Opština Berkovići

S Vikipedije, slobodne enciklopedije
Opština Berkovići
Grb
Osnovni podaci
Država  Bosna i Hercegovina
Entitet  Republika Srpska
Sjedište Berkovići
Stanovništvo
Stanovništvo
Pad 1.964[1]
Rast 2.041[2]
2.005[3] (2017
2013
1996)
Geografske karakteristike
Površina 256 km2


Ostali podaci
Vremenska zona UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST)
Načelnik opštine Nenad Abramović [1] (SDS)
Poštanski broj 88363
Pozivni broj 59
Krsna slava Vidovdan
Veb-sajt Opština Berkovići

Opština Berkovići je opština u Republici Srpskoj, BiH. Sjedište opštine je u naselju Berkovići. Na popisu stanovništva 2013. godine opština Berkovići je imala 2.041[4] stanovnika prema podacima Republičkog zavoda za statistiku Republike Srpske, a prema podacima Agencije za statistiku Bosne i Hercegovine 2.114.[5]

Opština[uredi | uredi izvor]

Prema Zakonu o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Republike Srpske iz 1994. godine, jedna od opština u Republici Srpskoj je bila i opština Srpski Stolac, sa dijelom naseljenih mjesta bivše jugoslovenske opštine Stolac.[a] Na dijelu bivše opštine Stolac, a pod nazivom Srpski Stolac, nakon potpisivanja Dejtonskog sporazuma nastavila je da egzistira današnja opština Berkovići.

Geografija[uredi | uredi izvor]

Berkovići se nalaze u južnom dijelu Republike Srpske. Opština se nalazi u Dabarskom polju, u Istočnoj Hercegovini. Površina opštine Berkovići je 256 km2. Dabarsko polje, jedno od većih kraških polja u Istočnoj Hercegovini, ima površinu od oko 50 km2, a nalazi se na nadmorskoj visini između 470 i 550 m. Znatno manju površinu ima Trusinsko polje, ali je za razliku od Dabarskog znatno plodnije. Kroz opštinu protiče rijeka Opačica, i izvire rijeka Bregava, koja izvire na samoj granici sa opštinom Stolac, u Dolu, iz lomljenog krečnjaka. Nadmorska visina vrela Bregave iznosi 120 m. Na teritoriji opštine se nalazi planina Hrgud, i pećine Ratkovača i Sunićka pečina. U Pećini Ratkovača nije bilo stručnih istraživanja, ali su lokalni mještani posjećivali pećinu i tako donekle istražili ovaj lokalitet. Ispitani dio, čija dužina je oko dva kilometra, je isprepletan podzemnim hodnicima, dvoranama, pećinskim jezerima koji su bogato ukrašeni pećinskim nakitom. Postoje indicije da je pećina bila naseljena u prošlosti ili je služila kao sklonište. Neposredno pored pećine se nalazi vodopad rijeke Opačice visine preko 150 m, s obzirom da je tok Opačice periodičan, ni ljepota ovog vodopada nije stalna.

Prema Prostornom planu Republike Srpske opština Berkovići je smještena u regiji Trebinje. Najbliže veće naseljeno mjesto, ujedno i centar ove regije je Trebinje.

Naseljena mjesta[uredi | uredi izvor]

Mapa naseljenih mesta opštine Berkovići

Područje opštine Berkovići čine naseljena mjesta:

Barane*, Berkovići, Bitunja, Brštanik, Burmazi*, Dabrica, Do*, Žegulja, Ljubljenica, Ljuti Do, Meča, Poplat*, Predolje, Selišta, Strupići, Suzina, Trusina, Hatelji, Hodovo*, Hrgud* i Šćepan Krst.

Dijelovi naseljenih mjesta Barane, Burmazi, Do, Hodovo i Hrgud podijeljeni su između opština Berkovići i Stolac.

Prirodna dobra[uredi | uredi izvor]

Na teritoriji opštine Berkovići se nalaze prirodna dobra Republike Srpske za koje je izrada stručnih osnova u toku. To su područje upravljanja staništem Dabarsko polje i područje upravljanja staništem Bregava, koji spadaju prirodna dobra IV kategorije.

