1746. godine od kada se vodi i izdaje u arendu kao Komorska pustara. Tu su na močvarnom i žbunjevitom prostoru bile dve austrijske graničarske stražarnice.[2]

Ovča je u 19. veku ušla u sastav banatske vojne granice. Kada je 1873. godine izvršen popis posle ukidanja banatske vojne granice u mestu je zabeleženo: 10 Srba i 1570 Rumuna. Ukupno je tada bilo 1580 stanovnika.[3] Aprila 1888. godine bila je velika poplava sela od visokog Dunava.[4]

Po državnom šematizmu pravoslavnog klira u Ugarskoj iz 1846. godine, Ovča je pravoslavna parohija u sastavu pančevačkog protoprezvirata. Pravoslavno parohijsko zvanje je osnovano 1815 godine od kada se vode i matice venčanih i umrlih. Dok se pravoslavna matica vodi od 1821. godine. Pravoslavni hram je posvećen Sv. caru Konstantinu i carici Jeleni, a paroh te 1846. godine bio je pop Simeon Dimitrijević, a kapelan Ilija Berić. U mestu tada živi 1335 pravoslavnih duša. U narodnoj veroispovednoj školi ima 190 đaka koje uči Pavel Skumpija učitelj.[5]

Paroh Sima Dimitrijević je 1854. godine prenumerant jedne religiozne knjige prevedena sa ruskog na srpski jezik.[6]

U vladičanskom dvoru u Vršcu, za episkopa Kengelca i vršačko građanstvo srpski kompozitor Kornelije Stanković je sa svojom pevačkom grupom izveo tri koncerta 13, 16. i 17. maja 1856. godine. Jedan od pevača bio je Pavel Janković iz Ovče.[7]

Godine 1905. u Ovči (mađ. Bárányos) naselju u Torontalskoj županiji živi samo 12 Srba.[8]

Nova rumunska pravoslavna crkva podignuta je u mestu 1929-1931. godine. Bilo je to na mestu prethodne, male kapele, stare, trošne od naboja. Po molbi arhiepiskopa rumunske pravoslavne crkve u Karansebešu, projekat je izradio pančevački arhitekta Radivoj Predić. Radivoj je bio sinovac slikara Uroša Predića. Mada je traženo od njega da crkva bude u romanskom stilu, Predić je uslovio da mora biti u srpsko-vizantijskom stilu. On je hteo da da selu da srpsko obeležje "pošto je to selo nekada, ne baš toliko davno - bilo skoro čisto srpsko selo". To je bilo po njemu vidljivo po imenima stanovnika a i po slavi Sv. Petki (Paraskevi) koju slave Ovčani. Pošto se rumunski vladika složio, posao je započet. Gradnju je izveo Stevan Katinčić graditelj iz Zemuna. Cena radova je dostigla preko milion dinara. Novi ikonostas je trebalo da radi Uroš Predić, ali nije zbog finansijskih problema. Upotrebljen je opet stari, mali neugledni ikonostas. Arhitekta Predić je kasnije uradio i projekat zgrade MNOO Ovča.

Kasa ovčanske opštine je nestala 1923, godinama je pretraživan Dunavac u koji je bačena, na leto 1938. je isušivan.[9][10]

Selo je bilo siromašno do polovine 1930-tih, kada je došlo do preokreta zahvaljujući isušenju Pančevačkog rita, čime je dobijena "najbolja zemlja u našoj državi". Placevi u Ovči su tada bili skuplji nego u Pančevu.[11]

Delimična eliktrifikacija (povezano 20 kuća) je izvršena 1938. godine, od strane inžinjera Josifa Ristića iz Pančeva. Godine 1941. elektromehaničar Josif Rajhenbah iz Borče je na te elektroinstalacije povezao motor sa četiri lampe. Struja je za vreme rata stizala iz Pančeva. Kompletirana je elektrifikacija krajem Drugog svetskog rata. U međuratnom periodu su iskopana dva duboka bunara za vodu. Jedan dubok 57 metara je izbušen na Ovčanskim pašnjacima 1934. godine, ali su ga nepoznati ljudi noću zatrpali. Drugi bunar je bušen 1939. godine u opštinskom dvorištu; bio je to arteski koji je na dubini 92 metara izbacivao slanu vodu i gas koji je sagorevao.[12]

Demografija[uredi | uredi izvor]

U naselju Ovča živi 2059 punoletnih stanovnika, a prosečna starost stanovništva iznosi 39,9 godina (38,9 kod muškaraca i 40,9 kod žena). U naselju ima 785 domaćinstava, a prosečan broj članova po domaćinstvu je 3,27.

Stanovništvo u ovom naselju veoma je nehomogeno.

