Polače
Polače | |
|---|---|
 Polače, najveće turističko mesto na Mljetu | |
| Administrativni podaci | |
| Država | Hrvatska |
| Županija | Dubrovačko-neretvanska |
| Opština | Opština Mljet |
| Stanovništvo | |
| — 2011. | 113 |
| Geografske karakteristike | |
| Koordinate | 42° 47′ 07″ S; 17° 22′ 40″ I / 42.78529740435461° S; 17.37770219156482° I |
| Vremenska zona | UTC+1 (CET), ljeti UTC+2 (CEST) |
| Aps. visina | 14 m |
  Polače Polače na karti Hrvatske | |
 Polače Polače na karti Dubrovačko-neretvanske županije | |
| Ostali podaci | |
| Poštanski broj | 20226 Babino Polje |
| Pozivni broj | +385 20 |
Polače (ital. Porto Palazzo) su naseljeno mesto u sastavu opštine Mljet, na ostrvu Mljetu, Dubrovačko-neretvanska županija, Republika Hrvatska.
Geografski položaj[uredi | uredi izvor]
Polače leže u zapadnom delu severne obale ostrva Mljeta na kraju prostranog zaliva Luka Polače. Zaliv je dobro zaštićen od jakih vetrova sa tri mala ostrvca:Moračnik, Tajnik i Kobrava), što Polače čini jednom od najzaštićenijih prirodnih luka na Jadranu. Najveća je i glavna luka nacionalnog parka Mljet.
Oko naselja se nalaze krečnjačka brda obrasla makijom i niskim borovom šumom. Polače su polazište turistima za obilazak Nacionalnog parka Mljet, Velikog i Malog jezera, koja se nalaze u sastavu parka.
Istorija[uredi | uredi izvor]
Do teritorijalne reorganizacije u Hrvatskoj nalazile su se u sastavu stare opštine Dubrovnik.
Polače su jedno od najstarijih naselja na Mljetu. Ime su dobile po rimskoj palači, koja je poslužila kao začetak stvaranja naselja. U 3. veku rimljani su sagradili letnikovac u zalivu, koji je bio potpuno zaštićen od udara bilo kojih vetrova, ali su za odabir lokacije za gradnju palače bili presudni blizina i izvor pitke vode, koji još uvek postoji u mestu.
Prema legendi, palaču je, prema uzoru na rimske zaseoke iz doba Carstva izgradio Agezilaj iz Anazarba u Kalikiji. Agezilaj se na Mljet sklonio zajedno sa sinom, pesnikom Opijanom, nakon što ga je rimski car, Septimije Sever, proterao sa dvora. Legenda dalje kaže da ih je car Karakala oslobodio od zatočeništva, jer mu je pesnik sročio nadahnute stihove o lepoti mora i ribplova.
Opijan i njegov otac odbili su povratak u Rim, opravdavajući se kako svoje malo carstvo nikad ne bi menjali za veliko i pritom su caru poslali granu alepskog bora sa ptičjim gnezdom u kojem je bila školjka. Polače su kontinuirano bile naseljene do 11. veka, kada otok dolazi u vlasništvo benidiktinaca pulsanskog reda, koji su zabranili naseljavanje u područje pod njihovom upravom. Nakon sedam vekova mrtvila, u 19. veku Polače se opet počinju razvijati, kada su se iz Babinog Polja, oko 1830. godine, doselile porodice Nodilo i Dabelić.
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 2011. godine, Polače su imale 113 stanovnika.
| Broj stanovnika po popisima[1] | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1857 | 1869 | 1880 | 1890 | 1900 | 1910 | 1921 | 1931 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
| 0 | 0 | 35 | 29 | 29 | 48 | 0 | 0 | 61 | 63 | 82 | 72 | 87 | 123 | 115 | 113 |
Napomena: Iskazuje se od 1981. kao samostalno naselje nastalo izdvajanjem dela naselja Goveđari. U 1857., 1869., 1921. i 1931. podaci su sadržani u naselju Goveđari.
Polače su drugo naselje po veličini i po broju stanovnika na Mljetu. Zbog loše životne situacije na ostrvima u Hrvatskoj i Polače beleže stalan gubitak stanovništva.
Popis 1991.[uredi | uredi izvor]
Na popisu stanovništva 1991. godine, naseljeno mesto Polače je imalo 123 stanovnika, sledećeg nacionalnog sastava:
Privreda[uredi | uredi izvor]
Zbog svog položaja, Polače su oduvek imale sve uslove da se može privredno razvijati. Od dolaska prvih porodica, stanovništvo se bavilo ribarstvom jer nije bilo straha od jakih vetrova. Plodna polja koja se nalaze u neposrednoj blizini mesta bila su odlična za gajenje vinove loze (Kneže polje i Crveno polje), a Polačno polje i manja polja oko njega su služila za gajenje masline.
Gumna u Polačama svedoče o tome da se uzgajalo žito. Mala udaljenost od jezera je pogodovala da se Polače u drugoj polovini 20. veka polako počne razvijati u turističko mesto. U mestu se izgradila luka, koja je do devedesetih godina bila najveća luka na ostrvu u koju je svakodnevno dolazio brod iz Dubrovnika, a u Polače je, u letnim mesecima, pristajao i trajekt iz Trstenika na Pelješcu.
Kroz devedesete Polače prestaju biti glavna luka na Mljetu, što usporava razvoj samog mesta. Unazad nekoliko godina stanovništvo se potpuno okreće turizmu i ugostiteljstvu kao primarnoj privrednoj grani. Pre nekoliko godina, zbog neisplativosti se ukida trajektna linija za Trstenik, ali Polače dobijaju brzobrodsku liniju s Dubrovnikom, Korčulom i Lastovom te postaju glavna turistička luka nacionalnog parka Mljet s uverljivo najvećim prihvatom turista na ostrvu.
Galerija slika[uredi | uredi izvor]
-
Centar mesta -
Zaliv -
Ostaci Rimske palate -
Ostaci kule i glavnog zida palate
Izvori[uredi | uredi izvor]
- [1] Savezni zavod za statistiku i evidenciju FNRJ i SFRJ, popis stanovništva 1948, 1953, 1961, 1971, 1981. i 1991. godine
- Gelo, Jakov (1998). Narodnosni i vjerski sastav stanovništva Hrvatske, 1880-1991: po naseljima. Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske. ISBN 978-953-6667-07-9.
Reference[uredi | uredi izvor]
Literatura[uredi | uredi izvor]
- Dubrovački muzej — Odjel socijalističke revolucije: Zbornik ostoka Mljeta Dubrovnik (1989)
- R. Radovanović: Hrvatski Jadran, Naprijed, Zagreb 1999;
- I. Dabelić: Mljet — zeleni otok, Vjesnik, Zagreb 2004;