Nepokretna kulturna dobra[uredi | uredi izvor]

Na teritoriji opštine Berkovići se nalaze nepokretna prirodna dobra Republike Srpske, koja se nalaze na nacionalnoj listi spomenika BiH i dobara koja imaju valorizacionu osnovu u skladu sa Zakonom o kulturnim dobrima Republike Srpske. Na spisku Nepokretnih kulturnih dobara na teritoriji Opštine Berkovići nalaze se:

  • Nekropola sa stećcima na lokalitetu Lokve (Brijeg, Bunarevi) u zaseoku Zabrđe,
  • Nekropola sa stećcima na lokalitetu Pravoslavnog groblja u selu Ljubljenici,
  • Nekropola sa stećcima Potkuk, Bitunja,
  • Nekropola sa stećcima Nekuk, Poplat,
  • Ostaci crkve i nekropola sa stećcima Zakuk, Bitunja,
  • Praistorijska gradina Straževica, Dragaljevo,
  • Praistorijski tumuli i nekropola sa stećcima Baba, Gornja Bitunja,
  • Stari grad Koštun (Koštur), Dabrica,
  • Džamija Sefer-age Begovića, Dabrica.

Istorija[uredi | uredi izvor]

Gradina Straževica na Dragaljevu kod Berkovića

Berkovići sa svojom okolinom obiluju nizom značajnih kulturno-istorijskih spomenika. Iako bogate istorije, područje opštine je arheološki slabo istraženo. Na teritoriji opštine Berkovići nalazi se veliki broj arheoloških lokaliteta, koji su u velikoj mjeri neistraženi, a od kojih je najveći broj crkava iz vremena prije dolaska Turaka. Na vrhu Straževica koji uzdiže se iznad Dabarskog polja, jedna od tri sestre po imenu Straževica izgradila je sebi crkvu o kojoj se do danas ispredaju zagonetne priče. Prema narodnom predanju na tom mjestu danas se nalaze ostaci temelja u kojima je zatrpano zlato. U mjestu Potkom nalaze se ostaci crkve Svetog proroka Ilije koji potiču iz 14. ili 15. vijeka. Ktitori ove crkve su bili plemićka porodica Pićevići. Crkva je srušena nakon okupacije prostora Hercegovine, od strane Osmanskog carstva u periodu od 1480. do 1490. godine. O postojanju ove crkve svjedoče temeljni zidovi koji su visine 55 centimetara. I crkva svete Trojice na Gorici predstavlja svojevrstan kulturno-istorijski spomenik. Postoje još crkve na Trusini i u Ljutom Dolu.

Stari grad Koštun, datira iz ranog srednjeg vijeka, čime se ubraja u naše najstarije gradove. Građen je najkasnije u 10. vijeku. Grad je imao 6 kula i okolo okomiti zid koji je još uočljiv. Na teritoriji opštine nalazi se i veliki broj stećaka. Neke od većih nekropola se nalaze u Dabrici (Crkvine), Hateljima, Predolju, Potkomu, Ljubljanici, Poplatu (Nekuk), Dolu, Koritniku, Bračićima, Blacima, Ljutom Dolu, Suzini. Na ovim terenima nisu izostala ni spomen-obilježja iz perioda Drugog svjetskog rata. U samom centru Berkovića nalazi se spomenik palim borcima i spomen-biste narodnih heroja Save Belovića i Danila Soldatića.[6]

Opština je formirana 31. oktobra 1992. godine[b] kao Srpska opština Stolac sa sjedištem u Berkovićima. Naziv Srpski Stolac je odlukom Ustavnog suda BiH proglašen neustavnim i diskriminatorskim prema Bošnjacima, Hrvatima i ostalim građanima koji nisu srpske nacionalnosti, pa je opštini odlukom Narodne skupštine Republike Srpske promenjeno ime u Berkoviće.