Demografija[13]
Godina Stanovnika
1948. 1.950
1953. 1.767
1961. 2.926
1971. 3.381
1981. 2.530
1991. 2.444 2.312
2002. 2.567 2.614
2011. 2.742
2022. 3.494
Etnički sastav prema popisu iz 2002.‍[14]
Srbi
  
 1.642 63,96%
Rumuni
  
 705 27,46%
Romi
  
 35 1,36%
Jugosloveni
  
 22 0,85%
Makedonci
  
 16 0,62%
Muslimani
  
 7 0,27%
Mađari
  
 7 0,27%
Hrvati
  
 6 0,23%
Crnogorci
  
 5 0,19%
Rusini
  
 5 0,19%
Goranci
  
 5 0,19%
Rusi
  
 3 0,11%
Slovenci
  
 2 0,07%
Nemci
  
 2 0,07%
Albanci
  
 2 0,07%
Bugari
  
 1 0,03%
nepoznato
  
 94 3,66%


Stanovništvo prema polu i starosti[15]
m
ž
? 4
  
  
 8
80+ 20
  
  
 34
75—79 37
  
  
 41
70—74 65
  
  
 74
65—69 70
  
  
 74
60—64 59
  
  
 75
55—59 54
  
  
 57
50—54 108
  
  
 100
45—49 115
  
  
 125
40—44 103
  
  
 89
35—39 84
  
  
 80
30—34 76
  
  
 72
25—29 102
  
  
 96
20—24 85
  
  
 79
15—19 86
  
  
 88
10—14 78
  
  
 66
5—9 70
  
  
 70
0—4 69
  
  
 54
Prosek : 38,9 40,9
Domaćinstva
Broj domaćinstava prema popisima iz perioda 1948—2002.
Godina popisa 1948. 1953. 1961. 1971. 1981. 1991. 2002.
Broj domaćinstava 420 426 784 1.000 718 665 785
Broj domaćinstava po broju članova prema popisu iz 2002.
Broj članova 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 i više Prosek
Broj domaćinstava 123 171 145 191 71 55 20 7 1 1 3,27
Stanovništvo staro 15 i više godina po bračnom stanju i polu
Pol Ukupno Neoženjen/Neudata Oženjen/Udata Udovac/Udovica Razveden/Razvedena Nepoznato
Muški 1.068 320 665 51 31 1
Ženski 1.092 224 662 163 40 3
UKUPNO 2.160 544 1.327 214 71 4
Stanovništvo po delatnostima koje obavlja
Pol Ukupno Poljoprivreda, lov i šumarstvo Ribarstvo Vađenje rude i kamena Prerađivačka industrija
Muški 556 168 0 1 115
Ženski 432 135 0 1 78
UKUPNO 988 303 0 2 193
Pol Proizvodnja i snabdevanje Građevinarstvo Trgovina Hoteli i restorani Saobraćaj, skladištenje i veze
Muški 11 40 65 5 54
Ženski 1 13 57 11 15
UKUPNO 12 53 122 16 69
Pol Finansijsko posredovanje Nekretnine Državna uprava i odbrana Obrazovanje Zdravstveni i socijalni rad
Muški 4 22 22 7 4
Ženski 5 22 5 28 43
UKUPNO 9 44 27 35 47
Pol Ostale uslužne aktivnosti Privatna domaćinstva Eksteritorijalne organizacije i tela Nepoznato
Muški 19 0 0 19
Ženski 10 0 0 8
UKUPNO 29 0 0 27

Galerija fotografija[uredi | uredi izvor]

  • Dom zdravlja
    Dom zdravlja
  • Pravoslavna crkva
    Pravoslavna crkva
  • Tzv. Banja u Ovči, sa lekovitom vodom i blatom
    Tzv. Banja u Ovči, sa lekovitom vodom i blatom
  • Jedna od ulica
    Jedna od ulica

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Popis u Srbiji prema polu i starosti po naseljima” (PDF). stat.gov.rs. Pristupljeno 21. 1. 2024. 
  2. ^ Sreta Pecinjački: "Pančevački distrikt" 1717-1773. godine, Novi Sad 1985. godine
  3. ^ "Zastava", Novi Sad 1873. godine
  4. ^ "Zastava", Novi Sad 1888. godine
  5. ^ Reesch de Lewald, Aloysius: "Universalis schematismus ecclesiasticus venerabilis cleri orientalis ecclesiae graeci non uniti ritus regni Hungariae partiumque eidem adnexarum, necnon magni principatus Transilvaniae, item literarius, seu nomina eorum, qui rem literariam et fundationalem scholarem ejusdem ritus procurant ... pro anno ...", Buda 1846.
  6. ^ "Pisma o službi Božijoj u pravoslavnoj crkvi", Novi Sad 1854. godine
  7. ^ "Svetovid", Beč 1856. godine
  8. ^ Mata Kosovac: "Srpska pravoslavna mitropolija Karlovačka po podacima iz 1905. godine", Karlovci 1910. godine
  9. ^ "Politika", 22. jul 1938
  10. ^ "Politika", 18. avg. 1938, str. 12
  11. ^ "Vreme", 8. okt. 1937
  12. ^ "Vreme", 11. jun 1939
  13. ^ „Knjiga 9”. Stanovništvo, uporedni pregled broja stanovnika 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 2002, podaci po naseljima (PDF). webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. maj 2004. ISBN 86-84433-14-9. 
  14. ^ „Knjiga 1”. Stanovništvo, nacionalna ili etnička pripadnost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-00-9. 
  15. ^ „Knjiga 2”. Stanovništvo, pol i starost, podaci po naseljima. webrzs.stat.gov.rs. Beograd: Republički zavod za statistiku. februar 2003. ISBN 86-84433-01-7. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Ovča na Vikimedijinoj ostavi.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Овча&oldid=27683423”