Orden Svetog Petra Cetinjskog
| Orden Svetog Petra Cetinjskog | |
|---|---|
 Orden Svetog Petra Cetinjskog | |
Dodeljuje (1870-1918) Knjaževina Crna Gora Kraljevina Crna Gora | |
| Tip | Dinastički orden |
| Traka |  |
| Ustanovljen | 1870 |
Orden Svetog Petra Cetinjskog je naziv za bivši porodični orden (nem. Hausorden) dinastije Petrovića Njegoša. U stručnoj literaturi postoje brojne nedoumice o tačnom vremenu nastanka i prvobitnoj namjeni ovog ordena. Smatra se da je kao porodični orden ustanovljen oko 1870. godine, odlukom knjaza (potonjeg kralja) Nikole I Petrovića Njegoša (1860-1918). Orden je posvećen Svetom Petru Cetinjskom, koji je bio vladika crnogorski i brdski od 1784. do 1830. godine. Pitanje o prvobitnoj namjeni ovog ordena proističe i potpunog odsustva bilo kakvog pomena ili predstave vladike Petra na samom ordenu, koji na aversu sadrži natpis u spomen na Nikolinog strica i prethodnika, knjaza Danila I Petrovića Njegoša (1852-1860), dok na reversu sadrži natpis u spomen na Crnogorsko-turski rat (1852-1853). Tim povodom su u stručnoj literaturi iznošene razne pretpostavke, tako da se ključna pitanja o prvobitnoj namjeni ovog ordena još uvek smatraju otvorenima.[1][2]
Opis[uredi | uredi izvor]
Orden je bio jednostepeno odlikovanje, nošeno na grudima.
Središnji dio ordena čini emajlirani crveni krst malteškog tipa, sa dvoslojnim bijelim i plavim obrubom. Između krakova krsta nalaze se zlatni lavovi. U središnjem kružnom polju na aversu prikazana je Bogorodica, na crvenoj podlozi. Polje je okruženo plavom trakom na kojoj je ćiriličnim pismom i starim pravopisom ispisan tekst „DANIILЪ CRNOGORSKIЙ“ (sve velikim slovima). U središnjem polju na reversu ispisane u godine „1852–3“, a polje je okruženo trakom sa natpisom „ZA NEZAVISIMOSTЪ CRNE GORE“ (sve velikim slovima i starim pravopisom). Na gornjem kraku krsta smešten je još jedan zlatan lav, a iznad njega je srebrni dvoglavi orao koji u kandžama drži žezlo i šar. Orao je krunisan zlatnom krunom.
Orden se nosio na traci u bojama opštenarodne srpske zastave (crvena-plava-bijela), što je ujedno bila i osnova narodne i državne zastave u Crnoj Gori tokom razdoblja knjaževine i kraljevine.
Nosioci[uredi | uredi izvor]
Orden je dodeljivan samo članovima dinastije, njihovim potomcima kao i ponekim inostranim vladarima kao na primjer ruskom caru Aleksandru II, Nikolinim zetovima Petru I i Viktoru Emanuelu III, kao i Aleksandru I Karađorđeviću kome je kralj Nikola I bio deda sa majčine strane.
Nakon smrti kralja Nikole 1921. godine, odlikovanje se dodeljuje samo kao privatni porodični orden.
Vidi još[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ Jovićević 1968, str. 157.
- ^ Jovićević 1982, str. 41.
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Acović, Dragomir (2013). Slava i čast: Odlikovanja među Srbima: Srbi među odlikovanjima. Beograd: Službeni glasnik.
- Jovićević, Milan (1968). „Crnogorska odlikovanja”. Glasnik cetinjskih muzeja. 1: 149—170.
- Jovićević, Milan (1982). Crnogorska odlikovanja. Cetinje: Muzeji Cetinja.
- Jovićević, Milan (1998). Crnogorska odlikovanja i plakete. Cetinje: Izdavački centar.
- Romanoff, Dimitri (1980). The Orders, Medals and History of Montenegro (1. izd.). Copenhagen: Bent Carlsens.