Političko uređenje[uredi | uredi izvor]

Sastav Skupštine Opštine Berkovići prema rezultatima izbora 2020.
5
3
2
1
1
1
5 3 2 1 1 1 
Od ukupno 13 mandata na pojedine partije otpada:
      SDS: 5
      SNSD: 3
      DNS: 2
      PDP: 1
      Pokret volimo Srpsku: 1
      SDA: 1
Glavni članak: Spisak načelnika i gradonačelnika u Republici Srpskoj

Opštinska administracija[uredi | uredi izvor]

Načelnik opštine predstavlja i zastupa opštinu i vrši izvršnu funkciju u Berkovićima. Izbor načelnika se vrši u skladu sa izbornim Zakonom Republike Srpske i izbornim Zakonom BiH. Opštinsku administraciju, pored načelnika, čini i skupština opštine. Institucionalni centar opštine Berkovići je naselje Berkovići, gdje su smješteni svi opštinski organi.

Načelnik opštine Berkovići je Nenad Abramović ispred Srpske demokratske stranke, koji je na tu funkciju stupio nakon lokalnih izbora u Bosni i Hercegovini 2020. godine. Sastav skupštine opštine Berkovići je prikazan u tabeli.[7]

Javne ustanove[uredi | uredi izvor]

Primarnu zdravstvenu zaštitu, stanovnici opštine ostvaruju u Domu zdravlja Berkovići. U Berkovićima postoje i kancelarija Pošta Srpske, banka, kao i opštinsko Javno preduzeće Vodovod, koje je zaduženo za rješavanje komunalnih pitanja na teritoriji opštine.

Kultura[uredi | uredi izvor]

Centralna ustanova kulture za teritoriju Opštine Berkovići je Narodna biblioteka Berkovići, u kojoj se u skladu sa mogućnostima organizuju književne večeri, promocije romana, razne radionice za djecu i učenike, kao i niz drugih kulturnih manifestacija. U Berkovićima djeluje i Srpsko kulturno i prosvjetno društvo "Prosvjeta", koje je pokretač velikog broja kulturnih događaja.

Obrazovanje[uredi | uredi izvor]

Prema Odluci o privremenom broju i prostornom rasporedu osnovnih škola u Republici Srpskoj iz 1994. kojom se utvrđuje broj i prostorni raspored osnovnih škola kao i broj izdvojenih odjeljenja osnovnih škola u Republici Srpskoj, na teritoriji Srpske Opštine Stolac, egzistirala je Osnovna škola „Njegoš” sa sjedištem u Berkovićima i izdvojenim odjeljenjima u Hrgudu, Ateljima, Strupićima, Blacama, Ljutom Dolu, Trusini i Dabrici .[v]

U Berkovićima danas egzistira Osnovna škola "Njegoš", sa područnim odjeljenjima u Strupićima, Dabrici, Blacama i Ljutom Dolu. Pored osnovnog obrazovanja, učenici u opštini Berkovići mogu da nastave i srednje obrazovanje, u Srednjoj školi, koja je počela je sa radom 1. septembra 2001. godine kao istureno odjeljenje "Centra srednjih škola Trebinje", a u sklopu kojeg je djelovala do 1. septembra 2007. godine, nakon čega djeluje kao zasebna srednjoškolska ustanova.

Sport[uredi | uredi izvor]

Jedini sportski klub u opštini Berkovići je Džudo klub Berkovići, koji je osnovan 2004. godine. Ovaj klub u svojoj ne tako dugoj istoriji ima sedam državnih prvaka Bosne i Hercegovine. Džudo klub Berkovići trenira u Sportskoj dvorani Berkovići, gdje se povremeno održavaju i druga sportska takmičenja.[8]

Religija[uredi | uredi izvor]

Na teritoriji opštine Berkovići, najveći broj stanovništva je pravoslavne vjeroispovijesti, i pripadaju srpskoj pravoslavnoj crkvi. Pored pravoslavnih vjerskih objekata, na teritoriji opštine nalaze se i vjerski objekti islamske zajednice.

Privreda[uredi | uredi izvor]

Za uslove Hercegovine opština raspolaže značajnim poljoprivrednim površinama. Ukupna površina opštine Berkovići je 25.350 ha, a od tog broja 14.833 ha otpada na poljoprivredno zemljište, 9.603 ha na šumsko zemljište, a 914 ha čini neproduktivno zemljište. Veći dio poljoprivrednog zemljišta se nalazi u kraškim poljima, vrtačama i zaravnima.

