Operacija Zeleno more
| Operacija Zeleno more | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo Rata za nezavisnost Gvineje Bisao | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Vojska Portugala  Gvinejski pobunjenici |
Gvinejska narodna milicija  PAIGC | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
Alpoim Kalvao Antonio Spinola Rebordao de Brito |
Ahmed Seku Ture | ||||||
| Jačina | |||||||
| nepoznato | |||||||
Operacija Zelena more (port. Operação Mar Verde, takođe poznata i van Portugala kao Portugalska invazija Gvineje) je bio pomorski napad na Konakri koje je izvelo 350 do 420 portugalskih vojnika i gvinejskij vojnika pod portugalskim zapovedništvom.[1] Ciljevi operacije su bili svrgavanje režima Ahmeda Seku Turea, hvatanje lidera Afričke partije za nezavisnost Gvineje i Zelenortskih ostrva (skraćeno: PAIGC) Amilkara Kabrala, uništavanja pomorske i vazduhoplovne opreme PAIGC i spašavanje portugalskih ratnih zarobljenika držanih u Konakriju.
Napadači su se povukli posle spašavanje ratnih zarobljenika i uništavanje nekih brodova PAIGC, ali nisu uspeli da uhvate Amilkara Kabrala ili da sruše režim Ahmeda Seku Turea.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Godine 1952, Ahmed Seku Ture je postao vođa Demokratske partije Gvineje. Godine 1957, na izborima u Gvineji partija je 56 od 60 mesta. Demokratska partija Gvineje je sprovela plebiscit u septembru 1958. na kom su Gvinejci velikom većinom opredelili za trenutnu nezavisnost, a ne za nastavak saradnje sa Francuskom. Francuska se povukla, a 2. oktobra 1958. Gvineja se proglasila suverenom i nezavisnom republikom sa Tureom kao predsednikom.[2]
Godine 1960, Ture je dočekao i podržao Amilkar Kabral i njegova organizacija, PAIGC, koja je tražila nezavisnost Portugalske Gvineje (sada Gvineja Bisao) i Zelenortskih ostrva od Portugala.[3] Godine 1961, PAIGC je započeo rat za nezavisnost Gvineje Bisao.[4]
Napad[uredi | uredi izvor]
U noći između 21. i 22. novembra 1970. je oko 200 naoružanih Gvinejaca obučenih u uniforme slične onima koje koristi Vojska Gvineje i pod komandom portugalskih oficira, kao i 220 afro-portugalskih i portugalskih vojnika se iskrcalo na tačkama oko Konakrija. Vojnici su se iskrcali sa četiri neoznačena broda, desatni i teretni brod, i uništeli 4 ili 5 brodova za snabdevanje PAIGC. Drugi deo se iskrcao u blizini letnjikovca predsednika Turea, koji su zapalili.[5] U tom trenutku Ture je bio predsedničkoj palati. Drugi vojnici su zauzeli dve vojne osmatračnice, preuzeli kontrolu nad glavnom gradskom elektranom, zauzeli štab PAIGC (ali nisu zarobili Amilkara Kabrala), i oslobodili 26 portugalskih ratnih zarobljenika koje je držao PAIGC. Gvinejska vojska je uspela da natera napadače da se povuku. Napadači su u napadu pretrpeli samo neznatne gubitke.
Posledice[uredi | uredi izvor]
Dana 8. decembra 1970, Savet bezbednosti UN je usvojio Rezoluciju 290, koja je osudila Portugal zbog invazije na Gvineju, i pozvao Portugala da poštuju principe samoopredeljenja i nezavisnosti Gvineje.[6] Na dan 11. decembra 1970. Organizacija afričkog jedinstva usvojila je rezoluciju kojom je jednoglasno osudila invaziju.[7]
Vidi još[uredi | uredi izvor]
- Portugalski kolonijalni rat
- Antonio Spinola: guverner Portugalske Gvineje u to vreme.
- Operacija Gordijev čvor
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Cascon Case GPG: Guinea-Portuguese Guinea 1970, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ History of Guinea Arhivirano na sajtu Wayback Machine (11. maj 2011), Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ ISS Africa | Home
- ^ „Black revolt”. The Economist. 22. 11. 1980.
- ^ „Guinea: Cloudy Days in Conakry”. Time. 7. 12. 1970. Arhivirano iz originala 23. 10. 2012. g. Pristupljeno 26. 12. 2009.
- ^ UNHCR | Refworld | Resolution 290(1970) of 8 December 1970, Pristupljeno 17. 4. 2013.
- ^ Brecher 1997, str. 446.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Brecher, Michael (1997). A Study of Crisis. University of Michigan Press. ISBN 978-0-472-10806-0.
| Normativna kontrola: Državne |
|---|