Komunikacija i mediji[uredi | uredi izvor]

Jedini medij na prostoru opštine je Radio Berkovići, koji svakodnevno u periodu od 14:00 do 16:00 emituje svoj program, dok u ostalim časovima reemituje program Radija Republike Srpske. Ovo je jedna od najmlađih, a zasigurno i najmanja radio stanica u Republici Srpskoj, jer među zaposlenima ima samo jednog čovjeka, koji se trudi da mještani berkovića svakodnevno imaju kvalitetan program i dotok novih informacija, kako iz države tako i iz okoline i svijeta.[9]

Stanovništvo[uredi | uredi izvor]

Sastav stanovništva – opština Berkovići
2013.[10][11]1991.[12]
Ukupno2 114 (100,0%)4 970 (100,0%)
Srbi1 942 (91,86%)2 364 (47,57%)
Bošnjaci159 (7,521%)1 223 (24,61%)1
Hrvati11 (0,520%)1 325 (26,66%)
Jugosloveni1 (0,047%)35 (0,704%)
Nepoznato1 (0,047%)–
Ostali–23 (0,463%)
  1. 1 Na popisima od 1971. do 1991. Bošnjaci su popisivani uglavnom kao Muslimani.

Poznate ličnosti[uredi | uredi izvor]

  • Savo Belović, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.
  • Dimitrije Mitrinović, srpski avangardni kritičar, teoretičar, filozof, esejist, pjesnik i prevodilac.
  • Jovan Rupar, jedan od vođa hercegovačkih ustanika 1941. godine i učesnik Narodnooslobodilačke borbe.
  • Prodan Rupar, jedan od vođa Hercegovačkog ustanka 1875.
  • Danilo Soldatić, učesnik Narodnooslobodilačke borbe i narodni heroj Jugoslavije.

Vidi još[uredi | uredi izvor]

Napomene[uredi | uredi izvor]

  1. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 11/94
  2. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 17/92
  3. ^ Službeni glasnik Republike Srpske 31/94

Reference[uredi | uredi izvor]

  1. ^ „Procjena broja stanovnika 2017.”
  2. ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”
  3. ^ „Procjena broja stanovnika 1996.”
  4. ^ „Popis stanovništva, domaćinstava i stanova u Republici Srpskoj 2013, REZULTATI POPISA”. http://www2.rzs.rs.ba/. Republički zavod za statistiku.  Spoljašnja veza u |work= (pomoć)
  5. ^ „Popis stanovništva u BiH 2013.” (PDF). Arhivirano iz originala (PDF) 30. 06. 2016. g. Pristupljeno 18. 07. 2016. 
  6. ^ „Berkovići”. Udruženje studenata istorije "Dr Milan Vasić" Banja Luka. Pristupljeno 25. 8. 2016. 
  7. ^ „Berkovići”. izbori.ba. Pristupljeno 24. 6. 2021. 
  8. ^ „Deset godina Džudo kluba Berkovići”. Portal Trebinje 059. Arhivirano iz originala 18. 09. 2016. g. Pristupljeno 25. 8. 2016. 
  9. ^ „Radio Berkovići”. Opština Berkovići. Pristupljeno 25. 8. 2016. 
  10. ^ „Popis 2013 BiH - Etnička/nacionalna pripadnost, vjeroispovijest, maternji jezik”. www.popis.gov.ba. Agencija za statistiku Bosne i Hercegovine. Pristupljeno 28. 4. 2020. 
  11. ^ „Popis 2013 BiH – Stanovništvo prema etničkoj/nacionalnoj pripadnosti i spolu, po naseljenim mjestima”. popis.gov.ba. Arhivirano iz originala 19. 9. 2017. g. Pristupljeno 19. 9. 2017. 
  12. ^ „Nacionalni sastav stanovništva Republike Bosne i Hercegovine 1991. (str. 99)” (PDF). fzs.ba. Pristupljeno 18. 1. 2016. 

Spoljašnje veze[uredi | uredi izvor]

Vikizvornik ima izvorni tekst povezan sa člankom Zakon o obrazovanju Srpske opštine Stolac.
Preuzeto iz „https://sr.wikipedia.org/w/index.php?title=Општина_Берковићи&oldid=27528962”